Man Loses Appeal Over Defamation Claim Against TV Station After Stabbing His Brother

Ρεπορτάζ του MEGA, πριν 14 χρόνια, βασισμένο σε αστυνομική ανακοίνωση, ανέφερε πως ο παραπονούμενος ήταν καταζητούμενος για απόπειρα φόνου. Δυσφημίστηκε μεν, αλλά δικαίως, αφού τα γεγονότα ήταν αληθή
Το Εφετείο δεν στάθηκε αρωγός στην προσπάθεια ανατροπής απόφασης Επαρχιακού Δικαστηρίου με την οποία είχε απορριφθεί αγωγή του Γ.Μ, κατά του τηλεοπτικού σταθμού «MEGA», όταν λειτουργούσε υπό αυτή την ονομασία. Η υπόθεση αφορούσε
ρεπορτάζ του καναλιού που σχετιζόταν με δελτίο της Αστυνομίας η οποία καταζητούσε τον Γ.Μ γιατί είχε
μαχαιρώσει τον αδελφό του. Το Εφετείο συμφώνησε με το πρωτόδικο Δικαστήριο πως το ρεπορτάζ στον πυρήνα του ήταν αληθές
Η υπόθεση ανάγεται σε γεγονότα του Ιανουαρίου του 2012 (14 χρόνια πριν). Στις 13 Ιανουαρίου 2012 η Αστυνομία εξέδωσε ανακοίνωση καταζητούμενου προσώπου, ζητώντας τον εντοπισμό του Γ.Μ. «για διευκόλυνση των ανακρίσεων», σε σχέση με διερευνώμενη υπόθεση «απόπειρας φόνου, τραυματισμού και παράνομης κατοχής επιθετικού οργάνου». Στην ανακοίνωση που εστάλη στα ΜΜΕ επισυναπτόταν και φωτογραφία του καταζητούμενου. Το ίδιο βράδυ, στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του MEGA προβλήθηκε ρεπορτάζ για οικογενειακό επεισόδιο στην Αγλαντζιά, το οποίο αναφερόταν σοβαρός τραυματισμός του αδελφού του Γ.Μ σημειώνοντας πως ο (τότε) 24χρονος «καταζητείται» ως ύποπτος για «απόπειρα φόνου και τραυματισμού», ενώ στο πλαίσιο του ρεπορτάζ προβλήθηκε και η φωτογραφία του.
Ο Γ.Μ, είχε τραυματίσει τον αδελφό του με μαχαίρι και είχε εγκαταλείψει την οικογενειακή κατοικία. Ο Γ.Μ σε μεταγενέστερο χρόνο προσέφυγε με αγωγή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας, αξιώνοντας αποζημιώσεις για δυσφήμιση! Θεωρούσε πως δυσφημίστηκε, επειδή το γεγονός είχε παρουσιαστεί στο ρεπορτάζ ως «απόπειρα φόνου» και ο ίδιος ως «δράστης», ενώ, κατά τη άποψη του, επρόκειτο για τραυματισμό και ο ίδιος εκείνη τη στιγμή ήταν ύποπτος και όχι κατηγορούμενος.
Επαρχιακό Δικαστήριο: Δυσφημίστηκε, αλλά δικαίως
Το επαρχιακό Δικαστήριο, που εκδίκασε την αγωγή, αφού άκουσε τον ίδιο τον Γ.Μ και τον δημοσιογράφο του MEGA που είχε κάνει το ρεπορτάζ, κατέληξε σε ένα φαινομενικά αντιφατικό για τον μέσο αναγνώστη συμπέρασμα που όμως είναι γνώριμο στη νομολογία της δυσφήμισης.
Από τη μια, έκρινε ότι το δημοσίευμα ήταν δυσφημιστικό, αφού απέδιδε διάπραξη εγκλημάτων και μπορούσε να προκαλέσει περιφρόνηση ή αποστροφή για τον Γ.Μ. αλλά από την άλλη, αποδέχθηκε ότι ενεργοποιούνται οι υπερασπίσεις του άρθρου 19 του Κεφ. 148 του Ποινικού Κώδικα, δηλαδή ότι το δημοσίευμα ήταν αληθές, συνιστούσε έντιμο σχόλιο σε ζήτημα δημοσίου συμφέροντος, και επιπλέον ήταν προνομιούχο κατά το άρθρο 21. Με αυτό το σκεπτικό απέρριψε την αγωγή, και υποχρέωσε τον Γ.Μ να πληρώσει και τα δικαστικά έξοδα.
Εφετείο: Το ρεπορτάζ ήταν αληθές
Ο Γ.Μ που θεώρησε ότι αδικήθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο, έκανε έφεση στοχεύοντας κυρίως στην αποδοχή του περιεχομένου ως αληθούς και στο ότι αποτελούσε έντιμο και προνομιούχο – κατά τον νόμο – σχόλιο. Το Εφετείο εστίασε στο πρώτο λόγο έφεσης ο οποίος ήταν και καθοριστικός, στο αν το ρεπορτάζ ήταν αληθές υπό το πρίσμα της υπεράσπισης του άρθρου 19(1)(α). Διότι αν αποδεικνυόταν η αληθής βάση του ρεπορτάζ, οι υπόλοιποι λόγοι πρακτικά αποδυναμώνονταν και αυτό ακριβώς συνέβη.
Το Εφετείο, με ομόφωνη απόφαση, συμφώνησε με το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι η κρίσιμη σύγκριση γίνεται ανάμεσα στο ρεπορτάζ και στην αστυνομική ανακοίνωση, όπως είχαν τη στιγμή της μετάδοσης και όχι με βάση τα όσα μπορεί να προέκυψαν αργότερα.
Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε εδράζεται στην απλή λογική. Δεν απαιτείται να αποδειχθεί ότι κάθε λέξη ήταν ακριβής σαν να επρόκειτο για χειρουργική επέμβαση, αρκεί να αποδειχθεί αληθής ο «πυρήνας» ή όπως περιγράφεται στη νομολογία, το «κεντρί» του ισχυρισμού. Στην προκειμένη περίπτωση, ο πυρήνας ήταν ότι υπήρξε σοβαρός τραυματισμός με μαχαίρι μεταξύ αδελφών, ότι ο Γ.Μ. αναζητείτο από την Αστυνομία, και ότι η ίδια η Αστυνομία τον συνέδεε, σε επίπεδο διερεύνησης, με «απόπειρα φόνου» και «τραυματισμό». Το Εφετείο έκρινε ότι αυτά ανταποκρίνονταν στο περιεχόμενο της επίσημης ανακοίνωσης Αστυνομίας και στη μη αμφισβήτηση της ουσίας του συμβάντος από τον Γ.Μ.
Ενόχλησαν οι λέξεις
Η πλευρά του Γ.Μ προσπάθησε να αναδείξει συγκεκριμένες εκφράσεις του ρεπορτάζ, όπως «δράστης» και «παρολίγο αδελφοκτόνος», υποστηρίζοντας ότι αυτές ξεφεύγουν από την απλή αναμετάδοση της αστυνομικής ενημέρωσης, αποδίδουν ενοχή και δεν μπορούν να καλυφθούν από την υπεράσπιση της αλήθειας.
Το Εφετείο δεν υιοθέτησε αυτή τη θέση και έκρινε ότι η απομόνωση λέξεων από ένα ενιαίο δημοσίευμα δεν είναι ενδεδειγμένη μέθοδος κατανόησης του, ιδίως όταν άλλα μέρη του κειμένου δίνουν την ευρύτερη εικόνα.
Επιπλέον, σημείωσε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο μιλούσε για «παρολίγο αδελφοκτόνο» και όχι για «αδελφοκτόνο», προσδίδοντας ένα νόημα που συνδέεται με το αποτέλεσμα που «λίγο έλειψε» να υπάρξει, δεδομένου του τραυματισμού με μαχαίρι στην πλάτη. Για τη λέξη «δράστης», το Δικαστήριο έκρινε ότι περιγράφει κάποιον που διέπραξε παράνομη ενέργεια, και στη συγκεκριμένη περίπτωση τον τραυματισμό με μαχαίρι. Άρα δεν τη θεώρησε απαραιτήτως ως «σχόλιο ενοχής» έξω από το πλαίσιο των πραγματικών δεδομένων που είχαν τεθεί.
Το μήνυμα του Εφετείου ήταν σαφές. Όταν η ουσία ενός γεγονότος είναι αληθής, οι όποιες αιχμές δεν αρκούν από μόνες τους, να γκρεμίσουν την υπεράσπιση της αλήθειας, εκτός αν προσθέτουν ουσιώδη νέα και αγώγιμη κατηγορία.
Τεκμήριο αθωότητας, εκτός δικογραφίας
Ο Γ.Μ επιχείρησε επίσης να στηρίξει την έφεση στο ότι το ρεπορτάζ παραβίαζε το τεκμήριο αθωότητας αφού την στιγμή που μεταδόθηκε το ρεπορτάζ ήταν απλώς ύποπτος. Το Εφετείο απέρριψε και αυτή την θέση για δύο λόγους.
Ο πρώτος ήταν πως το συγκεκριμένο επιχείρημα δεν είχε δικογραφηθεί και τέθηκε για πρώτη φορά στο στάδιο τελικών αγορεύσεων, άρα δεν ήταν «επίδικο» με τον τρόπο που απαιτεί η δικαστική διαδικασία. Ο δεύτερος ήταν πως, ακόμη και αν εξεταζόταν, δεν είχαν τεθεί στοιχεία ότι η μετάδοση επηρέασε οποιαδήποτε ποινική διαδικασία, δηλαδή ότι λήφθηκε υπόψη ή διαδραμάτισε ρόλο στο ποινικό σκέλος της υπόθεσης.
Το Δικαστήριο επίσης ξεκαθάρισε ότι η αγγλική υπόθεση Reynolds, που συχνά μνημονεύεται στη συζήτηση περί «υπεύθυνης δημοσιογραφίας», δεν είχε εφαρμογή στην υπόθεση, καθώς εκεί εξετάστηκε στο πλαίσιο «προνομίου υπό επιφύλαξη» και όχι ως γενική ομπρέλα σε κάθε υπόθεση δυσφήμισης.
Δικαίωση του MEGA
Με την απόρριψη του πρώτου λόγου έφεσης, το Εφετείο έκρινε ότι δεν υπήρχε λόγος να εξεταστούν και οι υπόλοιποι και έτσι την απέρριψε επιδικάζοντας και δικαστικά έξοδα €1.900 + ΦΠΑ εναντίον του Γ.Μ.
Την σύνθεση του Εφετείου αποτελούσαν οι Δικαστές Στ. Ν. Σταύρου, Α. Κονής και Μ. Παπαδοπούλου. Τον Γ.Μ εκπροσώπησε ο δικηγόρος Δημήτρης Παυλίδης και το MEGA οι δικηγόροι Μυρτώ Νικολάου και Σωτήρης Παφίτης (Α. & Α.Κ. Αιμιλιανίδης, Κ. Κατσαρός & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε.).