Μενελάου: Σημαντικά βήματα και ανοιχτό παράθυρο για διαπραγματεύσεις

-«Υπάρχει μια μετατόπιση της τ/κ πλευράς από τα “δύο κράτη” προς το ομοσπονδιακό πλαίσιο, απομένει να ξεκαθαριστούν οι προθέσεις και της Τουρκίας»
-«Η ΕΕ διαδραματίζει αναπόσπαστο ρόλο, τόσο στην εξεύρεση αμοιβαία επωφελών παραμέτρων για όλους τους εμπλεκόμενους, όσο και στη διασφάλιση της συμβατότητας της λύσης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο»
Ο στόχος της παρούσας προσπάθειας στο Κυπριακό είναι να ανοίξει η προοπτική ουσιαστικής προόδου πέραν των ΜΟΕ, δηλώνει στη συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς, Μενέλαος Μενελάου. Όπως σημειώνει, το ανακοινωθέν της 11ης Δεκεμβρίου, υπό την αιγίδα της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ των ΗΕ, καταδεικνύει κινητικότητα και σημαντικά βήματα, ενώ επισημαίνει μετατόπιση της τουρκοκυπριακής πλευράς προς το ομοσπονδιακό πλαίσιο, χωρίς ωστόσο να υποτιμά την απόσταση που παραμένει, κυρίως ως προς τις προθέσεις της Άγκυρας. Παράλληλα, υπογραμμίζει την ανάγκη διαφύλαξης του κεκτημένου του Κραν Μοντανά και επαναβεβαίωσης των συγκλίσεων ως βάσης για την επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.
Συνέντευξη στον Μιχάλη Μιχαήλ
Μετά τη συνάντηση Χριστοδουλίδη – Ερχιουρμάν, ανοίγει η προοπτική να προχωρήσουν πιο ουσιαστικά τα πράγματα, ώστε εκτός από τα ΜΟΕ να οδηγηθούμε σε επανέναρξη της διαπραγμάτευσης;
Αυτός είναι ο στόχος. Το ανακοινωθέν το οποίο εκδόθηκε μετά τη συνάντηση στις 11 Δεκεμβρίου υπό την κυρία Ολγκίν, δείχνει ότι έχουν γίνει κάποια σημαντικά βήματα. Έχουμε κινητικότητα. Το επεσήμανε αυτό δημοσίως και η ίδια η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα. Υπάρχει μια μετατόπιση στη θέση της τουρκοκυπριακής πλευράς από την κυριαρχική ισότητα, δηλαδή τα «δύο κράτη», προς την πολιτική ισότητα όπως ορίζεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών που είναι το ομοσπονδιακό πλαίσιο, δηλαδή ένα κράτος. Υπάρχει όμως ακόμα απόσταση η οποία θα πρέπει να διανυθεί, ως προς το ξεκαθάρισμα των προθέσεων της Άγκυρας.
Μετά τη συνάντηση, είστε πεπεισμένος ότι έχει ξεκαθαριστεί στην πράξη το ζήτημα της «πολιτικής ισότητας»; Και αν ναι, πώς το αντιλαμβάνεται η ε/κ πλευρά σε σχέση με τις τυχόν παρανοήσεις γύρω από την κυριαρχική ισότητα και την αποδοχή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας;
Το ανακοινωθέν το οποίο εκδόθηκε μετά τη συνάντηση της 11ης Δεκεμβρίου αναφέρεται στην πολιτική ισότητα όπως ορίζεται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Ο ορισμός της πολιτικής ισότητας είναι σαφής. Αφορά την αποτελεσματική συμμετοχή –όχι αριθμητική εξίσωση– των δύο κοινοτήτων στους θεσμούς και τα όργανα του ομοσπονδιακού κράτους. Συνεπώς, το πλαίσιο είναι το ομοσπονδιακό. Ένα κράτος. Δεν υπάρχει περιθώριο για παρερμηνείες ή παρανοήσεις. Από κει και πέρα το θέμα έχει συγκεκριμενοποιηθεί ακόμα περισσότερο μέσα από τις συγκλίσεις οι οποίες επιτεύχθηκαν μέχρι το Κραν Μοντανά το 2017. Για την εκτελεστική εξουσία, τη νομοθετική εξουσία, τη δικαστική εξουσία, τις αρμοδιότητες, τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την εκπροσώπηση στους θεσμούς, τους μηχανισμούς επίλυσης αδιεξόδων και άλλα. Αυτές οι συγκλίσεις πρέπει να επαναβεβαιωθούν όπως και στα υπόλοιπα πέντε σημεία του ΓΓ, το εδαφικό, το περιουσιακό, τις εγγυήσεις, τα στρατεύματα, τα θέματα εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου. Και να επικεντρωθούμε στο πώς καλύπτουμε την απόσταση που απομένει.
Είναι ξεκαθαρισμένο ότι η λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προνοείται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, εκφράζει αυτή τη στιγμή και τις δύο πλευρές στην Κύπρο ή υπάρχουν κάποιες σκιές;
Όπως έχουμε πει, υπάρχει μια μετατόπιση της τουρκοκυπριακής πλευράς από τα «δύο κράτη» προς το ομοσπονδιακό πλαίσιο. Υπάρχουν όμως θέματα που χρειάζεται να ξεκαθαρίσουν σε σχέση με τις προθέσεις και της Τουρκίας που έχει και τον καθοριστικό ρόλο.
Με δεδομένο ότι ο στόχος της ε/κ πλευράς είναι να επανέλθουν οι συνομιλίες από το σημείο του Κραν Μοντανά, πώς σκέφτεστε να αντιμετωπιστεί σε πρακτικό επίπεδο το θέμα των «τεσσάρων σημείων» ή «προϋποθέσεων» που αναφέρει η τουρκοκυπριακή πλευρά για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων;
Το πιο κρίσιμο είναι η διαφύλαξη όσων είχαν επιτευχθεί μέχρι το Κραν Μοντανά. Της ομοσπονδιακής βάσης λύσης, των συγκλίσεων και των έξι σημείων του ΓΓ. Το κεκτημένο του Κραν Μοντανά δεν αφορά μόνο το κεφάλαιο της Διακυβέρνησης. Οι συγκλίσεις πρέπει να επαναβεβαιωθούν σε όλα τα κεφάλαια. Η τ/κ πλευρά για λόγους που είναι αντιληπτοί προτάσσει τα θέματα της πολιτικής ισότητας. Δεν υπήρξε ποτέ αμφισβήτηση της πολιτικής ισότητας από εμάς. Η πολιτική ισότητα αμφισβητούνταν από την προηγούμενη θέση της τουρκοκυπριακής πλευράς για κυριαρχική ισότητα. Τίθεται επίσης το θέμα του χρονοδιαγράμματος. Είναι αντικειμενική διαπίστωση ότι στο παρελθόν αυτό λειτούργησε αντιπαραγωγικά. Είμαστε ήδη σε μια πορεία διαδοχικών βημάτων η οποία θα συνεχιστεί με στόχο καθοδηγούμενοι από την πρόοδο να φτάσουμε στην κορύφωση της προσπάθειας. Για το θέμα των συνεπειών σε περίπτωση αποτυχίας, έχουμε πει ότι βασίζεται σε μια λογική συμφωνίας των όρων του διαζυγίου πριν το γάμο. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι έναν άρρηκτο δεσμό, όχι κίνητρα για το διαχωρισμό.
Μιλάτε για διαφύλαξη του κεκτημένου του Κραν Μοντανά. Ποιος θα καθορίσει το πού σταμάτησαν τα πράγματα το 2017;
Η προσπάθεια καθοδηγείται από τους εμπλεκόμενους. Τις δύο πλευρές στην Κύπρο για τις εσωτερικές πτυχές. Και για τις εξωτερικές πτυχές με την προσθήκη των συμβαλλομένων στις Συνθήκες του 1960, της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το πού μείναμε είναι συγκεκριμένο ως προς τα θεμελιώδη και είναι γνωστό τόσο από όλους τους εμπλεκόμενους, αλλά και από τα ΗΕ. Θέματα τα οποία τυχόν να προκύψουν θα ξεκαθαριστούν.
Το ενδεχόμενο να ανοίξουν ξανά κεφάλαια που θεωρούνται κλειστά μέσω των συγκλίσεων, είναι υπαρκτό; Η ε/κ πλευρά επιδιώκει κάτι τέτοιο;
Η θέση μας είναι ότι οι συγκλίσεις πρέπει να επαναβεβαιωθούν και να επικεντρωθούμε στα θέματα που εκκρεμούν.
Το πλαίσιο Γκουτέρες πού στέκει μέσα σε αυτό το πλαίσιο; Είναι στο τραπέζι ή δεν είναι; Η συζήτηση πτυχών του δεν εμπερικλείει τον κίνδυνο να επανανοίξουν κεφάλαια, νοουμένου ότι και κάποια δεδομένα έχουν αλλάξει από το 2017 μέχρι σήμερα;
Αυτό που ονομάζεται «πλαίσιο Γκουτέρες» είναι τα έξι σημεία τα οποία ο ΓΓ έθεσε στο Κραν Μοντανά ως αναγκαία για την επίτευξη συνολικής στρατηγικής συμφωνίας. Είναι μέρος του κεκτημένου του Κραν Μοντανά αυτά τα έξι σημεία. Στόχος είναι η επαναβεβαίωση των συγκλίσεων και η επικέντρωση σε αυτά που απομένουν.
Η κα Ολγκίν έχει επισκεφθεί Αθήνα και Άγκυρα και στέλνει ένα μήνυμα αισιοδοξίας. Έχει βάση αυτή η αισιοδοξία της, έστω και συγκρατημένη;
Υπάρχει κινητικότητα. Τα πράγματα είναι στη σωστή πορεία. Υπάρχουν ακόμα θέματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπιστούν σε σχέση με τις προθέσεις της Άγκυρας. Στην προηγούμενη διευρυμένη τον Ιούλιο είχε αποφασιστεί η διεξαγωγή επόμενης διευρυμένης συνάντησης πριν το τέλος του έτους. Το έτος έχει φτάσει στο τέλος. Εμείς είπαμε ότι είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε. Στο ανακοινωθέν το οποίο εκδόθηκε μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών στις 11 Δεκεμβρίου περιλήφθηκε αναφορά για επαναβεβαίωση της δέσμευσης των δύο ηγετών για πραγματοποίηση της επόμενης διευρυμένης συνάντησης. Είναι βεβαίως αναγκαίο να προγραμματιστεί η επόμενη διευρυμένη συνάντηση και να γίνει η κατάλληλη προεργασία ώστε αυτή να έχει θετικό αποτέλεσμα.
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις πότε θα συγκληθεί η νέα άτυπη πενταμερής;
Αναμένουμε να ακούσουμε από τα Ηνωμένα Έθνη ως προς τα επόμενα βήματα.
Μέσα σε όλα αυτά ποιος είναι ο ρόλος της ΕΕ και σε τι μπορεί να συμβάλει έμπρακτα;
Ο προσωπικός απεσταλμένος της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν πρόσφατα στην Κύπρο. Η ΕΕ έχει αναπόσπαστο ρόλο. Τόσο στο ευρύτερο πλαίσιο της εξεύρεσης αμοιβαία επωφελών παραγόντων για όλους τους εμπλεκόμενους, όσο και σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση της συμβατότητας της λύσης με το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Είναι γνωστό –άλλωστε και η ίδια η Τουρκία δεν το αρνείται– ότι την ενδιαφέρει η ανάπτυξη της σχέσης της με την ΕΕ και ότι βρίσκει μπροστά της το Κυπριακό σε αυτή της την προσπάθεια.