Court Upholds €15,000 Defamation Fine Against 'Phileleftheros' Newspaper in Papasavvas Dental Implant Case

Ο Φιλελεύθερος για ένα δυσφημιστικό σχόλιο 33 λέξεων αναγκάστηκε να πληρώσει αποζημιώσεις €15.000 στον πρώην Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα
Το Εφετείο απέρριψε τόσο την έφεση της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» όσο και την Ειδοποίηση Εφεσίβλητου του πρώην Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα Άκη Παπασάββα επικυρώνοντας την πρωτόδικη απόφαση με την οποία είχε επιδικαστεί αποζημίωση €15.000 εναντίον της εφημερίδας, για δυσφημιστικό σατιρικό κείμενο.
Η υπόθεση πάει 15 χρόνια πίσω και αφορούσε δύο δημοσιεύματα σε σχέση με την καταβολή ποσού €17.000 στον Άκη Παπασάββα για οδοντικά εμφυτεύματα. Το θέμα απασχόλησε την επικαιρότητα και έφτασε μέχρι την Βουλή.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόφαση του είχε προβεί σε διαχωρισμό που τελικά επιβεβαίωσε και το Εφετείο. Άλλο η αιχμηρή δημοσιογραφική κάλυψη ενός ζητήματος δημόσιου ενδιαφέροντος και άλλο η σάτιρα που στοχεύει ευθέως τον χαρακτήρα ενός προσώπου, χωρίς να στηρίζεται σε συγκεκριμένα γεγονότα.
Το αθώο δημοσίευμα
Στα δημοσιεύματα της 30ης Οκτωβρίου 2010, ο τίτλος της πρώτης σελίδας μιλούσε για επιστροφή χρημάτων «μετά την κατσάδα Χριστόφια», ενώ στις εσωτερικές σελίδες υπήρχε αναφορά σε πληροφορία περί επιστολής του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Δημήτρη Χριστόφια προς τον Άκη Παπασάββα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο είχε κρίνει πως, διαβάζοντας το υλικό ως σύνολο και με το κριτήριο του «μέσου λογικού αναγνώστη», δεν προκύπτει αναγκαστικά ότι υπήρξε εξαναγκασμός ή διαπόμπευση τύπου «τον μάλωσε και υπέκυψε» για να επιστρέψει τα χρήματα για τα εμφυτεύματα. Το Εφετείο συμφώνησε πως η επίδικη αναφορά δεν παρουσίαζε μια εικόνα εντελώς ξένη προς όσα ο ίδιος ο Άκης Παπασάββας δήλωνε τότε, ούτε έστηνε, κατά το δικαστικό σκεπτικό, μια βεβαιότητα «κατσάδας» ως μοναδικής αιτίας επιστροφής χρημάτων. Επίσης, καταγράφεται ότι στις 3 Νοεμβρίου 2010 η εφημερίδα δημοσίευσε διάψευση του κ. Παπασάββα για εκείνη την επιστολή.
Οι «μικρές απορίες» και το μέτρο
Κείμενο της 1ης Νοεμβρίου 2010 ήταν μικρό, σατιρικό, με λογοπαίγνια. Ήταν όμως και αυτό που τελικά κόστισε. Το πρωτόδικο Δικαστήριο το είχε χαρακτηρίσει δυσφημιστικό, επειδή δεν περιορίστηκε σε κριτική πράξης ή επιλογής, αλλά «χτύπησε» τον πυρήνα της προσωπικότητας του Α. Παπασάββα, αποδίδοντας του ανηθικότητα, έλλειψη δεοντολογίας, κενό εσωτερικό κόσμο και διπλοπροσωπία.
Ο Φιλελεύθερος προσπάθησε στην έφεση να εξηγήσει ότι το κείμενο αφορούσε αποκλειστικά την πράξη λήψης των €17.000. Το Εφετείο παρατήρησε πως το ίδιο το σατιρικό κείμενο δεν έκανε καμία ρητή αναφορά στην ενέργεια λήψης των χρημάτων ώστε να «δέσει» το σχόλιο με συγκεκριμένα γεγονότα. Έτσι, η ανάγνωση ότι στοχεύει γενικότερα την ηθική υπόσταση του προσώπου κρίθηκε εύλογη και ορθή.
«Έντιμο σχόλιο»
Το κεντρικό νομικό πεδίο της έφεσης ήταν η υπεράσπιση του έντιμου σχολίου. Ο Φιλελεύθερος υποστήριξε ότι ακόμη κι αν το ύφος ήταν υπερβολικό, προκατειλημμένο, ακόμη και «σκληρό», μπορούσε να προστατευθεί ως σχόλιο για θέμα δημοσίου ενδιαφέροντος, εφόσον δεν υπήρχε κακοπιστία.
Το Εφετείο, συμφωνώντας με το πρωτόδικο δικαστήριο, σημείωσε πως για να σταθεί το έντιμο σχόλιο, πρέπει να υπάρχει υπαρκτό υπόβαθρο γεγονότων, παρατιθέμενο ή έστω υπονοούμενο με τρόπο που να μπορεί ο αναγνώστης να καταλάβει τι ακριβώς σχολιάζεται και να κρίνει μόνος του αν το σχόλιο είναι βάσιμο. Στο συγκεκριμένο κείμενο, δεν υπήρχε ούτε αναφορά ούτε νύξη σε γεγονότα. Άρα, η υπεράσπιση του έντιμου σχολίου δεν μπορούσε να πετύχει.
Δεν υπήρξε κακοβουλία
Ο Άκης Παπασάββας είχε ζητήσει υψηλότερες αποζημιώσεις, ακόμη και τιμωρητικές ή επαυξημένες, υποστηρίζοντας ότι υπήρξε κακοβουλία, ειρωνεία και χλευασμός, καθώς και ελλιπής φροντίδα εξακρίβωσης.
Το Εφετείο ωστόσο δεν πείστηκε. Έκρινε ότι οι ισχυρισμοί περί κακοβουλίας ήταν γενικοί και ότι δεν προέκυπτε από κάπου πως η δημοσίευση έγινε με κακή πίστη. Σημείωσε επίσης ότι η δημοσίευση της διάψευσης στις 3 Νοεμβρίου 2010 λειτούργησε περισσότερο ως ένδειξη καλόπιστης συμπεριφοράς παρά ως «εμμονή» στην ανακρίβεια.
Σε ό,τι αφορά τις τιμωρητικές αποζημιώσεις, το Δικαστήριο κινήθηκε στη γνωστή αυστηρή γραμμή ότι τέτοιες επιδικάζονται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν η δυσφήμιση γίνεται για κέρδος ή όταν η συμπεριφορά είναι τόσο επαχθής και αλόγιστη ώστε να δικαιολογεί τιμωρία. Τέτοια στοιχεία δεν εντοπίστηκαν σε εκείνη την περίπτωση.
Λίγα τα €15.000, αλλά όχι «λάθος»
Το τελευταίο θέμα που εξετάστηκε κατά την εκδίκαση της έφεσης ήταν το ύψος της αποζημίωσης των €15.000 που υποχρεώθηκε πρωτοδίκως να πληρώσει ο Φιλελεύθερος. Ο Άκης Παπασάββας χαρακτήρισε την αποζημίωση ανεπαρκή και ανεπαρκή την αναθεώρηση της. Το Εφετείο αναγνώρισε ότι το ποσό μπορεί να βρίσκεται προς τα χαμηλά επίπεδα της κλίμακας για τέτοιες υποθέσεις, αλλά τόνισε ότι για να επέμβει πρέπει να υπάρχει έκδηλη, συνολική εσφαλμένη εκτίμηση της ζημιάς και δεν είδε να υπάρχει τέτοια περίπτωση.
Στάθμισε και πρακτικά στοιχεία που είχε λάβει υπόψη το πρωτόδικοΔικαστήριο ότι η δυσφήμιση ήταν σε μικρό κείμενο μόλις 33 λέξεων, σε εσωτερική σελίδα, με μορφή «quiz» και λογοπαιγνίου, χωρίς απόδειξη ειδικής ζημιάς, ενώ ο ΄<ακης Παπασάββας δεν είχε επιπτώσεις και αφυπηρέτησε κανονικά.
Την ομόφωνη απόφαση εξέδωσαν οι Δικαστές Στ. Ν. Σταύρου, Α. Κονής και Μ. Παπαδοπούλου.
Τον Φιλελεύθερο εκπροσώπησαν οι δικηγόροι Μαρία Χριστοδούλου και Αλέξης Καρακάννας, ενώ τον Άκη Παπασάββα ο δικηγόρος Χριστάκης Χριστάκη.