Άλμα: «Το χάος των κρατικών φυλακών δεν τιμά την Κυπριακή Δημοκρατία – Ώρα για ριζικές τομές»

Το μοτίβο των επαναλαμβανόμενων ανθρωποκτονιών, βασανιστηρίων και αυτοκτονιών που συμβαίνουν με ανησυχητική συχνότητα πλέον εντός του σωφρονιστικού ιδρύματος της χώρας μας, θίγει με ανακοίνωσή του το Άλμα, με αφορμή τον νέο θάνατο κρατούμενου στις Κεντρικές Φυλακές.
Σε ανακοίνωσή του, το Κίνημα, αναφέρει πως «αυτό ήταν και το βασικό μήνυμα της Έκθεσης, που η Επιτροπή Πρόληψης των Βασανιστηρίων (CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης επέλεξε να δημοσιεύσει στις 10 Δεκεμβρίου 2025, παγκόσμια ημέρα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για να τονίσει με έμφαση ότι η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν επιτυγχάνεται με ωραίες ανακοινώσεις και φωτογενή φιλμάκια, αλλά με πολιτική βούληση, αποτελεσματικά μέτρα, συστηματικό έλεγχο και λογοδοσία. Και πως, επίσης, ο σεβασμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων δεν σταματά έξω από τις πύλες των φυλακών, αλλά, αντιθέτως, πρέπει να επιτείνεται ιδίως εκεί που οι άνθρωποι βρίσκονται υπό την ευθύνη του ίδιου του κράτους, το οποίο οφείλει να διασφαλίζει τη σωματική και την ψυχική τους ακεραιότητα».
«Στην Έκθεση του 2025 αναφέρεται ότι στην προηγούμενη Έκθεση του 2023 είχε καταγραφεί ότι η βία μεταξύ των κρατουμένων και η αμέλεια του προσωπικού ως προς το καθήκον του να προστατεύει και να προλαμβάνει τέτοια βία αποτελούσαν σοβαρά προβλήματα. Ακόμα χειρότερα, υπήρχαν καταγγελίες για σκόπιμη διευκόλυνση από το προσωπικό της κακοποίησης μεταξύ κρατουμένων και, συνολικά, διαφαινόταν πως οι κρατούμενοι που ανήκαν σε ισχυρότερες ομάδες διέθεταν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να επιβάλλουν τους κανόνες τους στους υπόλοιπους κρατούμενους, οι οποίοι ενδέχεται να μην είχαν οικονομικά μέσα, σωματική δύναμη ή εξωτερική υποστήριξη. Αυτοί οι «ισχυροί» κρατούμενοι διατηρούσαν τον έλεγχο πτερύγων μέσω εκφοβισμού, παρενόχλησης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σωματικής κακοποίησης», προστίθεται.
Συνεχίζει λέγοντας πως όπως επισημαίνει η CPT «κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του 2025, η αντιπροσωπεία διαπίστωσε ότι η κατάσταση δεν είχε απλώς παραμείνει αμετάβλητη, αλλά σε ορισμένους τομείς είχε ακόμη και επιδεινωθεί. Μια τέτοια κατάσταση, υποδεικνύει η CPT, εγείρει σαφή ζητήματα βάσει του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο απαγορεύει, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, τα βασανιστήρια και οποιαδήποτε απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση».
Επιπρόσθετα, στην Έκθεσή της του 2025, η CPT καταγράφει πως συνεχίζει να μην υπάρχει κεντρικό μητρώο για την καταγραφή περιστατικών αυτοτραυματισμού και απόπειρας αυτοκτονίας στις Κεντρικές Φυλακές και δεν υπάρχει ισχυρή πολιτική πρόληψης αυτοκτονιών, παρόλο που, από συνεντεύξεις που έλαβε, κατέστη σαφές ότι τα περιστατικά αυτοτραυματισμού και απόπειρας αυτοκτονίας ήταν, δυστυχώς, αρκετά συχνά. Παραμένει, επίσης, ανεπίλυτο το μεγάλο πρόβλημα του υπερπληθυσμού, το οποίο οδηγεί σε κακές και ακατάλληλες συνθήκες διαμονής των κρατουμένων, στους οποίους περιλαμβάνονται και ανήλικα ή νεαρά πρόσωπα, και υπονομεύει κάθε προσπάθεια για δίκαιη μεταχείρισή τους, με στόχο την πρόοδο και την επανένταξή τους στην κοινωνία.
Όπως αναφέρει το Άλμα, «αν προστεθούν σε όλα τα πιο πάνω και οι γνωστές ή άγνωστες περιπτώσεις εμπλοκής κρατουμένων στη σοβαρή εγκληματικότητα που ακμάζει εκτός των φυλακών, αποδεικνύεται η παταγώδης αποτυχία της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη, στα τρία σχεδόν χρόνια που ασκεί τις εξουσίες της, να προστατεύσει τους πολίτες τόσο εντός, όσο και εκτός των φυλακών. Καταδεικνύεται, επίσης, και η ανεπάρκεια των υπόλοιπων εθνικών μηχανισμών ελέγχου, όπως είναι οι κοινοβουλευτικές επιτροπές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Νομικών, ο Γενικός Εισαγγελέας και οι Επίτροποι Διοικήσεως και Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, να ελέγξουν αποτελεσματικά, στα πλαίσια των διακριτών καθηκόντων τους, τις πολιτικές που εφαρμόζονται στον χώρο των Κεντρικών Φυλακών και στον τομέα της σωφρονιστικής δικαιοσύνης ευρύτερα».
«Ως ΑΛΜΑ θεωρούμε ότι το κράτος έχει θεμελιώδη υποχρέωση να εξισορροπεί, κατά τρόπο δίκαιο και ανθρωποκεντρικό, τόσο την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όσο την υπεράσπιση της δημόσιας ασφάλειας. Για να καταστεί αυτό εφικτό χρειάζονται θεσμοί που να διαθέτουν πολιτική στιβαρότητα, ακεραιότητα και επαρκή τεχνογνωσία για να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τις απαραίτητες πολιτικές, στη βάση και των συστάσεων των διεθνών οργανισμών. Η αναθέσμιση του κράτους, η επάρκεια του πολιτικού και άλλου προσωπικού και η λογοδοσία είναι και σε αυτή την περίπτωση αναγκαίες και επιβαλλόμενες», καταλήγει η ανακοίνωση.