Ένταση στην Άγκυρα μετά τις δηλώσεις Φιντάν για την ευρωπαϊκή άμυνα – Το παρασκήνιο

Διπλωματικές πηγές αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στις νέες τοποθετήσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στη γερμανική Welt για την ευρωπαϊκή άμυνα, εκτιμώντας ότι οι παρεμβάσεις αυτές δεν έγιναν τυχαία. Η χρονική τους συγκυρία θεωρείται κρίσιμη, καθώς σήμερα Τετάρτη συνεδριάζουν οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, γεγονός που εντείνει την αίσθηση ότι η Άγκυρα επιχειρεί να διαμορφώσει κλίμα ή να ασκήσει πίεση στο πλαίσιο της συμμαχίας.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η χρονική στιγμή και το περιεχόμενο των αναφορών του Φιντάν αντανακλούν τον αυξανόμενο εκνευρισμό της Άγκυρας σε μια σειρά από μέτωπα.
Ο Φιντάν επέλεξε να κατονομάσει 5 χώρες — Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Τουρκία — ως εκείνες που «πρέπει να ηγηθούν της συζήτησης για το ευρωπαϊκό αμυντικό σύστημα».
Τίποτα δεν είναι τυχαίο: όλες οι χώρες αυτές έχουν σε εξέλιξη αμυντικές συνεργασίες με την Άγκυρα.
- Μεγάλη Βρετανία: προωθεί την πώληση των Eurofighter στην Τουρκία
- Γαλλία: εξετάζει παραχώρηση των πυραύλων METEOR για την ενίσχυση των Eurofighter
- Γερμανία: ναυπηγεί με την Τουρκία προηγμένα υποβρύχια, ενώ μόλις πριν λίγες ημέρες ο Γερμανός ΥΠΕΞ εμφανίστηκε θετικός στη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα SAFE ακόμη και χωρίς την άρση του casus belli
- Ιταλία: πραγματοποιεί συμπαραγωγή τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών (UAVs) με στόχο την ευρωπαϊκή αγορά.
Κατά τις ίδιες πηγές, η Άγκυρα προσπαθεί να οικοδομήσει μια εικόνα «πυλώνα» της ευρωπαϊκής ασφάλειας, αξιοποιώντας τις διμερείς της σχέσεις για να ενισχύσει το επιχείρημά της ότι «ανήκει στο τραπέζι».
Το «μπλόκο» της Ελλάδας και ο εκνευρισμός στην Άγκυρα
Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ότι η Τουρκία δεν μπορεί να συμμετάσχει στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα — μεταξύ των οποίων και το SAFE — λόγω του ελληνικού βέτο όσο η Άγκυρα δεν αποσύρει το casus belli.
Αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει προκαλέσει έντονο εκνευρισμό στην τουρκική ηγεσία, η οποία αναζητεί τρόπους να παρακάμψει το ευρωπαϊκό πρωτόκολλο. Τουρκικές εταιρείες ήδη συμμετέχουν έμμεσα μέσω κοινοπραξιών με ευρωπαϊκές εταιρείες, λαμβάνοντας έτσι έως και 35% των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Παράλληλα, η Άγκυρα επιδιώκει μια «πίσω πόρτα» στο SAFE, αξιοποιώντας συμπράξεις και εξαγορές.
Δεν είναι όμως μόνο το SAFE που προκαλεί νευρικότητα στην Τουρκία.
Σύμφωνα με πηγές:
- Η συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Κύπρου–Λιβάνου ακυρώνει κεντρικά στοιχεία του αφηγήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας»
- Οι ενεργειακές συμφωνίες της Κύπρου με Chevron και HELLENiQ ENERGY ενισχύουν τον περιφερειακό ρόλο της Λευκωσίας και της Αθήνας
- Ο Κάθετος Διάδρομος, που ενισχύει τη θέση της Ελλάδας και της Βουλγαρίας ως ενεργειακών και μεταφορικών κόμβων, αφήνει την Τουρκία εκτός ενός κρίσιμου ευρωπαϊκού σχεδιασμού.
Όλα αυτά μαζί αποτελούν, σύμφωνα με πληροφορίες, «μια συσσωρευμένη πίεση» που εξηγεί το νευρικό ύφος των τελευταίων τοποθετήσεων Φιντάν.
Το τουρκικό μήνυμα: «Δεν θέλουμε να συγκρουστούμε, αλλά…»
Στην ίδια συνέντευξη, ο Χακάν Φιντάν αποφεύγει να χαρακτηρίσει τη Ρωσία «απειλή», τονίζοντας ότι η Άγκυρα παραμένει σε διάλογο με τη Μόσχα.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι αυτή η στάση δεν είναι τυχαία: εντάσσεται στη διαχρονική πολιτική της Τουρκίας να λειτουργεί ως «επιτήδειος ουδέτερος», κρατώντας ανοικτούς διαύλους και με τις δύο πλευρές, ώστε να αποκομίζει οφέλη είτε από τη Δύση είτε από τη Ρωσία, ανάλογα με τις συγκυρίες.
Κατά τις ίδιες πηγές, η Άγκυρα προσπαθεί να εμφανιστεί ως απαραίτητος μεσολαβητής ή «γέφυρα» — ρόλος που επιτρέπει στην τουρκική ηγεσία να πιέζει για αναβάθμιση θέσης εντός ΝΑΤΟ και στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας, την ίδια στιγμή που διατηρεί στρατηγική σχέση με τη Μόσχα.