ΑΑκΔ: Σε ποιους αποδίδει ενδεχόμενες ευθύνες για τα ιχθυοτροφεία Τριμίκλινης

Σημαντικές ενδεχόμενες ποινικές και πειθαρχικές ευθύνες για πρώην υπουργό, ανώτατους κρατικούς αξιωματούχους και δημόσιους λειτουργούς αναδεικνύει η πολυσέλιδη έκθεση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς για την υπόθεση της εκτροπής του νερού του ποταμού Κούρη και τη λειτουργία ιχθυοτροφείων στις κοινότητες Τριμίκλινης και Συλίκου.
Η Αρχή δημοσιοποίησε την Παρασκευή, 19 Δεκεμβρίου 2025, τα αποτελέσματα της αυτεπάγγελτης έρευνάς της, μετά την άρση της απαγόρευσης δημοσιοποίησης πληροφοριών, η οποία εγκρίθηκε από τον Επίτροπο Διαφάνειας. Η απόφαση για τη δημοσιοποίηση αιτιολογήθηκε με το γεγονός ότι η υπόθεση είχε ήδη λάβει εκτενή δημοσιότητα στον δημόσιο διάλογο, μέσω δημοσιευμάτων και αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η έρευνα ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2023, όταν περιήλθαν στην Αρχή πληροφορίες για σειρά σοβαρών παρανομιών που αφορούσαν παράνομη ιχθυοκαλλιέργεια, επεμβάσεις στον ποταμό Κούρη, καταπάτηση κρατικής γης και λειτουργία παράνομων αναπτύξεων εστίασης και φιλοξενίας. Οι πληροφορίες αυτές συνδέονταν, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, και με πιθανή ευθύνη κρατικών αξιωματούχων, γεγονός που οδήγησε στην απόφαση για αυτεπάγγελτη διερεύνηση.
Η Αρχή παρακολούθησε τη συζήτηση του θέματος στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, πραγματοποίησε επιτόπια επίσκεψη στην περιοχή Τριμίκλινης – Σαϊττά και συνεργάστηκε με την Ελεγκτική Υπηρεσία, η οποία είχε ήδη εκδώσει ειδική έκθεση. Την έρευνα ανέλαβε αποκλειστικά ένας Λειτουργός Επιθεώρησης, ο πρώην πρόεδρος Επαρχιακού Δικαστηρίου Νίκος Γιαπανάς, με εντολή να εξετάσει την περίοδο από το 2004 μέχρι σήμερα και τη δράση δώδεκα κρατικών υπηρεσιών και των επικεφαλής τους.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας πραγματοποιήθηκαν 55 ακροάσεις, κατατέθηκαν 64 μάρτυρες –νυν και πρώην ανώτατοι λειτουργοί και αξιωματούχοι– και προσκομίστηκαν 120 τεκμήρια. Το αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση 275 σελίδων, η οποία εγκρίθηκε από την Αρχή και περιλαμβάνει εκτενή ανάλυση τόσο των πραγματικών γεγονότων όσο και των νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν.
Σύμφωνα με τα παραδεκτά γεγονότα που καταγράφονται, ιδιοκτήτης γης στην Τριμίκλινη και στη Συλίκου επιδίωξε τη δημιουργία ιχθυοτροφείων για εκτροφή οξύρυγχου και παραγωγή χαβιαριού. Παρά τις περιορισμένες και συγκεκριμένες άδειες που είχαν αρχικά δοθεί, ακολούθησε μια αλυσίδα διοικητικών πράξεων γεμάτων ασάφειες, σφάλματα και αντιφάσεις, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την έκδοση αδειών που ανέφεραν ως τοποθεσία την «Τριμίκλινη, Πάφος», μια προφανώς λανθασμένη γεωγραφική αναφορά. Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά στην έκθεση, από αυτό το σημείο και έπειτα «ενός κακού, μύρια έπονται», με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες να τελούν επί χρόνια σε σύγχυση.
Ιδιαίτερης βαρύτητας είναι τα ευρήματα που αφορούν τον πρώην Υπουργό Γεωργίας Νίκο Κουγιάλη. Σύμφωνα με την έκθεση, ο τότε υπουργός ενέκρινε το 2017 ιεραρχική προσφυγή για υδροληψία από τον ποταμό Κούρη, ανατρέποντας απόφαση του Γενικού Διευθυντή, χωρίς να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη διαδικασία και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο. Μάλιστα, ενέκρινε δύο αντιφατικές άδειες την ίδια ημέρα, με χειρόγραφη σημείωση, χωρίς μελέτη των σχετικών εγγράφων. Ο Λειτουργός Επιθεώρησης καταλήγει στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για αυθαίρετη και καταχρηστική άσκηση εξουσίας, γεγονός που ενδέχεται να στοιχειοθετεί το αδίκημα της κατάχρησης εξουσίας.
Ποινικές ευθύνες ενδέχεται επίσης να προκύπτουν για τον τότε διευθυντή του Τμήματος Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών και τον τότε διευθυντή του Τμήματος Περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τα ευρήματα, οι δύο αξιωματούχοι, σε συνεννόηση μεταξύ τους, εξέδωσαν άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ιχθυοτροφείου λίγο πριν από τα εγκαίνια που θα τελούσε υπουργός, παρακάμπτοντας συνειδητά τη νομοθεσία και τους κανονισμούς, προκειμένου ο χώρος να εμφανίζεται ως «νόμιμος». Η συμπεριφορά αυτή χαρακτηρίζεται ως εσκεμμένη, αυθαίρετη και καταχρηστική, με πιθανή στοιχειοθέτηση τόσο κατάχρησης εξουσίας όσο και συνωμοσίας προς διάπραξη πλημμελήματος.
Η έκθεση καταγράφει επίσης σοβαρές ενδείξεις πειθαρχικών παραπτωμάτων σε σειρά λειτουργών του Τμήματος Γεωργίας, της Επαρχιακής Διοίκησης Λεμεσού και του Τμήματος Αλιείας. Διαπιστώνονται επιπόλαιοι ή ανύπαρκτοι έλεγχοι σε προγράμματα που συγχρηματοδοτούνταν από ευρωπαϊκά κονδύλια, πληρωμές εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ χωρίς ουσιαστική επαλήθευση αδειών, καθώς και αδικαιολόγητη αδράνεια επί σειρά ετών ως προς τη λήψη νομικών μέτρων για παράνομα υποστατικά.
Στις γενικές διαπιστώσεις της έκθεσης γίνεται λόγος για μια εικόνα εικονικής νομιμότητας, όπου οι διαδικασίες παρακάμπτονται για λόγους σκοπιμότητας, εγκαινίων και δημοσίων σχέσεων. Επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι κυβερνητικοί αξιωματούχοι οφείλουν να διασφαλίζουν τη νομιμότητα των έργων πριν αποδέχονται να συνδέσουν το όνομά τους με αυτά, ενώ καταγράφεται και η ανάγκη αποφυγής άσκοπης γραφειοκρατίας που απλώς παρατείνει παρανομίες χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Με την ολοκλήρωση της έρευνας, ο φάκελος της υπόθεσης παραπέμπεται στον Γενικό Εισαγγελέα για τις δικές του ενέργειες σε σχέση με τις ενδεχόμενες ποινικές ευθύνες, καθώς και στα αρμόδια όργανα για την εξέταση των πειθαρχικών ζητημάτων. Η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς ξεκαθαρίζει ότι, μετά την παρούσα ανακοίνωση, δεν θα προβεί σε οποιαδήποτε περαιτέρω δήλωση για την υπόθεση.