Αλλάζει η μέθοδος υπολογισμού του πληθωρισμού

Μπορεί η ακρίβεια να αντιμετωπιστεί, αλλάζοντας απλά τον τρόπο που την υπολογίζουμε; Δεδομένο είναι ότι η ακρίβεια δεν εξαφανίζεται με αλλαγή δεικτών, από το 2026 όμως θα αλλάξει ο τρόπος που τη μετράμε. Ο πληθωρισμός ετοιμάζεται να φορέσει νέο «ρούχο», αφού από τις 4 Φεβρουαρίου 2026, η Eurostat αλλάζει τη μεθοδολογία του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή, δηλαδή του επίσημου δείκτη που καθορίζει τις αποφάσεις για τα επιτόκια, τους μισθούς, τις συντάξεις και, τελικά, το πώς περιγράφεται η ακρίβεια στον δημόσιο λόγο.
Τυπικά, πρόκειται για μια τεχνική προσαρμογή με νέο έτος βάσης (2025=100), επικαιροποιημένη ταξινόμηση κατανάλωσης (COICOP 2018) και ένταξη νέων κατηγοριών, όπως τα τυχερά παιχνίδια. Στην πράξη, όμως, πρόκειται για κάτι πιο ουσιαστικό καθώς αλλάζει το μέτρο με το οποίο μετριέται το κόστος ζωής. Και όταν αλλάζει το μέτρο είναι πολύ πιθανό να αλλάξει και το τελικό μέγεθος.
Ο δείκτης τιμών καταναλωτή όμως δεν είναι μια ουδέτερη καταγραφή της πραγματικότητας. Είναι ένα καλάθι αγαθών και υπηρεσιών, στο οποίο κάθε κατηγορία έχει βάρος. Όταν τα βάρη αλλάζουν, αλλάζει και το αποτέλεσμα.
Αυτό σημαίνει ότι με τη νέα μεθοδολογία που θα ακολουθεί η Eurostat, οι μεταβολές θα εξομαλυνθούν, καθώς μεγαλύτερη βαρύτητα αποκτούν κατηγορίες με περισσότερο ήπιες αυξήσεις. Αντίθετα οι πιο «επώδυνες» δαπάνες για πολλά νοικοκυριά χάνουν μέρος της βαρύτητας τους στον υπολογισμό του πληθωρισμού. Με αυτόν τον τρόπο η ακρίβεια μπορεί να φαίνεται ηπιότερη, χωρίς ωστόσο η καθημερινότητα να γίνεται πραγματικά φθηνότερη.
Η αλλαγή του μέτρου δεν έρχεται σε ουδέτερο χρόνο. Το 2026 οι κυβερνήσεις επιστρέφουν σε αυστηρότερη δημοσιονομική πειθαρχία, τα περιθώρια για γενναίες αυξήσεις εισοδημάτων είναι περιορισμένα και η κοινωνική ανοχή στην ακρίβεια έχει ήδη εξαντληθεί. Σε αυτό το περιβάλλον, ο τρόπος που μετριέται ο πληθωρισμός αποκτά βαρύτητα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στο παρελθόν.
Και εδώ αναδύεται μια λεπτή, αλλά κρίσιμη ισορροπία καθώς από τη μία, οι θεσμοί χρειάζονται έναν δείκτη που να αποτυπώνει πιο ρεαλιστικά την οικονομία μετά τις αλλεπάλληλες κρίσεις. Από την άλλη, αν η στατιστική εικόνα απομακρυνθεί υπερβολικά από την κοινωνική πραγματικότητα, το χάσμα εμπιστοσύνης διευρύνεται.
Πηγή: ot.gr