Ανάλυση CT: Η ΑΟΖ με Λίβανο «χάλασε τη σούπα» του Ερντογάν. Ανεδαφική προσπάθεια ακύρωσης

Σφόδρα ενοχλημένη η Άγκυρα από τη συμφωνία Κύπρου με Λίβανο για ΑΟΖ – Επιχειρεί ακύρωση, διαγράφοντας το Διεθνές Δίκαιο – Ανεδαφικές οι προσεγγίσεις της – Ποια η σημασία της διπλής συμφωνίας ανάμεσα σε Χριστοδουλίδη και Αούν
Για στρατηγικούς λόγους η κυβέρνηση κρατούσε κλειστά τα χαρτιά της μέχρι το μεσημέρι της Τετάρτης και την ανακοίνωση της επικύρωσης της συμφωνίας για οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με τον Λίβανο. Ο Πρόεδρος ανησυχούσε ιδιαίτερα για ενδεχόμενες παρεμβάσεις από την Άγκυρα, η οποία διαχρονικά προσπαθούσε να μπλοκάρει τη συμφωνία βάσει των τουρκικών αμφισβητήσεων επί των θαλάσσιων συνόρων.
Ενδεικτικά είναι τα γεγονότα που ακολούθησαν της πρώτης συμφωνίας για οριοθέτηση ΑΟΖ ανάμεσα στην Κύπρο και τον Λίβανο που υπεγράφη το 2007. Ο καθορισμός θαλάσσιων συνόρων ήταν μια φαινομενικά απλή εξίσωση, καθώς βάσει του Διεθνούς Δικαίου είχαν υπολογιστεί σύμφωνα με τη μέση γραμμή. Αφού έπεσαν οι υπογραφές, η Βουλή των Αντιπροσώπων επικύρωσε τη συμφωνία σε αντίθεση με το κοινοβούλιο του Λιβάνου.
Η κρίση δεν γεννήθηκε ξαφνικά ένα πρωινό, καθώς η εξέλιξη της μη κύρωσης αποδόθηκε σε πιέσεις που άσκησε η Άγκυρα προς την Βηρυτό. Η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε απειλήσει με σωρεία επιπτώσεων, διπλωματικών και οικονομικών, τόσο από την ίδια όσο και από τους συμμάχους της. Ως αποτέλεσμα η συμφωνία έμεινε στο συρτάρι, το οποίο άνοιξε ξανά το 2010 με τον καθορισμό της ΑΟΖ ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ. Παρά τη μη κύρωση, ο Λίβανος αντέδρασε υποστηρίζοντας πως η νέα συμφωνία δήθεν παραβιάζει τα σύνορα που είχαν συμφωνηθεί το 2007.
Μετά από χρόνια στασιμότητας -και λόγω της πολιτικής αστάθειας που επικρατούσε στη χώρα- ο φάκελος άνοιξε ξανά το περασμένο καλοκαίρι σε συνάντηση που είχε στην Λευκωσία ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης με τον Λιβανέζο ομόλογο του, Τζόζεφ Αούν. Τότε συμφωνήθηκε η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, η οποία οδήγησε τον περασμένο μήνα στην έγκριση της συμφωνίας από τα Υπουργικά Συμβούλια των δύο χωρών.
Πέραν της σημαντικής γεωπολιτικής σημασίας, η συμφωνία διευκολύνει τις δραστηριότητες εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων των δύο χωρών στα οικόπεδα που συνορεύουν. Για τον Λίβανο θεωρείτο μείζονος σημασίας ζήτημα, καθώς η οριοθέτηση ήταν προϋπόθεση από πλευράς των ενεργειακών κολοσσών που είτε επέδειξαν ενδιαφέρον είτε αδειοδοτήθηκαν για δραστηριότητα στα θαλάσσια τεμάχια της χώρας. Όπως οι Total και Qatar Energy στις οποίες παραχωρήθηκαν τα δικαιώματα για το Οικόπεδο 8 που εφάπτεται με την Κυπριακή και Ισραηλινή ΑΟΖ. Για το σκοπό αυτό, οι δύο χώρες προωθούν συμφωνία για συνεκμετάλλευση ενδεχόμενων κοιτασμάτων που εκτείνονται.
Η εξέλιξη έγινε δεκτή με ιδιαίτερη ικανοποίηση τόσο από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Η δραστηριότητα που θα προκύψει θεωρείται ότι μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός εναλλακτικού ενεργειακού διαδρόμου για τη μεταφορά φυσικού αερίου προς την ευρωπαϊκή αγορά μέχρι το 2027. Σε συνδυασμό με όλες τις υπόλοιπες συζητήσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη για περιφερειακές συνέργειες.
Εξίσου σημαντικό είναι το δεύτερο ενεργειακό βήμα που επιχειρούν να κάνουν οι δύο χώρες, προχωρώντας σε τεχνικές συζητήσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση. Ήδη συστάθηκαν τεχνικές ομάδες, ενώ όπως ανακοινώθηκε χθες υποβλήθηκε αίτημα προς την Παγκόσμια Τράπεζα για μελέτη βιωσιμότητας του έργου. Πρόθεσή των ηγετών είναι να προχωρήσει με γοργούς ρυθμούς το καλώδιο, καθώς ο Λίβανος «διψάει» για εναλλακτικές πηγές ηλεκτροδότησης και η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να αξιοποιήσει αποθέματα από ΑΠΕ.
Και τα δύο κεφάλαια ακολουθούν πιστά τη διεθνή νομιμότητα, παρά το γεγονός ότι η σφόδρα ενοχλημένη Τουρκία τα θεωρεί άκυρα και προσπαθεί να τα μπλοκάρει. Ο εκνευρισμός της Άγκυρας αρχίζει και τελειώνει στα λόγια, τα οποία όσο σκληρά και να είναι δεν έχουν αντίκρισμα. Ως ανεδαφικές προσεγγίζονται οι τουρκικές θεωρίες από τη διεθνή κοινότητα, η πλειοψηφία της οποίας απορρίπτει χωρίς δεύτερη κουβέντα τις αναθεωρητικές βλέψεις του Ερντογάν.