Ανάλυση CT: Σε τρία επίπεδα οι εξελίξεις για Κυπριακό το πρώτο τρίμηνο του 2026

Κινητικότητα σε τρία πεδία σχετικά με το Κυπριακό τους πρώτους τρεις μήνες του έτους – Αρχίζουν ουσιαστικές συζητήσεις για επανέναρξη των συνομιλιών – Δημιουργούνται ευκαιρίες μέσω ευρωτουρκικών – Αρχίζει νέα προσπάθεια και για τα ελληνοτουρκικά
Σε τρία επίπεδα θα κινηθούν οι εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό τους αμέσως επόμενους μήνες. Το πρώτο τρίμηνο του 2026 θα φέρει κινητικότητα στο τραπέζι της προσπάθειας για επανέναρξη των συνομιλιών, τις ευρωτουρκικές σχέσεις και τα ελληνοτουρκικά. Κινητικότητα που είναι εφικτό να δημιουργήσει μια σημαντική ευκαιρία για συγκεκριμένα αποτελέσματα από συζητήσεις που εδώ και χρόνια δεν αποδίδουν καρπούς.
Στο πρώτο μέτωπο άρχισε να ξεκαθαρίζει το τοπίο σε σχέση με τον προγραμματισμό της επόμενης διευρυμένης συνόδου. Με εξαίρεση την Τουρκία, όλα τα υπόλοιπα μέρη εμφανίζονται έτοιμα να καθίσουν γύρω από το ίδιο τραπέζι και να συζητήσουν τις προοπτικές για επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών. Με βάση την εικόνα που έχει δημιουργηθεί, πλέον το νωρίτερο που μπορεί να γίνει η άτυπη σύνοδος είναι εντός Φεβρουαρίου. Θα προηγηθούν επαφές της Προσωπικής Απεσταλμένης στην Ευρώπη και μία ακόμη τριμερής συνάντηση στην Λευκωσία περί τα τέλη Ιανουαρίου.
Ο κατοχικός ηγέτης έδωσε τη συγκατάθεση του για συζητήσεις εντός του συμφωνημένου πλαισίου λύσης, βάσει των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και ως εκ τούτου στόχο μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα. Θέση στην οποία παρέμεινε πιστή η ελληνοκυπριακή πλευρά τα τελευταία χρόνια, παρά τις αφόρητες και εμμονικές πιέσεις που ασκούσε τα προηγούμενα πέντε χρόνια ο Ερσίν Τατάρ.
Το μεγάλο αίνιγμα είναι η στάση της Τουρκίας, η οποία δημοσίως υποστηρίζει πως παραμένει προσηλωμένη στις αξιώσεις για δύο κράτη. Ενδεικτικές οι προχθεσινές δηλώσεις του Χακάν Φιντάν, λίγες ώρες πριν να συναντηθεί στην Άγκυρα με την Προσωπική Απεσταλμένη. Παρά την απόρριψη του σχεδίου από τους ψηφοφόρους στις παράνομες «εκλογές» του Οκτωβρίου, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών επιμένει πως πρέπει να γίνουν απολύτως κατανοητές οι… πραγματικότητες στο νησί, καλώντας τους Ελληνοκύπριους πολιτικούς να φανούν «γενναίοι» και να πουν αλήθειες. Δηλώσεις τις οποίες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χαρακτήρισε ως ατυχέστατες.
Το δεύτερο επίπεδο είναι η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, η οποια φαίνεται πως βλέπει ξανά ζεστά ακόμη και το ενδεχόμενο της πλήρους ένταξης. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί εάν προηγουμένως η Άγκυρα δεν αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και δεν ανταποκριθεί σε όλες τις κυπρογενείς υποχρεώσεις. Εαν δεν σεβαστεί την κυριαρχία της χώρας μας, τα δικαιώματα της και το Διεθνές Δίκαιο. Αυτή είναι η επίσημη προσέγγιση των «27», παρά τις πιέσεις που ασκεί η τουρκική πλευρά για διαχωρισμό των δύο ζητημάτων.
Μόνο όταν η Άγκυρα εγκαταλείψει αυτή την προσέγγιση θα μπορούν να προκύψουν εξελίξεις σε θέματα τα οποία την «καίνε» όπως είναι οι θεωρήσεις εισόδου για Τούρκους επιχειρηματίες και η οικονομικής φύσης συνεργασία. Ειδικά για το πρώτο, παραμένει στο τραπέζι η πρόταση Χριστοδουλίδη για αντιστοίχιση της απόφασης για τις θεωρήσεις εισόδου με το άνοιγμα τουρκικών λιμένων για πλοία υπό κυπριακή σημαία. Κάτι που θα μπορούσε να συζητηθεί στο Άτυπο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα γίνει στην Λευκωσία τον Απρίλιο, εάν η τουρκική κυβέρνηση δεν απέρριπτε κατηγορηματικά το άνοιγμα που έκανε η Κυπριακή Δημοκρατία για συμμετοχή.
Το τρίτο πεδίο, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει συμπληρωματικά, είναι οι εξελίξεις που θα προκύψουν στα ελληνοτουρκικά. Επίσης ένα κεφάλαιο που παρέμεινε φέτος στάσιμο. Η τουρκική πλευρά διαρρέει πως το τρίτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου εξετάζεται η πιθανότητα να μπει ξανά το τρένο στις ράγες με προπαρασκευαστικές συναντήσεις στην Αθήνα. Ο στόχος είναι να προχωρήσουν οι συζητήσεις για τον προγραμματισμό του επόμενου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών, το οποίο αναμένεται επίσης να γίνει μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026.
Αν οι δύο χώρες καταφέρουν να ανατρέψουν ξανά το κλίμα και πετύχουν πρόοδο στα δύσκολα ζητήματα (όπως είναι ο καθορισμός θαλάσσιων συνόρων), οι συζητήσεις για το Κυπριακό μπορούν να επηρεαστούν θετικά. Τουλάχιστον θα δοθεί μια ώθηση. Αρκεί η τουρκική πλευρά να εγκαταλείψει απαιτήσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές, παραβιάζουν τη διεθνή νομιμότητα και αγνοούν κυριαρχικά δικαιώματα.