Αποπολιτικοποίηση και «ό,τι νάναι» υπόσχονται καλύτερο αύριο!

Του Μιχάλη Μιχαήλ
Παρά τις κατά καιρούς συζητήσεις για την ανάγκη «ανανέωσης» της πολιτικής ζωής, γίνεται ολοένα και πιο εμφανές ότι ένα τμήμα των υποψηφίων –ή επίδοξων υποψηφίων– βουλευτών εγείρει σοβαρές ανησυχίες για το επίπεδο και την ποιότητα της δημόσιας εκπροσώπησης. Πενταετία με την πενταετία, το επίπεδο της Βουλής φαίνεται να φθίνει και το φαινόμενο αυτό δεν είναι καθόλου άσχετο με την απώλεια αρχών, αξιών και πολιτικής συγκρότησης μέσα στην κοινωνία.
Η αποπολιτικοποίηση μεγάλων τμημάτων των πολιτών, η οποία πλασάρεται σχεδόν ως προτέρημα, έχει οδηγήσει πολλούς να θεωρούν ότι η μη ενασχόληση με την πολιτική συνιστά επίτευγμα ή ένδειξη «κανονικότητας». Σε αυτό το περιβάλλον, άτομα χωρίς στοιχειώδη γνώση της λειτουργίας του κράτους, της νομοθεσίας, των θεσμών και των κανόνων της δημοκρατίας βρίσκουν πεδίο για να προβληθούν ως «αντισυστημικές» ή «καινούργιες» φωνές. Η άγνοια όμως δεν αποτελεί ούτε εγγύηση ανανέωσης ούτε πυξίδα αλλαγής· αντιθέτως, μπορεί να γίνει μοχλός περαιτέρω υποβάθμισης της πολιτικής ζωής.
Η προώθηση απολίτικων και αποϊδεολογικοποιημένων προσώπων ως φορέων του «νέου» δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι το πολιτικό πρόβλημα της χώρας είναι κυρίως ζήτημα ηλικίας ή ανανέωσης προσώπων. Όμως, χωρίς γνώση, χωρίς θεσμική κατανόηση, χωρίς επίγνωση της ιστορικότητας και της ευθύνης που φέρει η βουλευτική ιδιότητα, το μόνο πραγματικά νέο που μπορούν να εισαγάγουν αυτοί οι υποψήφιοι είναι νέα «ήθη»: ήθη που θα εδράζονται στην άγνοια, στο «ό,τι τύχει» και στο «ό,τι νάναι», όπως συχνά μαρτυρούν οι δημόσιες τοποθετήσεις και οι πρόχειρες αναρτήσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αν κρίνουμε από τα σχόλια, τις τοποθετήσεις και τον τρόπο με τον οποίο ορισμένοι από αυτούς αντιμετωπίζουν σοβαρά ζητήματα πολιτικής, θεσμών, δικαίου ή οικονομίας, τότε υπάρχει λόγος να αναμένουμε περαιτέρω πτώση του επιπέδου της Βουλής. Η πολιτική δεν είναι πεδίο αυτοσχεδιασμών ούτε χώρος όπου η προσωπική άποψη, αποκομμένη από γνώση και τεκμηρίωση, μπορεί να καθοδηγεί την άσκηση εξουσίας. Είναι χώρος ευθύνης, συλλογικής δέσμευσης και βαθιάς κατανόησης των συνεπειών κάθε απόφασης.
Σε μια εποχή όπου οι προκλήσεις είναι σύνθετες και απαιτούν σοβαρότητα, θεσμική παιδεία και εμπειρία, η υποκατάσταση της πολιτικής σκέψης από την επιπολαιότητα του εντυπωσιασμού δεν αποτελεί λύση. Αντίθετα, εγκυμονεί τον κίνδυνο να εδραιωθεί ένα πολιτικό προσωπικό που θα λειτουργεί περισσότερο με βάση τη συγκυρία και την άγνοια παρά με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον. Και αυτό, όσο κι αν παρουσιάζεται ως «ανανέωση», συνιστά βαθιά υποβάθμιση της δημοκρατίας μας.
Αν δεν αντιληφθούμε εγκαίρως ότι η ποιότητα της δημοκρατίας εξαρτάται από την ποιότητα όσων την υπηρετούν, τότε η κρίση αντιπροσώπευσης θα βαθαίνει. Η σοβαρή πολιτική απαιτεί γνώση, προσήλωση και συνέπεια –όχι τυχαιότητα, άγνοια και επιφανειακή προβολή.