Βαθιά θλίψη: «Έφυγε» από τη ζωή λαμπρός επιστήμονας Καθοριστική η συμβολή του για την κυπριακή προϊστορία (ΕΙΚΟΝΕΣ)

Βαθιά θλίψη σκόρπισε στον ακαδημαϊκό και επιστημονικό κόσμο της Κύπρου και της Ελλάδας η είδηση του θανάτου του Καθηγητή Νίκου Ευστρατίου, ενός από τους σημαντικότερους προϊστορικούς αρχαιολόγους της γενιάς του, ο οποίος «έφυγε» από τη ζωή στις 20 Δεκεμβρίου 2025. Ένας λαμπρός επιστήμονας, δάσκαλος και ερευνητής με διεθνή αναγνώριση, που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη μελέτη της προϊστορίας του ελλαδικού χώρου, της Ανατολικής Μεσογείου και, κυρίως, της Κύπρου.
Με αισθήματα βαθιάς θλίψης το Τμ. Αρχαιολογίας Κύπρου αποχαιρετά τον λαμπρό επιστήμονα και παραθέτει μέρος του πλούσιού του βιογραφικού με ιδιέτερες αναφορές στην σημαντικότατη συμβολή του στον κόσμο της κυπριακής προϊστορίας.
Η ανάρτηση του Τμ. Αρχαιολογίας:
Αποχαιρετισμός στον Καθηγητή Νίκο Ευστρατίου
Είναι με αισθήματα βαθιάς θλίψης που ο Διευθυντής και το προσωπικό του Τμήματος Αρχαιοτήτων πληροφορηθήκαμε για το θάνατο του Καθηγητή Νίκου Ευστρατίου, στις 20 Δεκεμβρίου 2025. Ο Νίκος Ευστρατίου υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους προϊστορικούς αρχαιολόγους με ειδίκευση στη Mινωϊκή και Μυκηναϊκή αρχαιολογία, τη Νεολιθική του Ελλαδικού Χώρου, την Κυπριακή Προϊστορία, την Προϊστορία της Ανατολίας και την Εθνοαρχαιολογία.
Άνθρωπος ιδιαίτερα αγαπητός στην αρχαιολογική κοινότητα αλλά και πέρα από αυτήν, ο Νίκος Ευστρατίου είχε έγνοια και όραμα για την εξέλιξη της έρευνας για την πρώιμη προϊστορία της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μέσης Ανατολής. Με επιμονή και επαγγελματισμό, αλλά και με την αξιοζήλευτή του ικανότητά να συγκροτεί διεπιστημονικές ομάδες αποτελούμενες από εξαιρετικούς συνεργάτες, ο Νίκος Ευστρατίου συνέβαλε καθοριστικά στη διεύρυνση των γνώσεων μας για την πρώιμη προϊστορία αλλά και για την σημασία της διεπιστημονικής προσέγγισης στην έρευνα.
Οι ερευνητικές του δραστηριότητες χαρακτηρίζονται από ένα εντυπωσιακό γεωγραφικό και θεματικό εύρος και περιλαμβάνουν έρευνες πεδίου στην Ελλάδα (Μάκρη Θράκης, Ορεινή Ροδόπη, Γρεβενά, Λήμνο, Άγιο Πέτρο Αλοννήσου), την Κύπρο, την Ισπανία (Καταλονία), το Σουλτανάτο του Ομάν και αλλού, με έρευνες επιφανείας, ανασκαφές, εθνοαρχαιολογική έρευνα και γενικότερα αρχαιολογικά αντικείμενα και ενδιαφέροντα.
Για την αρχαιολογία της Κύπρου, η συμβολή του Νίκου Ευστρατίου υπήρξε καθοριστική. Πέρα από τη διδασκαλία της κυπριακής προϊστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου υπηρέτησε όλες τις ακαδημαϊκές βαθμίδες, αλλά και στην Ερευνητική Μονάδα Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Κύπρου, όπου υπήρξε επισκέπτης Καθηγητής, ο Νίκος Ευστρατίου διηύθυνε από το 2009 την Αρχαιολογική έρευνα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου στην Κύπρο, στη θέση Άγιος Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς (σε συνεργασία με τον κύπριο αρχαιολόγο Δημήτρη Κυριάκου και από το 2021 και εξής, με την Επίκουρη Καθηγήτρια του ΑΠΘ, Δρ. Μαρία Ντίνου).
Η επίμονη αναζήτηση του Νίκου Ευστρατίου για ενδείξεις πρώιμης κατοίκησης ή χρήσης της ορεινής ενδοχώρας του νησιού από τις πρώιμες προϊστορικές ομάδες τροφοσυλλεκτών και κυνηγών, τον οδήγησε στον εντοπισμό και την ανασκαφική διερεύνηση, με την άδεια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, δύο θέσεων σε μια απόμακρη και δύσβατη περιοχή, στις νότιες υπώρειες της οροσειράς του Τροόδους, στην επαρχία Πάφου. Στην ίδια αναβαθμίδα αποκαλύφθηκε μια Επιπαλαιολιθική θέση (Κάτω Άγιος Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς, 10η−9η χιλιετία π.Χ.), και μια θέση της Ακεραμικής Νεολιθικής περιόδου (Άνω Άγιος Ιωάννης/Βρέτσια-Ρουδιάς, Φάση Χοιροκοιτίας, 7η χιλιετία π.Χ.). Οι ανασκαφικές αυτές έρευνες επιβεβαίωσαν τη δυναμική της προϊστορικής εξέλιξης της ορεινής Κύπρου, σε μια περίοδο για την οποία οι πληροφορίες για την κατοίκηση στο νησί παραμένουν λιγοστές, και σε κάθε περίπτωση, αναζητούν μια νέα δυναμική τόσο στο πεδίο των νέων αρχαιολογικών ευρημάτων, όσο και της ερμηνείας τους.
Ο Νίκος Ευστρατίου υπήρξε Καθηγητής αρκετών μελών του επιστημονικού προσωπικού του Τμήματος Αρχαιοτήτων, τόσο στο ΑΠΘ όσο και στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, με κάποια από τα μέλη του Τμήματος να συμμετέχουν στις ανασκαφές, τις επισκοπήσεις και στις εθνοαρχαιολογικές έρευνες που διηύθυνε, τόσο στην Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό. Η απώλειά του είναι μεγάλη και το κενό που αφήνει δυσαναπλήρωτο. Η Διεύθυνση και το προσωπικό του Τμήματος Αρχαιοτήτων εκφράζουν θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του.