Γιατί η Κύπρος και η Ελλάδα δεν έχουν δικαίωμα να είναι «ουδέτερες» στην Ουκρανία

Του Πατριάρχη
Η ερώτηση «γιατί να στηρίξουμε την Ουκρανία», για την Κυπριακή και την Ελληνική Δημοκρατία, είναι σχεδόν προσβλητική για τη δική μας ιστορική εμπειρία. Αν κάτι επιβάλλεται από το διεθνές δίκαιο αλλά και από το ένστικτο αυτοσυντήρησης των κρατών μας, είναι η πλήρης και χωρίς αστερίσκους, στήριξη μιας χώρας που δέχθηκε εισβολή, υφίσταται κατοχή και παλεύει για την εδαφική της ακεραιότητα.
Ακόμα κι αν Κύπρος και Ελλάδα δεν ήταν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ακόμα κι αν δεν ανήκαν στον λεγόμενο δυτικό κόσμο, θα ήταν υποχρεωμένες, νομικά και πολιτικά, να σταθούν με το θύμα και όχι με τον θύτη. Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών απαγορεύει ρητά τη χρήση βίας για αλλαγή συνόρων. Η αρχή ότι «καμιά εδαφική αναθεώρηση που προκύπτει από την απειλή ή χρήση βίας δεν είναι νόμιμη» δεν είναι διακοσμητική. Είναι η ασπίδα των μικρών κρατών απέναντι στους κάθε λογής εισβολείς.
Η Κυπριακή Δημοκρατία ζει μισό αιώνα με την εμπειρία της εισβολής και της κατοχής. Αν αποδεχθεί, έστω σιωπηρά, ότι η Ρωσία δικαιούται να κρατήσει εδάφη που κατέλαβε στην Ουκρανία, τι ακριβώς θα λέει αύριο όταν κάποιος της ζητά να «προσαρμοστεί στην πραγματικότητα» των κατοχικών τετελεσμένων; Πώς θα επιμένει ότι δεν νομιμοποιεί τον διαμελισμό της, αν σήμερα κλείνει το μάτι σε έναν άλλο διαμελισμό, επειδή τον διαπράττει μια «ορθόδοξη» δύναμη ή επειδή μερίδα της κοινής γνώμης τρέφει αυταπάτες για τη Μόσχα;
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ευθεία απειλή και ρητορική αμφισβήτηση της εδαφικής της ακεραιότητας. Όταν η Ρωσία υποστηρίζει ότι έχει «δικαίωμα» να επιβάλλει σε γειτονικό κράτος περιορισμούς στην άμυνα του, στις συμμαχίες του και στο αν μπορεί να ενταχθεί σε διεθνείς οργανισμούς, ανοίγει μια πόρτα που συμφέρει κάθε αναθεωρητική δύναμη. Αυτή ακριβώς είναι η λογική που ακούγεται εδώ και χρόνια από τουρκικά χείλη για τα ελληνικά νησιά και για την Κύπρο. Αν δεχθούμε ότι ο ισχυρός μπορεί να υπαγορεύει στο θύμα το πώς θα αμύνεται, αύριο δεν θα χρειαστεί πολλή φαντασία για να ακούσουμε το ίδιο επιχείρημα στο Αιγαίο και στη Κύπρο.
Υπάρχει και μια ακόμη διάσταση, πιο ωμή. Όσοι κλείνουν το μάτι σε «συμβιβασμούς» που ανταμείβουν τη ρωσική εισβολή, υπονοούν ότι είναι αποδεκτό ο επιτιθέμενος όχι μόνο να κρατήσει ότι άρπαξε αλλά και να πληρώνεται από το θύμα για τις ζημιές που ο ίδιος προκάλεσε (παροχή ηλεκτρισμού). Αν αυτό θεωρηθεί λογικό στην Ουκρανία, τι μας εμποδίζει αύριο να ακούσουμε ανάλογες «ιδέες» για αποζημιώσεις προς την Τουρκία, για να μας κάνει τη χάρη να μην απειλεί; Πρόκειται για πολιτική αυτοκτονία μεταμφιεσμένη σε ρεαλισμό.
Τέλος, υπάρχει και το στοιχείο της αξιοπιστίας. Η Κύπρος και η Ελλάδα ζητούν από εταίρους και συμμάχους να σέβονται το διεθνές δίκαιο στις δικές τους υποθέσεις. Δεν μπορούν την ίδια στιγμή να κάνουν εκπτώσεις όταν το θύμα είναι μια άλλη χώρα. Η στήριξη της Ουκρανίας δεν είναι χάρη προς το Κίεβο. Είναι επένδυση στη μόνη διεθνή τάξη που μας προσφέρει στοιχειώδη ασφάλεια. Αν επιτραπεί στον Πούτιν να νομιμοποιήσει με τη βία τη λεία του, αύριο κανείς δεν θα εγγυηθεί ότι δεν θα βρεθεί κάποιος μεγαλύτερος ή μικρότερος Πούτιν στην πόρτα μας.