Γιατί η Μολδαβία ξέρει τι είναι κατοχή και ψευδοκράτος;

Του Πατριάρχη
Η Πρόεδρος της Μολδαβίας, Μάγια Σάντου, δεν είπε χθες στη Λευκωσία μια φράση για να γεμίσει τον χρόνο μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. Όταν στάθηκε στη Γραμμή Κατάπαυσης του Πυρός και μίλησε για «πατρίδα που είναι διαιρεμένη», μιλούσε από εμπειρία. Η Μολδαβία, μια χώρα μικρή και συχνά ξεχασμένη στους χάρτες των μεγάλων, ζει εδώ και δεκαετίες με ένα κομμάτι της υπό των έλεγχο ρωσικών στρατευμάτων.
Αυτό το κομμάτι είναι η Υπερδνειστερία. Αυτοανακηρύχθηκε σε «κράτος» στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και το 1992 η ένοπλη σύγκρουση έληξε με συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Από τότε λειτουργεί ως «κράτος», χωρίς να είναι κράτος, έχοντας δημιουργήσει θεσμούς, σύμβολα και δική του διοίκηση.
Καμία χώρα μέλος του ΟΗΕ δεν την αναγνωρίζει ως ανεξάρτητο κράτος και λαθροβιώνει ως ψευδοκράτος.
Αυτό είναι που κάνει την ιστορία της Μολδαβίας να θυμίζει την κυπριακή πραγματικότητα, είναι ο ρόλος της Ρωσίας. Στην Υπερδνειστερία παραμένουν περίπου 1.500 Ρώσοι στρατιώτες ως δήθεν «ειρηνευτές», ενώ διατηρούν και μια τεράστια αποθήκη σοβιετικών πυρομαχικών στην Κομπάσνα. Η παρουσία αυτή μόνο ειρηνευτική δεν είναι. Είναι αμιγώς κατοχική και αποτελεί μοχλό επιρροής και μόνιμη υπενθύμιση ότι η Μόσχα κρατά πάντα ένα πιστόλι στον κρόταφο του Κισινάου.
Υπάρχει και μια παλιά, πολύ αποκαλυπτική λεπτομέρεια. Στη Σύνοδο του ΟΑΣΕ στην Κωνσταντινούπολη το 1999, η Ρωσία δεσμεύθηκε να αποσύρει τις δυνάμεις της από τη Μολδαβία μέχρι το τέλος του 2002. Δεν το έκανε όμως ποτέ. Αυτές οι «δεσμεύσεις» είναι συχνά το χαρτί περιτυλίγματος της ρωσικής κυνικής επεκτατικής πολιτικής. Ωραίο στα λόγια και κενό στην πράξη.
Γιατί τα λέει όλα αυτά η Μάγια Σάντου στη Λευκωσία; Επειδή θέλει να δείξει ότι Κύπρος και Μολδαβία μιλούν την ίδια γλώσσα όταν μιλούν για κυριαρχία, κατοχή, τετελεσμένα και διεθνές δίκαιο και επειδή θέλει συμμάχους μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε μια περίοδο που η χώρα της πιέζεται, πολιτικά και ενεργειακά, με τρόπους που φέρουν καθαρά ρωσική σφραγίδα. Το είπε άλλωστε ωμά πως η ευρωπαϊκή πορεία της Μολδαβίας είναι ζήτημα επιβίωσης.
Το μήνυμα είναι χρήσιμο και για εμάς. Τα ψευδοκράτη δεν είναι «παραξενιές» της ιστορίας, αλλά αποτελούν εργαλεία ισχύος. Στην Κύπρο το βλέπουμε με την Τουρκία και στη Μολδαβία το ζουν με τη Ρωσία. Όσο η Ευρώπη αντιμετωπίζει αυτά τα φαινόμενα σαν κάτι που απλώς «υπάρχει», τόσο οι εραστές του αναθεωρητισμού θα αισθάνονται ότι μπορούν να σπρώχνουν λίγο ακόμη τα όρια.
Η Σάντου, με μια φράση στη Λευκωσία, μας θύμισε πως δεν είμαστε οι μόνοι. Υπάρχουν κι άλλοι στην Ευρώπη που ξέρουν τι σημαίνει να σου κόβουν τη χώρα στα δύο και να σου ζητούν μετά να το συνηθίσεις. Αυτό δεν πρέπει και δεν μπορούμε να το συνηθίσουμε.