Γρίπη των πτηνών: Ο κίνδυνος μετάδοσης σε άνθρωπο και τα σενάρια πανδημίας

Ινδοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι η γρίπη των πτηνών (H5N1) θα μπορούσε, υπό προϋποθέσεις, να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο και να εξελιχθεί σε παγκόσμια υγειονομική κρίση, εάν δεν υπάρξει έγκαιρη παρέμβαση. Αν και ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό παραμένει χαμηλός, ο ιός παρακολουθείται στενά λόγω της υψηλής θνησιμότητάς του στους ανθρώπους.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, από το 2003 έως τον Αύγουστο του 2025 έχουν καταγραφεί 990 ανθρώπινα κρούσματα H5N1 σε 25 χώρες, με 475 θανάτους. Στις ΗΠΑ, ο ιός έχει πλήξει εκατομμύρια πτηνά, έχει μεταδοθεί σε αγελαδοτροφικές μονάδες και έχει μολύνει δεκάδες ανθρώπους, κυρίως εργαζόμενους σε φάρμες.
Νέα μελέτη των Ινδών ερευνητών Φίλιπ Τσέριαν και Γκαουτάμ Μένον, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό BMC Public Health, χρησιμοποιεί υπολογιστικά μοντέλα για να προσομοιώσει πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί μια επιδημία H5N1 στον άνθρωπο. Η έρευνα δείχνει ότι το κρίσιμο σημείο είναι η έγκαιρη παρέμβαση: αν ληφθούν μέτρα όταν τα κρούσματα είναι μόλις δύο, όπως απομόνωση και καραντίνα στενών επαφών, η εξάπλωση μπορεί να ανακοπεί. Αν όμως τα κρούσματα φτάσουν τα 10, η διασπορά γίνεται σχεδόν ανεξέλεγκτη.
Το μοντέλο βασίστηκε σε μια υποθετική κοινότητα στην περιοχή Ναμακάλ της Ινδίας, με έντονη πτηνοτροφική δραστηριότητα, και εξέτασε σενάρια καραντίνας, σφαγής πτηνών και στοχευμένου εμβολιασμού. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η σφαγή πτηνών είναι αποτελεσματική μόνο πριν τη μετάδοση στον άνθρωπο, ενώ ο στοχευμένος εμβολιασμός μπορεί να περιορίσει τη δυναμική της εξάπλωσης.
Ειδικοί επισημαίνουν ότι, αν και τα μοντέλα έχουν περιορισμούς, προσφέρουν πολύτιμα εργαλεία για τις πρώτες ώρες μιας πιθανής επιδημίας. Παράλληλα, τονίζεται ότι ο κόσμος είναι καλύτερα προετοιμασμένος για μια πανδημία γρίπης σε σύγκριση με την Covid-19, ωστόσο ο εφησυχασμός θα ήταν λάθος, καθώς ο H5N1 θα μπορούσε να αναμειχθεί με άλλους ιούς της γρίπης, προκαλώντας απρόβλεπτες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.