Ελεγκτική Υπηρεσία: Επτά χρόνια χωρίς προστασία από drones – Σοβαρές αδυναμίες από την Αστυνομία

Ένα κρίσιμο έργο για την προστασία των κρίσιμων υποδομών της Κύπρου από την απειλή μη επανδρωμένων αεροχημάτων (ΜΕΑ) παραμένει ανεκπλήρωτο μετά από επτά χρόνια, δύο αποτυχημένους διαγωνισμούς και σοβαρές διαδικαστικές αδυναμίες, σύμφωνα με την Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στην οποία ελέγχεται η Αστυνομία.
Το έργο αφορούσε στην προμήθεια και εγκατάσταση δύο συστημάτων προστασίας, το πρώτο για ανίχνευση (detection) και το δεύτερο για εμπλοκή (jamming) των ΜΕΑ. Η ανάγκη για τέτοια συστήματα είχε εντοπιστεί ήδη από το 2018, όταν και προκηρύχθηκε ο πρώτος διαγωνισμός (Δ.Ο. 28/2018). Ωστόσο, ο διαγωνισμός ακυρώθηκε το 2019, με την Αστυνομία να επικαλείται τη μη εξασφάλιση των αναγκαίων πιστώσεων στον Προϋπολογισμό.
Η δεύτερη προσπάθεια, μέσω του διαγωνισμού Δ.Ο. 29/2021, τερματίστηκε τον Απρίλιο του 2025 χωρίς το έργο να παραδοθεί, καθώς ο ανάδοχος απέτυχε να εκπληρώσει τις συμβατικές του υποχρεώσεις. Ως αποτέλεσμα, τα κρίσιμα συστήματα προστασίας παραμένουν ανεκπλήρωτα, αφήνοντας τις υποδομές εκτεθειμένες.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εντοπίζει σοβαρές αδυναμίες στις διαδικασίες σύναψης και εκτέλεσης των συμβάσεων. Στα έγγραφα του διαγωνισμού δεν είχαν καθοριστεί σαφή χρονοδιαγράμματα ανά φάση (Milestones), με αποτέλεσμα να καθίσταται δύσκολη η παρακολούθηση της προόδου και η εφαρμογή ρητρών για καθυστερήσεις. Επιπλέον, δεν υπήρχαν δεσμευτικές τιμές για υπηρεσίες συντήρησης και υποστήριξης των συστημάτων, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο τη μακροπρόθεσμη λειτουργία τους σε ανταγωνιστικές τιμές.
Η αξιολόγηση των προσφορών παρουσίασε επίσης προβλήματα. Ο ανάδοχος επικαλέστηκε λόγους εμπιστευτικότητας για να μην καταγράψει τη χώρα στην οποία είχαν εγκατασταθεί προηγούμενα συστήματά του, ενώ η επιτροπή αποδέχθηκε ανεπαρκείς δηλώσεις σχετικά με την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα του προμηθευτή. Παράλληλα, διαπιστώθηκαν ασυμφωνίες μεταξύ των τεχνικών φυλλαδίων που υποβλήθηκαν και των αντίστοιχων πληροφοριών του κατασκευαστή.
Κατά την περίοδο υλοποίησης της σύμβασης, η αλλαγή του συστήματος ανίχνευσης, που εγκρίθηκε χωρίς όλα τα απαραίτητα έγγραφα, καθυστέρησε σημαντικά την εκτέλεση, με τον συντονιστή της σύμβασης να υποβάλλει το σχετικό αίτημα εννέα μήνες μετά την αρχική υποβολή του. Μετά την αποτυχία του αναδόχου, η Αστυνομία προχώρησε σε κατάσχεση της εγγυητικής προκαταβολής ύψους €497.056 και της εγγυητικής πιστής εκτέλεσης ύψους €82.842, χωρίς να καταβληθεί οποιοδήποτε άλλο ποσό στον ανάδοχο.
Η πρώτη απόπειρα του 2018 είχε επίσης σοβαρά κενά: η Αστυνομία δεν περιέλαβε στην εκτίμηση κόστους τις προαιρετικές λειτουργίες του εξοπλισμού, ενώ οι επιτόπιοι έλεγχοι των συστημάτων έγιναν εκτός χώρων εγκατάστασης, αντίθετα με τις προβλέψεις των εγγράφων διαγωνισμού. Η καθυστέρηση στην αξιολόγηση των προσφορών και η έλλειψη ολοκληρωμένης έκθεσης από την Αναθέτουσα Αρχή οδήγησαν τελικά στην ακύρωση του διαγωνισμού και στην απώλεια των πιστώσεων του 2019.
Συνολικά, η Ελεγκτική Υπηρεσία καταλήγει ότι οι λανθασμένοι χειρισμοί της Αναθέτουσας Αρχής και οι αδυναμίες στις διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησης των συμβάσεων είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη μη υλοποίηση ενός κρίσιμου έργου για την ασφάλεια των υποδομών της Κύπρου, με σοβαρές συνέπειες για τη λειτουργική προστασία τους απέναντι σε απειλές μη επανδρωμένων αεροχημάτων.