Επανεκδίκαση τροχαίου ατυχήματος… μετά από 16 χρόνια!

Το Εφετείο, ανέτρεψε πρωτόδικη απόφαση με αποζημιώσεις €220.000, κρίνοντας πως το πρωτόδικο δικαστήριο δεν αξιολόγησε σωστά την μαρτυρία, επιρρίπτοντας πλήρη ευθύνη σε οδηγό και όχι σε πεζή.
Υπόθεση τροχαίου ατυχήματος, που συνέβη το 2009 στη Λεμεσό, διατάχθηκε να επανεκδικαστεί 16 χρόνια μετά, με απόφαση του Εφετείου, το οποίο έκρινε ότι η πρωτόδικη αξιολόγηση της μαρτυρίας από το πρωτόδικο Επαρχιακό Δικαστήριο, ήταν ελλιπής και οδήγησε σε «ακροσφαλή» συμπεράσματα για το ποιος είχε την ευθύνη. Η έφεση του Λ.Θ, στον οποίο είχε αποδοθεί η πλήρης ευθύνη για το ατύχημα έγινε δεκτή και το Εφετείο ακύρωσε την πρωτόδικη απόφαση και διέταξε επανεκδίκαση από άλλον δικαστή.
Με την πρωτόδικη απόφαση είχαν επιδικαστεί υπέρ της Μ.Χ γενικές αποζημιώσεις ύψους €200.000 και ειδικές αποζημιώσεις περίπου €20.000. Τίποτα πλέον δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο ως προς τον καταμερισμό της ευθύνης, ο οποίος θα κριθεί ξανά από μηδενική βάση.
Το ατύχημα και η πρωτόδικη απόφαση
Το τροχαίο συνέβη στις 9 Ιανουαρίου 2009, γύρω στις 12:20 το μεσημέρι, στην οδό Μίλτωνος στη Λεμεσό. Η Μ.Χ, που ήταν πεζή, και διέσχιζε τον δρόμο, έχοντας βγει από κατάστημα για να πάει στο αυτοκίνητό της που βρισκόταν σταθμευμένο απέναντι. Σύμφωνα με την εκδοχή της πλευράς της, κοίταξε τόσο δεξιά όσο και αριστερά, δεν είδε κανένα όχημα, και άρχισε να διασχίζει τον δρόμο με γρήγορο βηματισμό. Αφού περπάτησε για περίπου έξι μέτρα και είχε φτάσει σχεδόν στη μέση του δρόμου, χτυπήθηκε από το αυτοκίνητο που οδηγούσε ο Λ.Θ.
Το πρωτόδικο δικαστήριο υιοθέτησε στο σύνολο της, την εκδοχή της Μ.Χ και έκρινε τον Λ.Θ αποκλειστικά υπεύθυνο. Σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας ήταν, μεταξύ άλλων, ότι έτρεχε με 81 αντί για 50 χιλιόμετρα την ώρα, που ήταν το όριο.
Διαπίστωσε ίχνη φρεναρίσματος μήκους 36,6 μέτρων και ίχνη 8 μέτρων στην άσφαλτο, στα οποία σύρθηκε το σώμα της Μ.Χ. Εκείνη την ημέρα ο καιρός ήταν καλός, ο δρόμος στεγνός και η ορατότητα έφτανε περίπου τα 200 μέτρα.
Με βάση αυτά, θεώρησε ότι ο οδηγός του αυτοκινήτου δεν είχε επιδείξει τη απαραίτητη προσοχή, δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα την πεζή και δεν φρέναρε εγκαίρως, αποδίδοντας του την αποκλειστική ευθύνη.
Οι αμφιβολίες για την ευθύνη
Ο Λ.Θ. αμφισβήτησε την απόφαση με δώδεκα λόγους έφεσης. Οι πέντε πρώτοι αφορούσαν την ευθύνη και την αξιολόγηση της μαρτυρίας, ενώ οι υπόλοιποι επτά αφορούσαν το ύψος των αποζημιώσεων.
Βασικός ισχυρισμός της έφεσης ήταν ότι η πρωτόδικη απόφαση με την οποία αναγνωριζόταν στον ίδιο η αποκλειστική ευθύνη ήταν εσφαλμένη και ότι, αντίθετα, η κύρια ευθύνη, αν όχι η αποκλειστική, βάρυνε την πεζή Μ.Χ. Ο Λ.Θ υποστήριξε ότι η Μ.Χ. μπήκε απότομα στον δρόμο εμφανιζόμενη μέσα από παρκαρισμένα αυτοκίνητα, με γρήγορο βηματισμό, χωρίς να ελέγξει την κίνηση και σε στιγμή που το αυτοκίνητο του βρισκόταν σε απόσταση που δεν επέτρεπε την αποφυγή της σύγκρουσης, ακόμη και με φρενάρισμα.
Ο Λ.Θ αναγνώρισε ότι είχε αναπτύξει ταχύτητα πάνω από το επιτρεπόμενο όριο, όμως υποστήριξε ότι αν η Μ.Χ είχε επιδείξει στοιχειώδη προσοχή, το ατύχημα θα μπορούσε να αποφευχθεί. Επιπλέον διαμαρτυρήθηκε γιατί η δική του μαρτυρία απορρίφθηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο με υπερβολικά αυστηρό τρόπο, ενώ η μαρτυρία της Μ.Χ έγινε δεκτή χωρίς αμφιβολίες.
Έμπαζε η μαρτυρία της πεζής
Το Εφετείο, με σύνθεση τους Δικαστές Μ. Αμπίζα, Δ. Κίτσιο και Μ. Τουμαζή, στην απόφαση του επεσήμανε ότι ο ακρογωνιαίος λίθος της πρωτόδικης απόφασης ήταν η αποδοχή της εκδοχής της πεζής ότι κοίταξε και στις δύο κατευθύνσεις και δεν είδε κανένα αυτοκίνητο.
Την ίδια στιγμή, το πρωτόδικο δικαστήριο είχε δεχθεί ότι η ορατότητα προς την κατεύθυνση από την οποία ερχόταν ο οδηγός ήταν γύρω στα 200 μέτρα και ότι δεν υπήρχαν εμπόδια που να περιορίζουν την ορατότητα. Από αυτά τα δεδομένα, το Εφετείο κατέληξε σε ένα απλό, αλλά κρίσιμο συμπέρασμα. Αν το αυτοκίνητο ήταν ορατό σε απόσταση 200 μέτρων, η Μ.Χ είτε δεν έλεγξε προσεκτικά, είτε δεν έλεγξε καθόλου πριν αρχίσει να διασχίζει τον δρόμο.
Με άλλα λόγια, η αποδοχή του ότι «κοίταξε και δεν είδε» συγκρούεται, όπως αναφέρει το Εφετείο, με την κοινή λογική αλλά και με τα αντικειμενικά δεδομένα της σκηνής του ατυχήματος. Αυτό οδηγεί σε βάσιμη αμφισβήτηση τόσο της αξιολόγησης της αξιοπιστίας της Μ.Χ. όσο και του τελικού συμπεράσματος ότι δεν φέρει καμία ευθύνη.
Δυσανάλογη αυστηρότητα για τον οδηγό
Σε αντίθεση με την μαρτυρία της Μ.Χ, το επαρχιακό Δικαστήριο είχε αντιμετωπίσει με υπερβολική και δυσανάλογη αυστηρότητα την μαρτυρία του Λ.Θ χαρακτηρίζοντας τον αναξιόπιστο, ασχολούμενο με στοιχεία που δεν ήταν καθοριστικά για τις συνθήκες του ατυχήματος.
Για παράδειγμα, δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στο αν υπήρχαν σταθμευμένα αυτοκίνητα δεξιά ή αριστερά στον δρόμο, για το αν η Μ.Χ περπατούσε σταθερά ή γρήγορα ή στο ότι μέσα σε 15 λεπτά, πριν φτάσει ο εξεταστής της Τροχαίας, ενδεχομένως να είχαν φύγει σταθμευμένα οχήματα από τη σκηνή.
Το Εφετείο σημειώνει ότι αυτά τα στοιχεία δεν αρκούν για να «γκρεμίσουν» την ουσία της εκδοχής του οδηγού. Επιπλέον, υπενθυμίζει ότι οι βασικοί ισχυρισμοί του Λ.Θ. ως προς τον τρόπο εισόδου της Μ.Χ στον δρόμο είχαν διατυπωθεί ήδη στην κατάθεσή του στην Αστυνομία αμέσως μετά το ατύχημα και δεν μπορούσαν να θεωρηθούν κατασκευασμένοι εκ των υστέρων.
Απόδειξη και εικασίες
Το Εφετείο στην απόφαση του υπενθύμισε ότι το βάρος απόδειξης το έφερε η Μ.Χ, που καταχώρισε την αγωγή κατά του Λ.Θ. Η απόδειξη, κατά το Εφετείο, πρέπει να υπερβαίνει την απλή πιθανολόγηση και να οδηγεί σε ασφαλή νομικά συμπεράσματα και όχι σε εικασίες.
Η πρωτόδικη κρίση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού, ότι ο Λ.Θ δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα την πεζή, δεν φρέναρε εγκαίρως και ότι η ταχύτητα συνέβαλε στην πρόκληση του ατυχήματος, δεν στηρίχθηκε, κατά το Εφετείο, σε σαφή και αποδεδειγμένα γεγονότα, αλλά περισσότερο σε εικασίες στη βάση του ότι «αφού η πεζή ήταν ορατή, θα έπρεπε να την δει».
Αν, αντίθετα, γινόταν δεκτή η εκδοχή ότι η πεζή εμφανίστηκε αιφνιδιαστικά στον δρόμο μέσα από σταθμευμένα αυτοκίνητα, σε στιγμή που δεν επέτρεπε την αποφυγή της σύγκρουσης, τότε θα μπορούσε να τεθεί ζήτημα είτε περιορισμού είτε ακόμη και μη ύπαρξης ευθύνης του οδηγού ή, τουλάχιστον, επιμερισμού της ευθύνης.
Επανεκδίκαση η ορθή επιλογή
Παρά το ότι το Εφετείο διαπίστωσε σοβαρά προβλήματα στην αξιολόγηση της μαρτυρίας, από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού, δεν προχώρησε σε νέο, πλήρη καταμερισμό ευθύνης. Υπενθύμισε ότι, κατά κανόνα, η αξιολόγηση της ζωντανής μαρτυρίας είναι έργο του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο έχει τη δυνατότητα να δει και να ακούσει τους μάρτυρες στη δικαστική αίθουσα.
Δεδομένου ότι τα σφάλματα αφορούν την πληρότητα και την επάρκεια αυτής της αξιολόγησης, το Εφετείο έκρινε ότι δεν θα ήταν ορθό να αντικαταστήσει την κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου με δική του, αλλά ότι η δίκαιη λύση είναι η επανεκδίκαση της υπόθεσης. Έτσι, η πρωτόδικη απόφαση παραμερίστηκε στο σύνολό της, περιλαμβανομένης και της διαταγής για τα δικαστικά έξοδα, και η υπόθεση παραπέμφθηκε πίσω στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού για νέα ακρόαση με νέα αξιολόγηση της μαρτυρίας, από άλλον Δικαστή.
Τον Λ.Θ. εκπροσώπησε η δικηγόρος Στ. Ερωτοκρίτου με τη συνδρομή της Α. Κόνια, εκ μέρους του δικηγορικού γραφείου «Ανδρέας Π. Ερωτοκρίτου & Σία Δ.Ε.Π.Ε.».