Ζελένσκι σε διαπραγματεύσεις με Τραμπ: Έρχεται ειρηνευτικό παζάρι με οδυνηρές παραχωρήσεις;

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι θα διαπραγματευτεί με τον Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με ένα αμερικανικής έμπνευσης ειρηνευτικό σχέδιο, το οποίο ζητά από την Ουκρανία να κάνει επώδυνες παραχωρήσεις προκειμένου να τερματιστεί η εισβολή του Κρεμλίνου.
Το γραφείο του προέδρου επιβεβαίωσε την Πέμπτη ότι είχε λάβει το προσχέδιο του σχεδίου ειρήνης, που συντάχθηκε από Αμερικανούς και Ρώσους αξιωματούχους, και ότι ο Ζελένσκι θα μιλήσει με τον Τραμπ τις επόμενες ημέρες για «τις υπάρχουσες διπλωματικές δυνατότητες και τα κύρια σημεία που είναι απαραίτητα για την ειρήνη».
Στο καθιερωμένο νυχτερινό του διάγγελμα, ο Ζελένσκι τόνισε ότι η Ουκρανία δεν θα κάνει τίποτα που θα μπορούσε να δυσχεράνει τις διπλωματικές προσπάθειες.
«Η Ουκρανία χρειάζεται ειρήνη και θα κάνει τα πάντα ώστε κανείς στον κόσμο να μη μπορεί να πει ότι υπονομεύουμε τη διπλωματία. Αυτό είναι σημαντικό», είπε, προσθέτοντας ότι η χώρα δεν θα προβεί σε «αβίαστες» ή επιπόλαιες δηλώσεις.
«Προτεραιότητα όλων είναι μια εποικοδομητική διπλωματική διαδικασία με την Αμερική και όλους τους εταίρους μας. Είναι ζωτικής σημασίας η σταθερή υποστήριξη προς τον στρατό μας και σε όλες τις προγραμματισμένες αμυντικές επιχειρήσεις και βαθιές επιθέσεις».
Η προσεκτική αυτή στάση του Κιέβου ήρθε μετά τις οργισμένες αντιδράσεις Ουκρανών αξιωματούχων, οι οποίοι χαρακτήρισαν το σχέδιο «παράλογο» και απαράδεκτο.
Σύμφωνα με την Guardian, η εκτενής πρόταση των 28 σημείων μοιάζει έντονα με τις απαιτήσεις που είχε θέσει η Μόσχα μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή του 2022. Υποτίθεται ότι συντάχθηκε από Ρώσους και Αμερικανούς αξιωματούχους, με την υποστήριξη του Τραμπ, χωρίς διαβούλευση με το Κίεβο. Ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε ότι ενημερώθηκε για το σχέδιο «μόλις άνοιξε την τηλεόραση».
Το σχέδιο προβλέπει ότι το Κίεβο θα εγκαταλείψει την Κριμαία και το Ντονμπάς, ενώ οι γραμμές του μετώπου σε Χερσώνα και Ζαπορίζια θα παγώσουν στη σημερινή γραμμή επαφής. Η Ουκρανία θα πρέπει να περιορίσει τον στρατό της σε 600.000 προσωπικό — μείωση εκατοντάδων χιλιάδων.
Ευρωπαϊκά μαχητικά θα σταθμεύουν στην Πολωνία για την προστασία της Ουκρανίας, αλλά δεν θα υπάρχουν στρατεύματα του ΝΑΤΟ στην ουκρανική επικράτεια, και η Ουκρανία θα δεσμευτεί να μην ενταχθεί ποτέ στη Συμμαχία. Δεν θα επιτρέπονται ξένα στρατεύματα στην Ουκρανία — κάτι που αποκλείει μια ειρηνευτική δύναμη υπό Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, θα παρέχουν μη προσδιορισμένες εγγυήσεις ασφαλείας.
Επιπλέον, 100 δισ. δολάρια από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα διατεθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, ενώ συμπεριλαμβάνεται και μια διαδικασία επανένταξης της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία με μελλοντική άρση κυρώσεων.
Ουκρανοί αξιωματούχοι σχολίασαν ότι το έγγραφο ισοδυναμεί με ουσιαστικό τέλος της Ουκρανίας ως ανεξάρτητου κράτους. Το σχέδιο έρχεται σχεδόν τέσσερα χρόνια από τότε που οι ρωσικές δυνάμεις απέτυχαν να καταλάβουν το Κίεβο, ενώ οι προσπάθειες της διοίκησης Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο παραμένουν σε αδιέξοδο.
Ο Ζελένσκι συναντήθηκε την Πέμπτη με υψηλόβαθμη στρατιωτική αντιπροσωπεία των ΗΠΑ υπό τον υπουργό Στρατού, Νταν Ντρίσκολ.
Ο Ντρίσκολ — πρώην συμμαθητής του αντιπροέδρου των ΗΠΑ JD Vance — έφτασε στο Κίεβο μεταφέροντας σημαντικά μηνύματα από τον Λευκό Οίκο. Σύμφωνα με πηγές, αναμένεται να ταξιδέψει στη Μόσχα στα τέλη της επόμενης εβδομάδας για να συζητήσει το σχέδιο με το Κρεμλίνο.
Διπλωμάτες των ΗΠΑ είπαν ότι ο Τραμπ προσπαθεί να επιτύχει ειρήνη «με απίστευτη δυναμική». Η κυβέρνηση επιδιώκει «επιθετικό χρονοδιάγραμμα» και θέλει συμφωνία «το συντομότερο δυνατό». Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε το σχέδιο «καλό» και για τις δύο πλευρές, απορρίπτοντας τις ανησυχίες ότι αντανακλά πολλές από τις απαιτήσεις της Μόσχας.
Μετά από συνάντηση μίας ώρας μεταξύ Ντρίσκολ και Ζελένσκι, η επιτετραμμένη των ΗΠΑ στο Κίεβο, Τζούλι Ντέιβις, δήλωσε: «Σήμερα είδαμε έναν αξιοσημείωτο ρυθμό διπλωματικών κινήσεων. Θα συνεχίσουμε αυτές τις προσπάθειες σήμερα, αύριο και όσο χρειαστεί».
Στο Κίεβο, ωστόσο, οι αντιδράσεις ήταν ψυχρές. Αξιωματούχοι χαρακτήρισαν την πρόταση «πρόκληση» που στοχεύει στη δημιουργία διχόνοιας και σύγχυσης μεταξύ των συμμάχων της Ουκρανίας.
«Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το Κρεμλίνο είναι έτοιμο για σοβαρές διαπραγματεύσεις. Ο Πούτιν προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και να αποφύγει τις αμερικανικές κυρώσεις», είπε ο Ολεξάντρ Μερέζκο, πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικής πολιτικής της ουκρανικής βουλής.
«Αυτό σημαίνει παράδοση — για την Ουκρανία, για την Ευρώπη και για την Αμερική», δήλωσε ο Ρομάν Κοστένκο, Ουκρανός διοικητής και βουλευτής.
Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Τραμπ διόρισε τον Ντρίσκολ νέο «ειδικό απεσταλμένο» του. Η αποστολή του στο Κίεβο αφορούσε την παρουσίαση του νέου σχεδίου ειρήνης, καθώς και στρατιωτικές συναντήσεις για την καινοτομία στο πεδίο της μάχης. Μαζί του ταξίδεψαν και δύο τετράστεροι στρατηγοί.
Ο Κιθ Κέλογκ, ο οποίος παραιτείται τον Ιανουάριο, θεωρείται φιλικός προς την Ουκρανία και γι’ αυτό έχει μείνει εκτός των απευθείας αμερικανο-ρωσικών συνομιλιών.
Η νέα αμερικανική πίεση για σημαντικές παραχωρήσεις έρχεται σε δύσκολη περίοδο για τον Ζελένσκι, ο οποίος εμπλέκεται στο μεγαλύτερο πολιτικό σκάνδαλο από το 2019: ο πρώην επιχειρηματικός του συνεργάτης Τιμούρ Μίντιτς και τουλάχιστον δύο υπουργοί κατηγορούνται για εμπλοκή σε εκτεταμένο σκάνδαλο δωροδοκίας. Αρκετοί βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος ζητούν την αποπομπή του ισχυρού επιτελάρχη του προέδρου, Αντρίι Γερμάκ.
Δυτικός διπλωμάτης σημείωσε ότι η Ρωσία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την εσωτερική κρίση της Ουκρανίας. «Φαίνεται πως ο Ντμίτριεφ προώθησε αυτό το σχέδιο σε μια στιγμή αδυναμίας του Ζελένσκι. Οι Ρώσοι είναι καλοί στο να εκμεταλλεύονται καταστάσεις».
Στις Βρυξέλλες, Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι δεν είχαν ενημερωθεί προκαταβολικά για την αμερικανική πρωτοβουλία. Η Ουάσιγκτον δεν παρέχει πλέον απευθείας στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο, κάτι που — σύμφωνα με πηγή — περιορίζει την ικανότητά της να επιβάλει ένα φιλορωσικό σχέδιο.
Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ, Κάγια Κάλας, είπε ότι η Ευρώπη καλωσορίζει κάθε προσπάθεια για δίκαιη και μακροχρόνια ειρήνη, αλλά τόνισε ότι «για να λειτουργήσει ένα σχέδιο πρέπει να συμφωνήσουν Ουκρανοί και Ευρωπαίοι». Επισήμανε επίσης ότι το σχέδιο δεν απαιτεί καμία παραχώρηση από τη Ρωσία: «Αν η Ρωσία ήθελε πραγματικά ειρήνη, θα είχε δεχτεί άνευ όρων κατάπαυση του πυρός εδώ και καιρό».
Η βρετανική κυβέρνηση είπε ότι στηρίζει την επιθυμία του Τραμπ να «τερματίσει αυτόν τον βάρβαρο πόλεμο», αλλά επανέλαβε πως «μόνο ο ουκρανικός λαός μπορεί να καθορίσει το μέλλον του» και ότι η Ρωσία μπορεί να σταματήσει άμεσα τις συγκρούσεις αποσύροντας τα στρατεύματά της.
Οι αμερικανικές προσπάθειες βρίσκονται σε τέλμα από τότε που ο Τραμπ συνάντησε τον Πούτιν στην Αλάσκα τον Αύγουστο. Στη συνέχεια, ο Τραμπ επέβαλε κυρώσεις στη ρωσική πετρελαϊκή βιομηχανία σε μια προσπάθεια να πιέσει το Κρεμλίνο στις συνομιλίες.
Τους τελευταίους μήνες η Ρωσία έχει εντείνει τις συστηματικές επιθέσεις κατά των ουκρανικών ενεργειακών υποδομών, βυθίζοντας μεγάλες περιοχές στο σκοτάδι. Την Τετάρτη βομβάρδισε δυτικές πόλεις, μεταξύ των οποίων το Τερνόπιλ, όπου 26 άνθρωποι — ανάμεσά τους τρία παιδιά — σκοτώθηκαν στα σπίτια τους.