Ηλεκτρισμός: Ο Ρυθμιστής πρέπει να είναι Ρυθμιστής – Με καθοριστικές πρωτοβουλίες

Ο Χρύσης Παντελίδης μάς συνήθισε σε ψύχραιμες θέσεις για θέματα ενέργειας και σε ευδιάκριτη πρόθεση δίκαιης κατανομής ευθυνών.
Στη συνεδρία της Ολομέλειας της Βουλής χθες δοκιμάσαμε έκπληξη όταν ένιωσε την ανάγκη να υπερασπιστεί -αναφανδόν- τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ). Και έφτασε να πει πως «δεν έχει καμία σχέση η ΡΑΕΚ με τα προβλήματα στην ενέργεια». Κάτι που όσοι ανεξάρτητοι τεχνοκράτες το άκουσαν μάλλον θα έπαθαν ηλεκτροσόκ.
Ο κ. Παντελίδης πήρε τον λόγο μετά τον γ.γ. του ΑΚΕΛ. Το θέμα συζήτησης ήταν ο προϋπολογισμός της ΡΑΕΚ για το 2026. Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ θεώρησε πως η κριτική που είχε μόλις κάνει ο κ. Στεφάνου για τα ανοικτά μέτωπα της ενέργειας θα μπορούσαν να θεωρηθούν σαν κριτική προς τη ΡΑΕΚ.
Και ένιωσε την ανάγκη να υπερασπιστεί τη ρυθμιστική αρχή. Όταν ολοκλήρωσε ο κ. Παντελίδης, ξαναπήρε τον λόγο ο κ. Στεφάνου για να πει πως μιλώντας για τα προβλήματα και τις καθυστερήσεις δεν αναφερόταν στη ΡΑΕΚ. Κακώς δεν αναφέρθηκε επικριτικά και στη ΡΑΕΚ.
Η ΡΑΕΚ είναι ο ανεξάρτητος ρυθμιστής για όλα τα θέματα της ηλεκτρικής ενέργειας. Και συστάθηκε στη βάση μιας εναρμονιστικής νομοθεσίας, που της εκχωρεί ανεξαρτησία έναντι της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Και λογοδοτεί στον ACER, τον οργανισμό όλων των Ευρωπαίων Ρυθμιστών.
Και ποιος φταίει αν ο ανεξάρτητος ρυθμιστής δεν έχει καμία ευθύνη που: ούτε επάρκεια (κανονική, όχι… «οριακή») ηλεκτρισμού έχουμε σε κάποιες περιόδους, ούτε σύγχρονες, οικονομικές και ευέλικτες συμβατικές μονάδες παραγωγής, ούτε δεύτερο γεωγραφικό σημείο (ανατολικά) για ασφαλή και επαρκή παραγωγή που θα διατηρεί σταθερό και ισορροπημένο το σύστημα, ούτε συστήματα αποθήκευσης (παρ’ ότι έχουμε δεκάδες ή εκατοντάδες αδειοδοτήσεις από τη ΡΑΕΚ εδώ και χρόνια), ούτε επαρκείς υποσταθμούς και άλλες υποδομές για μεγαλύτερη αξιοποίηση μικρών επαγγελματικών φωτοβολταϊκών σε αστικά ή αγροτικά κέντρα, ούτε φυσικό αέριο, ούτε ευέλικτο νομοθετικό πλαίσιο για έκτακτη ή ταχεία εισαγωγή φυσικού αερίου, ούτε σημαντική κρατική πράσινη ισχύ ηλεκτρισμού, ούτε ενεργειακές κοινότητες. Και, βέβαια, δεν έχουμε φθηνό (φθηνότερο) ηλεκτρισμό.
Ο κ. Παντελίδης είπε πως «δεν έχουν σχέση με τη ΡΑΕΚ τα προβλήματα». Μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ένιωσε την ανάγκη να το πει, αλλά να μας επιτρέψει να πούμε ότι έχει λάθος.
Είπε σε άλλο σημείο ότι «θα ήταν λάθος να θεωρήσει κάποιος ότι έχει την παραμικρή ευθύνη η ΡΑΕΚ είτε για τη μη έλευση φυσικού αερίου, είτε για την ηλεκτρική διασύνδεση». Και όμως έχει. Μεγάλη ευθύνη, διαχρονική ευθύνη, αλλά σίγουρα όχι όλη την ευθύνη.
Βαριές είναι οι ευθύνες της προηγούμενης Κυβέρνησης (και γενικότερα προηγούμενων κυβερνήσεων), που είτε δεν άκουγε πάντα τη ΡΑΕΚ όταν μιλούσε ή όταν προειδοποιούσε, είτε δεν την υποχρέωνε να μιλά και να αναλαμβάνει ευθύνη όταν σιωπούσε. Ευθύνες φέρουν επίσης το αρμόδιο υπουργείο και η Υπηρεσία Ενέργειας στο υπουργείο, ο ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς και η ΑΗΚ. Ποτέ όλοι αυτοί δεν μίλησαν την ίδια γλώσσα και δεν είχαν τις ίδιες προτεραιότητες. Και αυτό το πληρώνουμε πανάκριβα.
Όμως ο Ρυθμιστής είναι -πρέπει να είναι- ο Ρυθμιστής. Δεν ήταν πάντα. Και όταν ήταν, κάποτε το έκανε/κάνει με καθυστέρηση ή με διστακτικότητα. Ή αφήνει άλλους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Και είμαστε σήμερα σε μια κατάσταση ανυπόφορη και επικίνδυνη. Με πανάκριβο συμβατικό ρεύμα, πανάκριβο πράσινο ρεύμα, μια ανταγωνιστική αγορά στην οποία λίγοι ελπίζουν, χωρίς συστήματα αποθήκευσης για την εξισορρόπηση του συστήματος και για μείωση του πλεονάσματος κάποιων μεσημεριών, χωρίς προοπτικές σύντομης εισαγωγής φθηνότερου καυσίμου.
Και χωρίς προοπτικές σύντομης διασύνδεσης με άλλα ηλεκτρικά δίκτυα. Εδώ και αν έχει ευθύνες η ΡΑΕΚ, κ. Παντελίδη: Με τι νομίζετε μάς εκβιάζουν μερικοί-μερικοί; Με τις ρυθμιστικές αποφάσεις της ΡΑΕΚ, οι οποίες όμως λήφθηκαν με παρότρυνση ή και πίεση της προηγούμενης Κυβέρνησης. Τότε, επί εποχής EuroAsia… Και το ισχύον πλαίσιο κατανόησης με την ελληνική Κυβέρνηση (τα περίφημα 25χ5) το αποδέχθηκε με παρότρυνση της σημερινής Κυβέρνησης.
Τίποτε από τα ανωτέρω δεν έχει προσωπική χροιά. Ούτε η ΡΑΕΚ, ούτε τα άλλα αρμόδια σώματα είναι προσωποπαγή. Έχουν πίσω τους «στρατιές» ικανών τεχνοκρατών. Αλλά, η οκά τετρακόσια…
Παρουσιάσαμε πολλές φορές ορθές παρεμβάσεις και προειδοποιήσεις και δεσμευτικές αποφάσεις της ΡΑΕΚ. Όπως και κριτική άλλων τεχνοκρατών προς τη ΡΑΕΚ. Προσπάθειες έγιναν. Και δουλειά πολλή. Και πριν και τώρα. Αλλά το αποτέλεσμα είναι απογοητευτικό. Και… ο Ρυθμιστής πρέπει να είναι Ρυθμιστής. Ή, όπως το είπε χθες ο κ. Παντελίδης, ανάχωμα για την προστασία και την προαγωγή των συμφερόντων του καταναλωτή.