Η έλλειψη συνολικού σχεδιασμού φανερώνει τις «τρύπες» στην Υγεία

Οι ιδιώτες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι νοσηλευτές για να εργοδοτηθούν στα νοσηλευτήρια και επιχειρούν την κάθοδο προσωπικού από τρίτες χώρες, ενώ οι συντεχνίες διαφωνούν.
Της Ελένης Κωνσταντίνου
Σε κρίσιμο σταυροδρόμι βρίσκεται το ζήτημα της υποστελέχωσης των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων, με το Υπουργείο Υγείας να ζητά άμεσες εισηγήσεις από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και να αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αναστολής αδειών λειτουργίας, ενώ εργοδότες και νοσηλευτές αποδίδουν το πρόβλημα σε βαθύτερες, διαχρονικές στρεβλώσεις του συστήματος υγείας και της αγοράς εργασίας, με διαφορετικές ωστόσο αναγνώσεις για το πώς μπορεί αυτό να επιλυθεί. Βέβαια, την ίδια ώρα έρχεται στο προσκήνιο και το θέμα του capacity planning, που προφανώς θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση αρκετών ζητημάτων.
Από την πλευρά τους, οι ιδιώτες υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι νοσηλευτές για να εργοδοτηθούν στα νοσηλευτήρια και επιχειρούν την κάθοδο προσωπικού από τρίτες χώρες, ενώ οι συντεχνίες διαφωνούν, επικαλούμενες μεταξύ άλλων τις νέες εγγραφές στο μητρώο νοσηλευτών Κύπρου.
Το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου και οι επόμενες κινήσεις
Ο Υπουργός Υγείας, Νεόφυτος Χαραλαμπίδης, ζήτησε από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να καταθέσουν εντός μίας εβδομάδας τις εισηγήσεις τους για την αντιμετώπιση της υποστελέχωσης στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Η πρώτη συνάντηση πραγματοποιήθηκε την περασμένη Τετάρτη, με στόχο την καταγραφή απόψεων και προβληματισμών, ενώ έχει ήδη προγραμματιστεί νέα συνάντηση εντός ενός μήνα.
Σύμφωνα με το υπουργείο, αφού αξιολογηθούν οι εισηγήσεις, θα εξεταστεί κατά πόσον μπορούν να υιοθετηθούν βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις. Ωστόσο, η παράλληλη αποστολή ειδοποιήσεων για ενδεχόμενη αναστολή αδειών λειτουργίας ιδιωτικών νοσηλευτηρίων λόγω υποστελέχωσης έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις.
Οι νοσηλευτές μιλούν για όρους εργασίας και έλλειψη σχεδιασμού
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Νοσηλευτών και Μαιών, εκφράζοντας και τις θέσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων ΠΑΣΥΝΜ, ΣΝΜΚ, ΣΕΚ, ΠΕΟ, ΠΑΣΥΝΟ και ΠΑΣΥΔΥ, τονίζει ότι η συζήτηση για την έλλειψη νοσηλευτικού και μαιευτικού προσωπικού δεν μπορεί να αποκοπεί από τους όρους εργασίας και τον συνολικό σχεδιασμό του συστήματος υγείας.
Βασικές προϋποθέσεις για τη βιωσιμότητα του επαγγέλματος θεωρούνται η εφαρμογή κλαδικής συλλογικής σύμβασης, η πολύ καλή γνώση της ελληνικής γλώσσας και ο ορθός προγραμματισμός ανθρώπινου δυναμικού. Ο Σύνδεσμος ζητά σαφή διευκρίνιση κατά πόσον οι αναφερόμενες ελλείψεις αφορούν νέες δομές ή επεκτάσεις υφιστάμενων νοσηλευτηρίων.
ΓεΣΥ, κλίνες και capacity planning
Σημαντικό μέρος της κριτικής εστιάζει στη μη εφαρμογή του capacity planning από το κράτος. Όπως επισημαίνεται, μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ, ο αριθμός των κλινών στον ιδιωτικό τομέα έχει σχεδόν διπλασιαστεί, χωρίς να προηγηθεί αντίστοιχος σχεδιασμός για την κάλυψη των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό.
Την ίδια ώρα, παρά την αύξηση των κλινών, εξακολουθούν να καταγράφονται λίστες αναμονής, περίοδοι μη πραγματοποίησης χειρουργικών επεμβάσεων και εφαρμογή υποχρεωτικής άδειας ανάπαυσης στο νοσηλευτικό προσωπικό, γεγονός που, όπως τονίζεται, επιτείνει την εργασιακή εξουθένωση.
Οι νοσηλευτές υπενθυμίζουν ότι στο παρελθόν υπήρξαν άνεργοι επαγγελματίες λόγω εξευτελιστικών μισθών, με αποτέλεσμα πολλοί νέοι να αποθαρρύνονται από το επάγγελμα. Επισημαίνουν, επίσης, ότι η μετακίνηση προσωπικού μεταξύ ιδιωτικού τομέα και ΟΚΥπΥ είναι αμφίδρομη και διαρκής, απορρίπτοντας τον ισχυρισμό ότι οι επικείμενες προσλήψεις στον ΟΚΥπΥ επιδεινώνουν την κατάσταση στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ζήτημα της εργοδότησης νοσηλευτών από τρίτες χώρες. Ο Σύνδεσμος ζητά αυστηρές προϋποθέσεις, όπως γνώση της ελληνικής γλώσσας, περίοδο προσαρμογής και ανάληψη του κόστους από τον εργοδότη, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο δημιουργίας «νοσηλευτηρίων δύο ταχυτήτων».
Μάλιστα, ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών, Αριστείδης Χωραττάς, ανέφερε ότι υπάρχει μεν έλλειψη νοσηλευτών, αλλά όχι στο βαθμό που παρουσιάζεται. Μιλώντας στον ΑΣΤΡΑ, σημείωσε ότι η αύξηση των αναγκών συνδέεται άμεσα με το διπλασιασμό των κλινών στον ιδιωτικό τομέα μετά την εφαρμογή του ΓεΣΥ.
Παράλληλα, επεσήμανε ότι παρατηρούνται μετακινήσεις νοσηλευτών μεταξύ ιδιωτικών νοσηλευτηρίων λόγω διαφορών σε μισθολόγια και συνθήκες εργασίας, ενώ έκανε λόγο και για περιπτώσεις απολύσεων.
Η θέση των εργοδοτών και η έντονη αντίδραση της ΟΕΒ
Από την άλλη πλευρά, η Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) κάνει λόγο για οξεία έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού και κατηγορεί το Υπουργείο Υγείας ότι, ενώ γνώριζε εδώ και χρόνια το πρόβλημα, δεν έλαβε ουσιαστικά μέτρα.
Η ΟΕΒ εκφράζει έντονη απογοήτευση για τα τελεσίγραφα προς ιδιωτικά νοσηλευτήρια και προειδοποιεί ότι ενδεχόμενα κλεισίματα θα έχουν ανυπολόγιστες συνέπειες για ασθενείς, εργαζομένους και το σύστημα υγείας συνολικά. Όπως υποστηρίζει, έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες και εφαρμόσιμες προτάσεις για άμεση ανακούφιση του προβλήματος, χωρίς να υιοθετηθεί καμία.
Μιλώντας στο κρατικό ραδιόφωνο, ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (ΠΑΣΙΝ), Μάριος Καραϊσκάκης, ανέφερε ότι ο Σύνδεσμος προτίθεται να επανακαταθέσει τις εισηγήσεις του προς το Υπουργείο Υγείας, περιλαμβανομένου και του νέου υπουργού, όπως έχει ήδη πράξει κατ’ επανάληψη στο παρελθόν.
Όπως σημείωσε, ο ΠΑΣΙΝ αποδέχεται την ανάγκη παροχής εύλογου χρόνου στον νέο Υπουργό Υγείας, ξεκαθάρισε ωστόσο ότι τα περιθώρια είναι περιορισμένα, καθώς η έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού αποτελεί πραγματικό και οξύ πρόβλημα, το οποίο πλήττει καθημερινά τη λειτουργία των ιδιωτικών νοσηλευτηρίων.
Αναφερόμενος στην υπόθεση νοσηλευτηρίου στο οποίο επιδόθηκε ειδοποιητήριο πρόθεσης αναστολής της άδειας λειτουργίας, ο κ. Καραϊσκάκης δήλωσε ότι έχει δοθεί διαβεβαίωση πως δεν προκύπτει θέμα τερματισμού της λειτουργίας του.
Παρά ταύτα, εξέφρασε έντονο προβληματισμό για τις συνέπειες που ενδέχεται να επιφέρει η μείωση της δυναμικότητας μέσω κλεισίματος κλινών, επισημαίνοντας ότι «τέτοιες πρακτικές θα οδηγήσουν σε περαιτέρω ταλαιπωρία ασθενών που ήδη αναμένουν εξυπηρέτηση».
Όπως υπογράμμισε, «η γενίκευση αντίστοιχων μέτρων σε περισσότερα τμήματα και νοσοκομεία εγκυμονεί τον κίνδυνο δημιουργίας εκτεταμένων λιστών αναμονής για χειρουργικές επεμβάσεις στο πλαίσιο του Γενικού Συστήματος Υγείας».
Παράλληλα, σχολιάζοντας τις αναφορές σε αριθμούς αποφοίτων και νέων εγγραφών στο μητρώο νοσηλευτών, ο πρόεδρος του ΠΑΣΙΝ σημείωσε ότι η εικόνα αυτή δεν αντανακλά την πραγματικότητα του ιδιωτικού τομέα.