Η ΕΕ αναζητά plan B για χρηματοδότηση Ουκρανίας. Στο τραπέζι δάνειο-γέφυρα

Η ΕΕ εξετάζει δάνειο-γέφυρα για να παραμείνει το Κίεβο οικονομικά όρθιο εάν δεν υπάρξει έγκαιρη συμφωνία για τη χρήση των παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τρέχει να βρει λύση για να αποτρέψει την οικονομική ασφυξία της Ουκρανίας στις αρχές του 2026, καθώς το σχέδιο για τη χρησιμοποίηση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ως «δάνειο αποζημιώσεων» ύψους 140 δισ. ευρώ σκοντάφτει στις ενστάσεις του Βελγίου και στον φόβο ρωσικών αντιποίνων.
Ειδικότερα, οι ευρωπαϊκές χώρες καταρτίζουν ένα «plan Β» έκτακτης ανάγκης για να αποτρέψουν την οικονομική κατάρρευση της Ουκρανίας στις αρχές του επόμενου έτους, σε περίπτωση που δεν καταφέρουν να συμφωνήσουν στη δέσμευση των ρωσικών παγωμένων περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας του Κιέβου.
Στη σύνοδο κορυφής πριν από έναν μήνα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήλπιζαν να εγκρίνουν μια πρόταση για τη χρήση των δεσμευμένων ρωσικών αποθεμάτων, ώστε να χορηγηθεί στην Ουκρανία ένα «δάνειο αποζημιώσεων» ύψους 140 δισ. ευρώ. Όμως το σχέδιο συνάντησε τη σφοδρή αντίδραση του πρωθυπουργού του Βελγίου, Μπαρτ Ντε Βέβερ, στη χώρα του οποίου βρίσκονται τα περισσότερα από τα εν λόγω κεφάλαια.
Τώρα, με τις ειρηνευτικές συνομιλίες να εντείνονται και τα οικονομικά περιθώρια του Κιέβου να στενεύουν, το ζήτημα της αξιοποίησης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων αποκτά νέα επείγουσα διάσταση. «Αν δεν κινηθούμε, θα κινηθούν άλλοι πριν από εμάς», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος, αλλά και άλλοι που επικαλείται το ρεπορτάζ του Politico.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η νέα «ειρηνευτική πρωτοβουλία» του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να ενισχύσει τη στήριξη στο σχέδιο για αξιοποίηση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων με τη μορφή δανείου αποζημιώσεων. Σύμφωνα με το σχέδιο, τα χρήματα θα καταστούν αποπληρωτέα προς τη Μόσχα μόνο στο απίθανο ενδεχόμενο να συμφωνήσει η Ρωσία στο μέλλον να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις.
Οι διπλωμάτες των Βρυξελλών αναμένουν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να δώσει εντολή στους υπηρεσιακούς παράγοντες να παρουσιάσουν ένα νομικό προσχέδιο για το δάνειο αποζημιώσεων μέσα στις επόμενες ημέρες, καθώς αυξάνεται η δυναμική υπέρ της λύσης. «Το επόμενο βήμα είναι πλέον η ετοιμότητα της Επιτροπής να παρουσιάσει νομικό κείμενο», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο την Τετάρτη, χωρίς να διευκρινίσει πότε θα δημοσιοποιηθεί.
Ωστόσο, παρά τις εντατικές διαβουλεύσεις τις τελευταίες εβδομάδες μεταξύ Βελγίου και Κομισιόν, ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ εξακολουθεί να εκφράζει ανησυχίες για πιθανές νομικές ευθύνες και για τον κίνδυνο ρωσικών αντιποίνων, σε περίπτωση που τα ρωσικά κεφάλαια αξιοποιηθούν για το δάνειο.
Έτσι, οι ειδικοί πολιτικής στις Βρυξέλλες εξετάζουν πλέον εναλλακτικούς τρόπους στήριξης της Ουκρανίας σε περίπτωση που το σχέδιο για το δάνειο αποζημιώσεων δεν είναι έτοιμο εγκαίρως ώστε να εγκριθεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες στη σύνοδο της 18ης Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με τέσσερις αξιωματούχους, μια επιλογή που συγκεντρώνει αυξανόμενη υποστήριξη είναι ένα «ενδιάμεσο» δάνειο-γέφυρα, χρηματοδοτούμενο μέσω δανεισμού της ΕΕ, ώστε να καλύψει τις ανάγκες της Ουκρανίας τους πρώτους μήνες του 2026. Αυτό θα έδινε χρόνο για να ρυθμιστεί το ζήτημα του πλήρους δανείου αποζημιώσεων, χρησιμοποιώντας τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, με τρόπο που θα ικανοποιεί το Βέλγιο, ώστε να υπάρξει μια μακροπρόθεσμη λύση.
Δύο διπλωμάτες ανέφεραν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να κληθεί να αποπληρώσει το αρχικό δάνειο-γέφυρα στην ΕΕ, μόλις λάβει τους πόρους από το μακροπρόθεσμο δάνειο αποζημιώσεων. Μια ακόμη πιθανότητα είναι μια μακροπρόθεσμη λύση που θα συνδυάζει το δάνειο αποζημιώσεων με κοινό δανεισμό σε επίπεδο ΕΕ.
«Δεν μπορώ να φανταστώ κανένα σενάριο στο οποίο οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι θα πληρώσουν μόνοι τους τον λογαριασμό», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στους ευρωβουλευτές την Τετάρτη.
Οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών συζήτησαν τις επιλογές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεδρίαση στις Βρυξέλλες την Τρίτη. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, οι Ολλανδία, η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο πίεσαν την Επιτροπή να επιταχύνει τις προτάσεις για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, σύμφωνα με αξιωματούχο.
Το ενδεχόμενο ενός μοντέλου χρηματοδότησης-γέφυρα είχε τεθεί στις 4 Νοεμβρίου από τον Επίτροπο Οικονομίας της ΕΕ, Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος είχε επισημάνει: «Όσο περισσότερο καθυστερούμε τώρα, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται».
Επείγουσα ανάγκη
Η Επιτροπή αντιλαμβάνεται πλήρως την ανάγκη να υπάρξει λύση άμεσα, καθώς το Κίεβο προειδοποιεί ότι θα βρεθεί αντιμέτωπο με εξάντληση πόρων μέσα στους πρώτους μήνες του επόμενου έτους.
Την Τρίτη, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα οριστικοποιήσουν «τις επόμενες ημέρες» μια λύση που θα «εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση» και θα «δώσει προοπτική στην Ουκρανία».
Σε βάθος χρόνου, το δάνειο αποζημιώσεων θεωρείται ευρέως ως η μόνη ρεαλιστική επιλογή. Δεν υπάρχει διάθεση μεταξύ των κρατών-μελών να καλύψουν με απευθείας επιχορηγήσεις την Ουκρανία από τους ρθνικούς προϋπολογισμούς τους. Πολλές χώρες ήδη παλεύουν με δημοσιονομικά ελλείμματα και υψηλό κόστος δανεισμού. Γι’ αυτό, η εξασφάλιση της συναίνεσης του Βελγίου θεωρείται τελικά καθοριστικής σημασίας.
«Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε τον δισταγμό τους», δήλωσε ένας Ευρωπαίος διπλωμάτης. «Δεν βλέπουμε πραγματικά καμία άλλη εφικτή επιλογή από το δάνειο αποζημιώσεων». Μια ιδέα, πρόσθεσε, θα ήταν «ο συνδυασμός του δανείου αποζημιώσεων με κάποια από τις άλλες επιλογές». Ωστόσο αυτό «δεν πρέπει να πάρει πολύ χρόνο, γιατί υπάρχει πλέον η αίσθηση του επείγοντος και η πίεση αυξάνεται».
Παραμένουν, όμως, ζητήματα σχετικά με τη δημιουργία ενός δανείου-γέφυρα μέσω κοινού δανεισμού της ΕΕ, το οποίο ορισμένοι σχολιαστές περογράφουν ως «ευρωομόλογα», αν και άλλοι απορρίπτουν τον όρο.
Ίσως, το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι ότι μια τέτοια μορφή κοινού δανεισμού θα απαιτούσε ομοφωνία από τα 27 κράτη-μέλη της Ένωσης, και η Ουγγαρία αντιτίθεται εδώ και καιρό στη λήψη νέων μέτρων για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας.
Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η παρουσίαση του δανείου-γέφυρα ως μέσου για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και όχι ως χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής της, να συμβάλει στην υπέρβαση των αντιθέσεων.
Ένας ακόμη παράγοντας είναι η νέα δυναμική, που έχει αναπτυχθεί, γύρω από μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία, καθώς η ομάδα του Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί να φέρει πιο κοντά τους αξιωματούχους της Ουκρανίας και της Ρωσίας σε μια συμφωνία. Τα υπό επεξεργασία προσχέδια του ειρηνευτικού πλαισίου προβλέπουν τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Την περασμένη εβδομάδα, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν την έντονη δυσφορία τους για την ιδέα του αρχικού αμερικανικού σχεδίου, που προέβλεπε ότι οι ΗΠΑ θα αποκόμιζαν κέρδος από τη χρήση αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
Σύμφωνα με διπλωμάτες, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ελπίζουν πλέον ότι έχουν πείσει την ομάδα Τραμπ πως η ΕΕ πρέπει να έχει τον τελικό λόγο για τη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και για το χρονοδιάγραμμα άρσης των ευρωπαϊκών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και για την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας.
Πηγή: skai.gr