Η Μόσχα χάνει την ψυχραιμία της έχοντας χάσει προ πολλού το μέτρο

Η χθεσινή δήλωση της Μαρίας Ζαχάροβα, ότι η Ρωσία θα «απαντήσει καταλυτικά» στην Ελλάδα για την απόφασή της να προχωρήσει σε συμπαραγωγή θαλάσσιων drones με την Ουκρανία, δεν αποτελεί ακόμα μια ακόμη ρητορική υπερβολή της Μόσχας. Είναι ο εκνευρισμός μιας πρώην υπερδύναμης που έχει συνειδητοποιήσει ότι χάνει το ακροατήριό της στις ορθόδοξες χώρες και δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί.
Η συμφωνία Αθήνας και Κιέβου για συμπαραγωγή μη επανδρωμένων θαλάσσιων σκαφών στα ελληνικά ναυπηγεία, είναι μια σοβαρή επιλογή στρατηγικής ενσωμάτωσης της Ουκρανίας στον ευρωατλαντικό χώρο και δεν πρόκειται για κίνηση εντυπωσιασμού. Προβλέπει παραγωγή σκαφών που θα χρησιμοποιηθούν και από τις δύο χώρες και εντάσσεται σε πολυετές εξοπλιστικό πρόγραμμα, με δυνατότητα ενίσχυσης από ευρωπαϊκά κονδύλια.
Η Μόσχα απάντησε κατηγορώντας την Ελλάδα ότι ακολουθεί «προκλητική, συγκρουσιακή πολιτική» και ότι βρίσκεται «στην πρώτη γραμμή» της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο, υπονοώντας ότι οι Έλληνες βοηθούν να σκοτώνονται «ομογενείς» σε περιοχές της Ουκρανίας. Αυτό που δεν είπε η Μόσχα είναι, ότι τα ρωσικά στρατεύματα ευθύνονται για τον θάνατο χιλιάδων Ελλήνων ομογενών στην Μαριούπολη και την ευρύτερη περιοχή της Αζοφικής. «Ξέχασε» επίσης πως την εισβολή την διενήργησε η Ρωσία βομβαρδίζοντας αδιακρίτως τις πόλεις και τα χωριά της Ουκρανίας στα οποία ζούσαν Έλληνες.
Η Αθήνα, σε αντίθεση με παλαιότερες εποχές, δεν έσπευσε να απολογηθεί ή να μασήσει τα λόγια της. Υπενθύμισε, δια διπλωματικών πηγών, ότι ασκεί την εξωτερική της πολιτική με βάση το διεθνές δίκαιο και ότι η σύναψη διακρατικών συμφωνιών είναι αυτονόητο κυριαρχικό δικαίωμα, ενώ τόνισε πως οι απειλές κατά κυρίαρχων κρατών απορρίπτονται αυτομάτως.
Εκεί αρχίζει να ενοχλείται πραγματικά η Ρωσία. Διότι επί δεκαετίες καλλιέργησε στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο την ιδέα μιας «ορθόδοξης οικογένειας» με πνευματικό προστάτη τη Μόσχα. Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Σερβία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, παρουσιαζόταν περίπου ως φυσικοί σύμμαχοι της Ρωσίας λόγω θρησκευτικής πίστης. Η πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία, που είναι επίσης ορθόδοξη χώρα, τίναξε στον αέρα αυτό το αφήγημα. Η εικόνα μιας Ρωσίας που βομβαρδίζει ναούς, πόλεις και αμάχους δεν συμβαδίζει εύκολα με τον ρόλο του προστάτη της Ορθοδοξίας.
Η υποκρισία αποκαλύπτεται ακόμη πιο καθαρά αν συγκρίνει κανείς τη στάση της Μόσχας απέναντι στην Ελλάδα με τη στάση της σε σχέση με την Τουρκία. Η Τουρκία έχει προμηθεύσει την Ουκρανία με χιλιάδες μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου Bayraktar, τα οποία έγιναν σύμβολο της ουκρανικής αντίστασης κατά τους πρώτους μήνες της εισβολής, ενώ η τουρκική εταιρεία Baykar επενδύει σε εργοστάσιο παραγωγής drones στην Ουκρανία.
Δεν είδαμε αντίστοιχες δημόσιες απειλές προς την Άγκυρα.
Αντιθέτως, η Ρωσία είναι εκείνη που πούλησε στην Τουρκία το αντιαεροπορικό σύστημα S-400, προκαλώντας κρίση στις σχέσεις της Άγκυρας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. Με την Τουρκία η Ρωσία παίζει το παιχνίδι των ισορροπιών, γνωρίζοντας ότι ο Ερντογάν μπορεί να κλείσει ή να ανοίξει διόδους στη Μαύρη Θάλασσα, να διαμεσολαβήσει για συμφωνίες σιτηρών, να λειτουργήσει ως χρήσιμος ενδιάμεσος. Με την Ελλάδα θεωρεί ότι μπορεί ακόμη να μιλά με τη γλώσσα των απειλών.
Υπάρχει όμως και ένα άλλο στοιχείο. Η Ελλάδα δεν είναι πια η χώρα που κοιτάζει τη Μόσχα με δέος λόγω «κοινής πίστης». Τα τελευταία χρόνια έχει ευθυγραμμιστεί σταθερά με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, έχει στείλει στρατιωτικό υλικό στην Ουκρανία και έχει βρεθεί στο πλευρό του Κιέβου, όπως και η Κύπρος, σε κρίσιμες στιγμές, από την υποδοχή προσφύγων μέχρι την παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Οδησσό όταν ρωσικός πύραυλος έπεσε λίγες εκατοντάδες μέτρα από την επίσκεψη. Σύντομα θα βρίσκεται στο Κίεβο και ο Νίκος Χριστοδουλίδης.
Οι απειλές της Ζαχάροβα λοιπόν δεν είναι ένδειξη ισχύος. Είναι η παραδοχή ότι η Ρωσία χάνει οριστικά το προνόμιο να πλησιάζει τις ορθόδοξες κοινωνίες σαν να ήταν αυτονόητη προέκταση της. Η Ελλάδα και η Κύπρος, με όλες τις αντιφάσεις και τις εσωτερικές τους ενστάσεις, έχουν διαλέξει στρατόπεδο. Βρίσκεται με την Ευρώπη, το και την Δύση, στο πλευρό μιας χώρας που δέχθηκε εισβολή.
Το αν αυτό ενοχλεί τη Μόσχα είναι απολύτως αναμενόμενο. Το κρίσιμο είναι ότι Ελλάδα και Κύπρος για μια φορά συμπεριφέρονται σαν κανονικές ευρωπαϊκές χώρες και όχι σαν παραρτήματα «προστατευόμενα» κάποιας αυτοκρατορίας που επικαλείται την πίστη για να δικαιολογήσει τα εγκλήματα της.