Θαυμαστές εισβολέων και φονιάδων

Του Πατριάρχη
Στο ΓΣΠ παίχτηκε ένα παιχνίδι που έληξε 2–0. Κέρδισε η Ομόνοια αλλά στην ουσία έχασε η νοημοσύνη. Την ώρα που η Ομόνοια κέρδιζε μέσα στο γήπεδο, κάποιοι «φωτισμένοι εγκέφαλοι» στην κερκίδα αποφάσισαν να δώσουν τη δική τους παράσταση, σηκώνοντας σημαίες της Ρωσίας και της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ ένας εμφανίστηκε με φανέλα που έφερε το γράμμα Z, το σύμβολο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Δεν πρόκειται για παρεξήγηση. Το Z δεν είναι εξώφυλλο σε δίσκο ροκ συγκροτήματος. Είναι στρατιωτικό σύμβολο μιας χώρας που ισοπεδώνει πόλεις, κάνει απαγωγές παιδιών, εκτελεί αμάχους και στέλνει άμαχους στο θάνατο ενώ κοιμούνται στα σπίτια τους. Από την πρώτη μέρα της πλήρους κλίμακας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το 2022, έγινε το έμβλημα όσων χειροκροτούν τον πόλεμο στην Ουκρανία και κάποιοι στην Κύπρο το θεώρησαν καλή ιδέα για εμφάνιση σε ευρωπαϊκό αγώνα απέναντι σε ουκρανική ομάδα.
Οι εικόνες ταξίδεψαν σε ουκρανικά και ρωσικά μέσα ενημέρωσης, ώστε να μην μείνουν αμφιβολίες για το επίπεδο νοημοσύνης των οπαδών αυτών. Για τους μεν Ουκρανούς ήταν προσβολή, για τους δε Ρώσους χρήσιμο υλικό προπαγάνδας. Η Κύπρος παρουσιάστηκε ως χώρα όπου στο γήπεδο της πρωτεύουσας ανεμίζουν σύμβολα εισβολέα, την ώρα που σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη τέτοιες εικόνες προκαλούν πολιτικό σεισμό. Αυτό δεν είναι «χρώμα κερκίδας», είναι μήνυμα, και μάλιστα από τα πιο απεχθή.
Το πιο βαρύ όμως δεν είναι η ανοησία. Είναι η αμνησία. Σε αυτό το νησί ακόμη συζητάμε για εισβολή, κατοχή, πρόσφυγες, αγνοουμένους. Κάθε Ιούλιο προβάλλονται ξανά και ξανά οι σκηνές με τα τουρκικά αποβατικά στις ακτές της Κερύνειας και τον όλεθρο που σκόρπιζε η τουρκική εισβολή. Πόση προσπάθεια χρειάζεται για να καταλάβει κανείς ότι όταν υψώνεις τη σημαία ενός άλλου εισβολέα, προσβάλλεις πρώτα την δική σου ιστορία;
Εδώ γίνεται αναπόφευκτη η σύγκριση. Αν σε έναν αγώνα με τουρκική ομάδα έβλεπες την ίδια κερκίδα να κρατά πορτρέτα του Ατατούρκ και του Ετζεβίτ, πώς θα αντιδρούσες; Αν ήμασταν στην περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου, θα θεωρούσε κάποιος φυσιολογικό να εμφανιστεί στο γήπεδο με τη φανέλα του Χίτλερ και μια τεράστια σβάστικα και να το βαφτίσει «άποψη» ή «χιούμορ»; Γιατί λοιπόν θεωρείται ανεκτό να κραυγάζεις υπέρ ενός εισβολέα, την ώρα που παίζει μπροστά σου η ομάδα χώρας που βρίσκεται στον τέταρτο χρόνο πολέμου και αντιστέκεται με κόστος εκατοντάδων χιλιάδων ζωών;
Οι ίδιοι άνθρωποι κατά τα άλλα θα σου πουν πως «η Κύπρος είναι μικρή και χρειάζεται το διεθνές δίκαιο». Χρειάζεται όμως ένα πολύ ιδιαίτερο διεθνές δίκαιο, το οποίο ισχύει μόνο όταν αφορά εμάς και ο θύτης μιλάει τούρκικα. Αν μιλά ρωσικά, τότε γίνεται αντι-ιμπεριαλισμός του σώβρακου και της φανέλας. Με σημαίες ρωσικές και σοβιετικές προσπαθούν να δώσουν βάθος σε αυτό που στην πραγματικότητα είναι απλός και άδοξος αντιδυτικισμός του καναπέ.
Υπάρχει και η πολιτική διάσταση. Η Κύπρος ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βασίζεται στην αλληλεγγύη των εταίρων της, στηρίζεται σε ένα πλέγμα κυρώσεων, αρχών και συμμαχιών για να αντιμετωπίσει την τουρκική κατοχή. Δεν μπορείς τη μια μέρα να ζητάς από τους Ευρωπαίους να σταθούν απέναντι στην επιθετικότητα της Άγκυρας και την επόμενη να φωνάζουν δικοί σου οπαδοί υπέρ της επιθετικότητας της Μόσχας. Αυτό λέγεται πολιτική σχιζοφρένεια.
Θα ακουστεί βέβαια το κλασικό «μερικοί ανεγκέφαλοι είναι». Σύμφωνοι, αλλά αυτοί οι «μερικοί» γεμίζουν το κάδρο, αυτοί δίνουν την εικόνα της χώρας έξω και, κυρίως, δοκιμάζουν τα όρια όλων. Δοκιμάζουν τα όρια της ομάδας, που οφείλει να βάζει κανόνες για τα σύμβολα στην κερκίδα της, της αστυνομίας, που βλέπει και δεν αντιδρά, της πολιτείας, που αποφεύγει εδώ και χρόνια να πει καθαρά τι είναι ανεκτό και τι όχι σε δημόσιους χώρους όταν πρόκειται για σύμβολα εισβολής.
Αν αυτή η ιστορία κλείσει με δυο αναρτήσεις οργής και μερικές πρόχειρες αποστασιοποιήσεις, τότε το μήνυμα είναι σαφές. Δεν μας ενοχλεί η εισβολή γενικά, αλλά μας ενοχλεί μόνο όταν στρέφεται εναντίον μας. Και σε μια κοινωνία που κουβαλά ήδη το δικό της τραύμα, αυτό δεν είναι απλώς αντίφαση. Είναι εξευτελισμός.