Ισχυρό το οικοσύστημα Έρευνας και Καινοτομίας της Κύπρου

Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν κινητήριο δύναμη της κυπριακής οικονομίας και το οικοσύστημα της χώρας έχει ισχυροποιηθεί σημαντικά, ανέφερε ο Επικεφαλής Επιστήμονας της Κυπριακής Δημοκρατίας και Πρόεδρος του ΔΣ του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ), κ. Δημήτρης Σκουρίδης, στο πλαίσιο εφ’ όλης της ύλης παρουσίασης του έργου του ιδίου και του ΙδΕΚ σε εκπροσώπους των ΜΜΕ, που πραγματοποιήθηκε στη Λευκωσία στις 16 Δεκεμβρίου.
Η ενημέρωση των ΜΜΕ, έγινε με την ευκαιρία της συμπλήρωσης δύο χρόνων από την ανάληψη των καθηκόντων του Επικεφαλής Επιστήμονα και ενόψει της επικείμενης Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία, το 2026.
Στην παρουσίαση ο κ Σκουρίδης αναφέρθηκε στη δράση του από τον Σεπτέμβριο του 2023 μέχρι σήμερα με περίπου 1,700 συναντήσεις επεξηγώντας και τις δράσεις εσωτερικά αλλά και εκτός χώρας οι οποίες έχουν δημιουργήσει σοβαρό αντίκτυπο από αυτές που είχαν σαν στόχο να δημιουργήσουν προϋποθέσεις μαζί με άρτια καταρτισμένες χώρες στην Έρευνα όπως είναι η Αμερική, Ιαπωνία, Αυστραλία, Ινδία, το Ισραήλ, αλλά και χώρες οι οποίες είναι τεχνολογικά αναπτυγμένες δημιουργώντας ευκαιρίες και για το ερευνητικό σύστημα της Κύπρου αλλά και για το καινοτόμο σύστημα με τις εταιρείες αυτές.
Ο κ. Σκουρίδης, στην εναρκτήρια του παρουσίαση, ανέδειξε ποσοστά επιτυχίας του οικοσυστήματος το οποίο έχει ανέλθει πλέον στην 25η θέση του Global Innovation Index, καθώς και το μέγεθός του οικοσυστήματος των καινοτόμων εταιρειών το οποίο έχει ανέβει κατά 5 θέσεις, σύμφωνα με το Startup Blink.
Η Κύπρος πλέον αποτελεί αξιόπιστο εταίρο για διεθνείς συνεργασίες, γεγονός που αποδεικνύει την επιτυχία της εξωστρεφούς διπλωματίας καινοτομίας. Παράλληλα, δόθηκε έμφαση στη χαρτογράφηση του οικοσυστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης και στη δημιουργία κρίσιμων διασυνδέσεων μεταξύ ερευνητικών κέντρων και εμπορικής αξιοποίησης.
Όραμα για το μέλλον
«Στόχος μας είναι η Κύπρος να εξελιχθεί σε μια δυναμική και ανταγωνιστική οικονομία, με κινητήρια δύναμη την έρευνα, την επιστημονική αριστεία, την καινοτομία, την τεχνολογική ανάπτυξη και την επιχειρηματικότητα. Οι δράσεις και οι πολιτικές μας επικεντρώνονται προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε.
Ο Επικεφαλής Επιστήμονας της Κυπριακής Δημοκρατίας λειτουργεί ως στρατηγικός σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής για τον γρήγορο και αποτελεσματικό ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, καθώς και για την αξιολόγηση των επιπτώσεων της σύγχρονης τεχνολογίας. Συνδράμει στη διαμόρφωση κυβερνητικής πολιτικής στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας και της τεχνολογίας, ενώ συμβάλλει καθοριστικά στην εύρυθμη λειτουργία του συστήματος διακυβέρνησης και στην ομαλή προσαρμογή των εμπλεκόμενων φορέων στα νέα δεδομένα που δημιουργούνται με την υιοθέτηση σύγχρονων θεσμών.
Ο κ. Σκουρίδης προεδρεύει, επίσης, του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, της Εθνικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Task force) και της Επιτροπής Συντονιστών Έρευνας και Καινοτομίας. Εκπροσωπεί ακόμη την Κύπρο στο Διοικητικό Συμβούλιο του Joint Research Centre και συμμετέχει ως μέλος στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας, ενώ, παράλληλα, συνδράμει στην ψηφιακή στρατηγική της χώρας. Πρόσφατα, ανέλαβε καθήκοντα αντιπροέδρου στο European Science Advisors Forum (ESAF).
Εξωστρέφεια και Διεθνοποίηση
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο κ. Σκουρίδης, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, διαμόρφωσε στρατηγική για την υπογραφή Μνημονίων Συνεργασίας που προσδίδουν προστιθέμενη αξία στις διακρατικές σχέσεις της Κύπρου. Ηγήθηκε του σχεδιασμού αυτών των πρωτοβουλιών και συμμετείχε ενεργά στις υπογραφές, υποστηρίζοντας τον Υφυπουργό. Συνεχίζει να συμβάλλει στην υλοποίηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τις συμφωνίες με χώρες όπως η Ιαπωνία, η Ινδία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, συμπεριλαμβανομένου του Μνημονίου Συνεργασίας για την Τεχνητή Νοημοσύνη και της συνεργασίας με την εταιρεία Khazna. Παράλληλα, διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην υπογραφή των Συμφωνιών Άρτεμις (Artemis Accords), στην προσέλκυση της Tenstorrent στην Κύπρο και σε άλλες στρατηγικές συνεργασίες μεταξύ ιδιωτικών και διεθνών οργανισμών. Επιπλέον, υπέγραψε Μνημόνιο Συνεργασίας με τον Invest Cyprus, ενισχύοντας την εξωστρέφεια και τη διεθνή παρουσία της χώρας.
Σημαντικός αντίκτυπος από τα Προγράμματα του ΙδΕΚ
Αναφερόμενος στα ερευνητικά προγράμματα του ΙδΕΚ, ο κ. Σκουρίδης, σημείωσε ότι είχαν σημαντικό αντίκτυπο στην κοινωνία και την οικονομία. Συγκεκριμένα, τα προγράμματα επικεντρώθηκαν στους τέσσερις βασικούς πυλώνες της Εθνικής Στρατηγικής Έρευνας και Καινοτομίας, που είναι: α) Παγκόσμιες Κλάσης Έρευνα και Υποδομές, β) Έρευνα και Καινοτομία στις επιχειρήσεις, γ) Νέα Γενιά και δ) Διεθνοποίηση. Κατά τη περίοδο 2023-2025 το ΙδΕΚ, εξήγγειλε 90 προσκλήσεις υποβολής προτάσεων και υπέγραψε συμβόλαια συνολικής αξίας 100 εκατ. ευρώ τα οποία οδήγησαν στη δημιουργία 739 νέων θέσεων εργασίας σε τομείς αιχμής, εκ των οποίων οι 209 ήταν γυναίκες. Συνολικά, στηρίχθηκαν 372 επιχειρήσεις ενώ δημιουργήθηκαν 187 δίκτυα συνεργασίας με 184επιχειρήσεις να συνεργάζονται με ερευνητικούς οργανισμούς.
Ο κ. Σκουρίδης έκανε ειδική αναφορά στις επενδύσεις του ΙδΕΚ σε στρατηγικές υποδομές, με σύνολο επένδυσης €25 εκατ. και παρουσίασε με λεπτομέρεια τις πέντε υποδομές που έλαβαν χρηματοδότηση από το ΙδΕΚ.
Παράλληλα, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην προβολή των ευκαιριών που παρέχει το ΙδΕΚ σε νέους και νέες να ηγηθούν από νωρίς σε εθνικά έργα έρευνας αναφέροντας ότι συνολικά 48 νέοι ηγούνται σε έρευνες αιχμής, αλλά και ερευνητές και ερευνήτριες εξασφάλισαν χρηματοδότηση από ειδικά διαμορφωμένα προγράμματα όπως είναι το Vision ERC και ERC Fellowship. Αυτά, σε συνάρτηση με τις υπηρεσίες υποστήριξης υποβολής προτάσεων του ΙδΕΚ, λειτουργούν ως σκαλοπάτι προς την επιτυχία στο ERC και άλλα προγράμματα ευρωπαϊκής ερευνητικής αριστείας.
Ο κ. Σκουρίδης ανέδειξε επίσης τον αντίκτυπο της επένδυσης ΙδΕΚ σε ραγδαίως αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις μέσω του προγράμματος Disrupt, του πρώτου στο είδος του προγράμματος μικτής χρηματοδότησης μέσω του οποίου το ΙδΕΚ διέθεσε 10.5 εκατ. ευρώ τα οποία μόχλευσαν 12.5 εκατ. ιδιωτικής επένδυσης από ταμεία Venture Capital σε 7 επιχειρήσεις των οποίων η συνολική αποτίμηση ξεπερνά τα 150 εκατ. ευρώ. Από την επένδυση αυτή δημιουργήθηκαν 58 νέες θέσεις εργασίας.
«Το οικοσύστημα έρευνας και καινοτομίας της Κύπρου έχει γίνει ισχυρό και ανθεκτικό», τόνισε ο κ. Σκουρίδης, σημειώνοντας ότι προσφέρει μετρήσιμη αριστεία και επιτυγχάνει επιτυχία σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην προσέλκυση ανταγωνιστικής χρηματοδότησης.
Επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα ΙδΕΚ
Ο κ. Σκουρίδης εξήγησε πως το ΙδΕΚ είναι πλέον ένας πιο ευέλικτος και αξιόπιστος φορέας υλοποίησης κρατικών επενδύσεων σε Ε&Κ, που εκτελεί με υψηλή αποτελεσματικότητα τα καθήκοντα του ως ο εκτελεστικός βραχίονας του Κράτους σε θέματα Ε&Κ. Η ικανότητα του ΙδΕΚ να λειτουργεί σε υψηλά επίπεδα αποτελεσματικότητας του έχουν δώσει την ευκαιρία να εξασφαλίσει πρόσθετες χρηματοδοτήσεις τις οποίες έχει διαθέσει το οικοσύστημα. Ο κ. Σκουρίδης στάθηκε ιδιαίτερα στο χρόνο σύναψης συμβάσεων, ο οποίος ανέρχεται πλέον στους 7 μήνες, από 21 μήνες το 2019 καθώς επίσης στην μείωση του χρόνου καταβολής πληρωμής από 275 ημέρες το 2019, σε 61 ημέρες.
Ισότητα Φύλων
Ο κ. Σκουρίδης παρουσίασε μέτρα που εισήγαγε το ΙδΕΚ στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδότησης μεταδιδακτορικών ερευνητών και τα οποία οδήγησαν σε αυξημένη συμμετοχή και ανάληψης ηγετικών ρόλων έργων Ε&Κ από γυναίκες. Συγκεκριμένα, το 61,16% των υποβληθέντων προτάσεων είχαν γυναίκα συντονίστρια, από 29,67% σε προηγούμενες προσκλήσεις του προγράμματα, καθώς επίσης και το 76,4% των έργων που χρηματοδοτήθηκαν, σε σύγκριση με 23% σε προηγούμενες προκηρύξεις. Υλοποιήθηκε ακόμη, ευθυγράμμιση με τη Λευκή Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία ενσωματώνει τη μη διάκριση, την ισότητα των φύλων και τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ.
Τεχνητή Νοημοσύνη
Η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει αναδειχθεί σε στρατηγική εθνική προτεραιότητα υπό την καθοδήγηση του κ. Σκουρίδη. Στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός της εθνικής στρατηγικής για την ΤΝ, με έμφαση σε μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση που διασφαλίζει την υπεύθυνη και ηθική χρήση της τεχνολογίας.
Ο κ. Σκουρίδης προεδρεύει της δεκαμελούς Επιτροπής Task Force, η οποία έχει αναλάβει την ευθύνη για την προετοιμασία και υλοποίηση της νέας στρατηγικής Τεχνητής Νοημοσύνης, ενισχύοντας τη θέση της Κύπρου ως περιφερειακού κόμβου καινοτομίας και τεχνολογικής ανάπτυξης.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν, επίσης, κορυφαίοι Κύπριοι ερευνητές, των οποίων το έργο και οι υποδομές έχουν τύχει στήριξης από το ΙδΕΚ. Οι ερευνητές μίλησαν στους εκπροσώπους των ΜΜΕ με πρακτικά παραδείγματα για τον αντίκτυπο των εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων, τα αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί καθώς και την ευρύτερη συμβολή της Κύπρου στην περιφερειακή και διεθνή καινοτομία.