Καθυστερήσεις και προβλήματα στο Υπουργείο Άμυνας αποκαλύπτει η Ελεγκτική Υπηρεσία 2023 – ΑΚΕΛ: Κίνητρα για εκπαίδευση στρατευόμενων σε συγκεκριμένα πεδία

Καθυστερήσεις ως προς τη διαδικασία ανέγερσης του νέου κτιρίου που θα φιλοξενήσει το Υπουργείο Άμυνας και το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς αναδείχθηκαν κατά τη συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ελέγχου την Πέμπτη σχετικά με τα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας του 2023 για το Υπουργείο Άμυνας.
Τα μέλη της επιτροπής στάθηκαν επίσης στην προβληματική εικόνα που παρουσιάζεται ως προς την παρακολούθηση των επιτάξεων και των απαλλοτριώσεων ιδιωτικών περιουσιών για σκοπούς του Υπουργείου Άμυνας, σε ζητήματα στελέχωσης του Υπουργείου και της ΕΦ, καθώς και θέματα εκπαίδευσης και σίτισης των στρατευομένων.
Στη σύντομη εισαγωγή του, ο Γενικός Ελεγκτής, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, είπε ότι πρόκειται για έκθεση κανονιστικού χαρακτήρα με σκοπό τον έλεγχο συμμόρφωσης με προηγούμενα ευρήματα της Υπηρεσίας.
Χαρακτήρισε στη συνέχεια καλή τη συνεργασία με το Υπουργείο και την ΕΦ, προσθέτοντας ότι ετοιμάζεται έλεγχος για τη σίτιση των στρατευομένων στη βάση απαντήσεων από 1.000 και πλέον ερωτηματολόγια, ενώ σημείωσε ότι διακρίνεται προσπάθεια συμμόρφωσης με τις εισηγήσεις της ΕΥ παρά τις δυσκολίες.
Στην κύρια παρουσίασή του, το μέλος της διευθυντικής ομάδας της ΕΥ, Άκης Κίκας, ανέφερε ότι τα κύρια θέματα της έκθεσης αφορούν στις ευδόκιμες αφυπηρετήσεις αξιωματικών της ΕΦ, αρκετές εκ των οποίων ανατράπηκαν ύστερα από προσφυγή στο δικαστήριο, με αποτέλεσμα οι εν λόγω αξιωματικοί να επιστρέψουν στα καθήκοντά τους, προκαλώντας οικονομική επιβάρυνση και αναστάτωση στη δομή της δύναμης.
Προσέθεσε ότι υπήρξε βελτίωση της αιτιολόγησης των ευδόκιμων αφυπηρετήσεων, ωστόσο εξακολουθούν να εκκρεμούν άνω των 40 προσφυγών.
Για το ζήτημα στελέχωσης του Υπουργείου Άμυνας με αξιωματικούς της ΕΦ, είπε ότι έχει γίνει απόσπαση άνω των 140 αξιωματικών με γραφειακά καθήκοντα. Προσέθεσε ότι είχαν προκηρυχθεί θέσεις που θα οδηγούσαν σε αποδέσμευση των αξιωματικών, ωστόσο παρά την πλήρωση αυτών των θέσεων, αντί να μειωθεί ο αριθμός των αποσπασμένων αξιωματικών αυτός αυξήθηκε.
Ο κ. Κίκας αναφέρθηκε επίσης σε καθυστέρηση σε έργα υποδομής, με κυριότερο το κτίριο που θα στεγάσει ΥΠΑΜ και ΓΕΕΦ, το οποίο φαίνεται ότι δεν θα είναι έτοιμο πριν από τη λήξη της σύμβασης ενοικίασης, η οποία μάλλον θα χρειαστεί ανανέωση.
Αναφορικά με θέματα προώθησης ενεργειών φιλικών προς το περιβάλλον στις μονάδες, είπε ότι διαπιστώθηκε καθυστέρηση στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών και αντικατάσταση λαμπτήρων μέσω του προγράμματος «Θάλεια», ενώ καταργήθηκαν τα συστήματα ανακύκλωσης «γκρίζου» νερού δίχως άλλες ενέργειες διαχείρισης.
Έκανε επίσης λόγο για καθυστερήσεις στην ανανέωση διαταγμάτων επίταξης τεμαχίων και δυσκολία παρακολούθησης λόγω απουσίας συγκεντρωτικού συστήματος μηχανογράφησης.
Τέλος, για τη χρήση στρατιωτικών οχημάτων για μετακινήσεις αξιωματικών της ΕΦ, είπε ότι οι επιχειρησιακές ανάγκες το καθιστούν επιβεβλημένο, η τρέχουσα νομοθεσία όμως δεν παρέχει τέτοια εξαίρεση, προσθέτοντας ότι θα πρέπει να προωθηθεί τροποποίηση της νομοθεσίας.
Από την πλευρά του Υπουργείου Άμυνας, ο Διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών, Νίκος Ματαίου, είπε για το θέμα ανέγερσης του νέου κτιρίου ότι το Υπουργείο έχει προχωρήσει με πολλά από τα απαιτούμενα ενδιάμεσα βήματα (απόψεις φορέων, εκπόνηση μελέτης του έργου και έγκριση από το Υπουργείο Οικονομικών), προσθέτοντας ότι είναι έτοιμοι να προκηρύξουν τη μελέτη κατασκευής αν πάρουν έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο και το Υπουργείο Οικονομικών. Προσέθεσε ότι το κτίριο προβλέπεται να ανεγερθεί στην περιοχή της αεροπορικής βάσης Λακατάμειας, με διαθέσιμους χώρους άνω των 22.000 τ.μ.
«Πρέπει η Kυβέρνηση να λάβει την απόφαση, θα ζητήσουμε χαρακτηρισμό ως ειδικό έργο, θα απαιτηθεί μια πενταετία για την ολοκλήρωση της κατασκευής», σημείωσε σχετικά.
Συμπληρωματικά, η Διευθύντρια Διοίκησης Προσωπικού του Υπουργείου, Άντα Γεωργιάδου, είπε για τους ευδοκίμως αφυπηρετήσαντες ότι αναμένονται οι δικαστικές αποφάσεις για την περίοδο 2019-2022, προσθέτοντας ότι έχουν ληφθεί διορθωτικά μέτρα με εισαγωγή αντικειμενικών κριτηρίων από το 2023.
Για τη στελέχωση του Υπουργείου Άμυνας με στρατιωτικούς, είπε ότι το γεγονός πως δεν υπήρξε μείωση ως ήταν η απόφαση το 2015-2017, οφείλεται στα δεδομένα που έχουν προκύψει με τη δημιουργία νέων τομέων και νέων αναγκών για θέματα διπλωματίας και διακρατικών συμφωνιών, καθώς και στη δυσκολία έγκρισης νέων θέσεων πολιτικού προσωπικού.
Για τη μηχανογράφηση του συστήματος παρακολούθησης των επιτάξεων, είπε ότι εντοπίστηκαν λάθη και ασυμβατότητα με την Κυβερνητική Αποθήκη Πληροφοριών, προσθέτοντας επικοινωνία με Υφυπουργείο Καινοτομίας για μεταφορά δεδομένων σε νέο σύστημα που να είναι συμβατό με τα υπόλοιπα
Ο Διευθυντής Εξοπλισμών του Υπουργείου, Παναγιώτης Συμεού, προσέθεσε για τη σίτιση των στρατευομένων ότι οι υπηρεσίες τροφοδότησης έχουν καλύψει το 47% των αναγκών της ΕΦ, ενώ το 9% καλύπτεται με κατεψυγμένα γεύματα, κυρίως για τα φυλάκια. Συμπλήρωσε ότι ο θεσμός δουλεύει σωστά και βασίζεται σε μια δυναμική διαδικασία, με πρόνοια στη σύμβαση για τροποποίηση μενού χωρίς αλλαγή στις τιμές ή την ποιότητα του φαγητού
Από την πλευρά του, ο Υπαρχηγός Εθνικής Φρουράς Νεόφυτος Παχουλίδης, αφού χαρακτήρισε χρήσιμη και ωφέλιμη τη συνεργασία με την ΕΥ, είπε για το στρατιωτικό προσωπικό στο Υπουργείο Άμυνας, ότι από το 2015 έχουν συναφθεί 20 διμερείς και τριμερείς συνεργασίες, η διεκπεραίωση των οποίων σε πολλά επίπεδα απαιτεί στρατιωτικούς τεχνοκράτες, προσθέτοντας ότι γίνεται προσεκτική κοστολόγηση των προτάσεων και έγκριση μόνο όσων είναι επωφελείς για την ΕΦ.
Για τις επιτάξεις και τις απαλλοτριώσεις περιουσιών, είπε ότι με εντολή του Αναπληρωτή Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Άμυνας, με τη διπλή του ιδιότητα ως Γενικός Διευθυντής του Υπουργείο Εσωτερικών, έχει ξεκινήσει πιλοτική δράση για απαλλοτρίωση εκτάσεων εντός στρατοπέδων.
Για τη χρήση στρατιωτικών οχημάτων, είπε ότι η ΕΦ λαμβάνει μέτρα περιορισμού στο άκρως απαραίτητο των μετακινήσεων με υπηρεσιακά οχήματα και μέγιστες χιλιομετρικές αποστάσεις, ενώ μελετάται η τροποποίηση του κανονιστικού πλαισίου.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Χάρης Γεωργιάδης, εξέφρασε αμφιβολία αν ο χώρος ανέγερσης του νέου κτιρίου του Υπουργείου στη Λακατάμεια είναι ο καταλληλότερος, δεδομένου ότι βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη γραμμή αντιπαράταξης.
Για το στρατιωτικό προσωπικό στο Υπουργείο Άμυνας, είπε ότι δεν τίθεται ζήτημα πλήρους αντικατάστασής του, ωστόσο το ζήτημα αφορά τη συνεχή αύξηση των αξιωματικών που υπηρετούν στο Υπουργείο.
Απηύθυνε επίσης ερώτημα για την αξιοποίηση των στρατεύσιμων στη διάρκεια της θητείας, ενώ έκανε λόγο για «διαχρονικό σκάνδαλο» αναφορικά με το ζήτημα των επιτάξεων, προσθέτοντας ότι είναι θέμα της εκτελεστικής εξουσίας και όχι της Βουλής.
Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, είπε αρχικά ότι θα πρέπει να δίνονται κίνητρα για εκπαίδευση των στρατευόμενων σε συγκεκριμένα πεδία.
Ήγειρε επίσης ζήτημα παγώματος κατασκευής πολυκατοικιών σε περιοχές που εφάπτονται της Νεκρής Ζώνης, οι οποίες επιδοτούνται από το Υπουργείο Εσωτερικών, λόγω ενστάσεων των Ηνωμένων σε πρόσθετες αμυντικές ενισχύσεις που απαιτεί το Υπουργείο Άμυνας, ζητώντας γραπτή απάντηση με τη θέση του Υπουργείου.
Ρώτησε επίσης ποια είναι τα κριτήρια και οι διαδικασίες επιλογής και αξιολόγησης των αξιωματικών που υπηρετούν στις πρεσβείες, πώς διασφαλίζεται η ασφάλεια των τροφίμων που παρέχουν οι υπηρεσίες τροφοδοσίας, καθώς και αν έγινε διερεύνηση για πρόσφατο περιστατικό με ατύχημα με ελικόπτερο.
Ο συνάδελφός της στο ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, εξέφρασε τη λύπη του για τη μη λειτουργία του προγράμματος ηλεκτρονικής καταγραφής των επιτάξεων, προσθέτοντας ότι απαιτείται οριστική απόφαση από πλευράς της πολιτείας.
Αναφερόμενος στο κτιριακό, είπε ότι δεν νοείται να δίνονται 800.000 τον χρόνο σε ενοίκια για ένα κτίριο το οποίο δεν καλύπτει τις ανάγκες του Υπουργείου, προσθέτοντας ότι πρέπει γίνει κρατικός σχεδιασμός για κρατικά κτίρια για λόγους ασφάλειας και εξοικονόμησης.
Ο Βουλευτής του ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, χαρακτήρισε αρχικά θετική τη δήλωση του Υπαρχηγού της ΕΦ για αυστηροποίηση κριτηρίων στις μετακινήσεις προσωπικού.
Ακολούθως, για το ζήτημα των επιτάξεων, είπε ότι είναι σωστό να γίνει μηχανογράφηση, ζήτησε όμως διορθωτικές κινήσεις σε περιοχές όπου οι οικιστικές ζώνες εφάπτονται των ζωνών ασφαλείας στρατοπέδων και αποθηκών.
Απαντώντας, ο κ. Παχουλίδης είπε ότι το στρατηγείο ΓΕΕΦ θα μπορούσε να είναι πιο εσωτερικά, προσθέτοντας ότι υπάρχουν εναλλακτικοί χώροι στα μετόπισθεν και κινητό στρατηγείο για τη λειτουργία του συστήματος διοίκησης και ελέγχου. Εξήγησε ότι ο σκοπός είναι το Υπουργείο να μην είναι μακριά ώστε να λαμβάνονται γρήγορα οι αποφάσεις, λέγοντας ότι είναι χρήσιμο σε περιόδους έντασης και κρίσης.
Για την αξιοποίηση της θητείας των στρατευσίμων, είπε ότι εξετάζεται δημιουργία πορείας θητείας με αριθμό βολών, πορειών και ασκήσεων, προσθέτοντας ότι θα έρθει σύντομα νομοσχέδιο για οικονομική ενίσχυση των ΣΥΟΠ.
Για τις μετακινήσεις του προσωπικού, είπε ότι όχημα αποκλειστικής χρήσης δικαιούται μόνο ο Αρχηγός της ΕΦ, ενώ για υπηρεσία σε αποστολές εξωτερικού, είπε ότι γίνεται ανοικτός διαγωνισμός με βασικά και ενισχυτικά κριτήρια και ακολουθεί συνέντευξη με τον Αρχηγό της ΕΦ και η επιλογή γίνεται με απόφαση Υπουργού, ενώ μετά την τοποθέτησή τους γίνεται συμβουλευτική αξιολόγηση από τους επικεφαλής της διπλωματικής αποστολής και βαθμολόγηση της δραστηριότητάς τους από τους αρμόδιους προϊστάμενους.
Για το ατύχημα του ελικοπτέρου, είπε ότι διεξάγονται δύο έρευνες, στρατιωτική ανάκριση και εσωτερική διερεύνηση, προσθέτοντας ότι το προκαταρτικό πόρισμα δείχνει ανθρώπινο λάθος λόγω πίεσης σε απαιτητικό σενάριο. Συμπλήρωσε ότι διερευνάται και κατασκευαστική αστοχία, με το τελικό πόρισμα να αναμένεται στο τέλος στο χρόνου.
Στις δηλώσεις του μετά το τέλος της συζήτησης, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Ζαχαρίας Κουλίας, στάθηκε στο θέμα της επίταξης πολλών περιουσιών των πολιτών για αμυντικά έργα.
«Αυτό το θέμα χρονίζει σχεδόν από τότε που ιδρύθηκε η Εθνική Φρουρά και έχει καταστρέψει οικογένειες στην ουσία που είχαν κτήματα τα οποία γειτνίαζαν είτε με στρατόπεδα, είτε με πεδία βολής, είτε με τη γραμμή αντιπαράταξης. Πρέπει η Πολιτεία να αποφασίσει ότι αν αυτά τα κτήματα τα χρειάζεται να τα απαλλοτριώσει και να συμβάλλουμε όλοι στην άμυνα, όχι γιατί έτυχε να είμαστε γείτονες του στρατοπέδου ή του αμυντικού έργου ή της γραμμής αντιπαράταξης», σημείωσε σχετικά.
«Αυτό είναι θέμα που αφορά όλους, άρα πρέπει να λυθεί με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Ασφαλώς, είναι πολλά τα λεφτά, δεν θα λυθεί πάραυτα, αλλά πρέπει το κράτος να ξεκινήσει, να βάλει ένα ουσιαστικό ποσό και να ξεκινήσουμε τις απαλλοτριώσεις και σε δύο-τρία χρόνια να λυθεί το όλο πρόβλημα», συμπλήρωσε.
Αναφέρθηκε επίσης στα προβλήματα που προέκυψαν από τη μείωση της στρατιωτικής θητείας και την πρόσληψη ΣΥΟΠ, οι περισσότεροι εκ των οποίων, όπως είπε, λόγω της χαμηλής μισθοδοσίας μετατάσσονται, είτε στην πυροσβεστική, είτε στην αστυνομία, είτε σε παρεμφερή σώματα, ενώ όλοι τους εκτελούν και κάποιες υπηρεσίες το μήνα χωρίς αποζημίωση.
«Εισηγηθήκαμε ότι πρέπει να καταβάλλεται ένα ποσό όταν τους κρατούν για διανυκτέρευση και υπηρεσία, να πληρώνονται επιπλέον. Το Υπουργείο θα προχωρήσει με νομοθεσία ώστε αυτοί που εκτελούν υπηρεσία επιπλέον από τα καθήκοντα τους κάθε βράδυ, θα παίρνουν επιπλέον ποσό, αλλά και η μισθοδοσία θα πρέπει να αλλάξει για να τερματίσουμε την έξοδο των ΣΥΟΠ προς τα άλλα σώματα ασφαλείας» είπε.
Από την πλευρά του, ο κ. Τρυφωνίδης εξέφρασε αρχικά ικανοποίηση για τη θέση του Υπουργείου Άμυνας, αλλά και του Γενικού Ελεγκτή, ότι το Υπουργείο διαχρονικά συμμορφώνεται με τις υποδείξεις του Γενικού Ελεγκτή και τις χρησιμοποιεί ως εργαλείο για την σωστή και αποδοτικότερη λειτουργία του Υπουργείου Άμυνας και της Εθνικής Φρουράς.
Για το ζήτημα των επιτάξεων, είπε ότι υπάρχει σοβαρότατο θέμα, το οποίο θα δει συγκεκριμένα το Υπουργείο Άμυνας.
«Υπάρχουν κοινότητες όπως της Αγίας Βαρβάρας, όπου η οικιστική ζώνη έφτασε μέχρι την περίμετρο του στρατοπέδου, αλλά υπάρχει και μία αλλοπρόσαλλη επίταξη των οικοπέδων και χωραφιών των πολιτών και των κατοίκων της κοινότητας. Για αυτό ζητήσαμε να επισκεφθούμε επί τόπου την κοινότητα μαζί με το Κοινοτικό Συμβούλιο, τον Πρόεδρο της Κοινότητας και τους υπηρεσιακούς της Επιτροπής Άμυνας, γιατί από τη μία θέλουμε να διασφαλίζουμε την ασφάλεια των στρατοπέδων και των αποθηκών πυρομαχικών, αλλά και την ίδια ώρα να μην μειώνουμε σε τόσο μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη των κοινοτήτων», σημείωσε επί του θέματος.
«Το ένα χέρι της Κυβέρνησης έδινε άδεια και το άλλο χέρι της Κυβέρνησης έκανε επίταξη, πράγματα αλλοπρόσαλλα, τα οποία δεν τιμούν την πολιτεία μας. Για αυτό ως Επιτροπή Ελέγχου θα συνεχίσουμε την εξέταση για να μπει μια τάξη και προς όφελος της Εθνικής Φρουράς, αλλά και των δικαιωμάτων των πολιτών», συμπλήρωσε.
Ένα δεύτερο σημαντικό θέμα, σύμφωνα με τον κ. Τρυφωνίδη, αφορούσε στη χρησιμοποίηση των υπηρεσιακών αυτοκινήτων, για τα οποία, όπως είπε, υπάρχει πάγια οδηγία, ούτως ώστε να χρησιμοποιούνται μόνο για υπηρεσιακούς λόγους, αλλά και από κοινού, με πολλούς αξιωματικούς μαζί.
«Τα αυτοκίνητα της Εθνικής Φρουράς ξεκινούν από στρατόπεδο και καταλήγουν σε στρατόπεδο. Αυτή είναι αυστηρή οδηγία του εκάστοτε Αρχηγού», τόνισε.
Αναφέρθηκε επίσης και σε μελέτη η οποία αναμένεται για τη μισθολογική κατοχύρωση των γυναικών υπαξιωματικών.
«Είναι ένα θέμα που για εμάς ως Δημοκρατική Παράταξη είναι κορυφαίο. Συζητήσαμε και στην Επιτροπή Ελέγχου, αλλά και με τον Υπουργό επανειλημμένα. Τελειώνει σε λίγες μέρες η μελέτη του Υπουργείου Άμυνας, για να μπορέσουμε να τη συζητήσουμε και με τον νέο χρόνο και με το Υπουργείο Οικονομικών, ούτως ώστε να δοθεί η αναγκαία αναγνώριση και κατοχύρωση της ίσης αξίας, ίσης εργασίας των γυναικών υπαξιωματικών», εξήγησε.
«Αναμένω με το νέο νομοσχέδιο για τους ΣΥΟΠ, όπου θα αναβαθμίζεται και η κλίμακά τους και επιδόματα, ούτως ώστε να ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες εργασίας, να γίνει ο θεσμός των ΣΥΟΠ ελκυστικός, για να μπορούν πολλοί πολίτες να μπαίνουν στις τάξεις των ΣΥΟΠ για τις ανάγκες της Εθνικής Φρουράς», κατέληξε.