Καρογιάν: Η ΔΗΠΑ ανταποκρινόμενη στο καθήκον της θα υπερψηφίσει τον Κρατικό Προϋπολογισμό

Ξεκίνησε σήμερα στη Βουλή η τριήμερη συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026 που θα κορυφωθεί με τη διαδικασία ψήφισής του την Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου – «Δεν είναι μόνο πώς αποδίδει η οικονομία, αλλά πώς βιώνεται αυτή η απόδοση από την κοινωνία», σημείωσε ο Μάριος Καρογιάν στην τοποθέτησή του.
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Δημοκρατικής Παράταξης Μάριος Καρογιάν, ανέφερε πως η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία “να επιδείξουμε αυτή την υπεύθυνη στάση”.
Όπως σημείωσε, με τον διάλογο γύρω από τον προϋπολογισμό, “μπορούμε να εντοπίσουμε τις αδυναμίες αλλά και τα θετικά σημεία της πορείας μας”.
“Στα τρία έτη της διακυβέρνησης του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη έχει συντελεστεί ένα πολύ ουσιαστικό έργο”.
Αυτούσια η ομιλία του
Θα ξεκινήσω τη φετινή μου ομιλία περιγράφοντας τη ζώσα πραγματικότητα, με τη διαπίστωση πως ζούμε σε εποχές μεγάλων αβεβαιοτήτων, αλλά και πρωτοφανούς τοξικότητας.
Η κοινωνία έχει συσσωρευμένο θυμό και οργή, αποδοκιμάζει τα κόμματα και τους θεσμούς, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη δημοκρατία, αφού η εμπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό σύστημα διαβρώνεται καθημερινά.
Δεν είναι, λοιπόν, έκπληξη που ο δημόσιος διάλογος δηλητηριάζεται. Οι δημαγωγοί επενδύουν στην αγανάκτηση, μετατρέποντας τον διάλογο σε κραυγή, ενώ ο τοξικός λόγος τροφοδοτεί καχυποψία αντί για λύσεις.
Η συσσωρευόμενη αυτή κρίση νομιμοποίησης, αν δεν αντιμετωπιστεί, απειλεί τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος.
Όταν διαρραγεί η κοινωνική συνοχή και καταρρεύσουν οι θεσμικές σταθερές, δεν κινδυνεύει απλώς η πολιτική ισορροπία. Απειλείται η ίδια η δημοκρατία, καθιστώντας την ευάλωτη σε αυταρχικούς πειρασμούς και λαϊκίστικά ξεσπάσματα. Η οργή και ο διχασμός συνιστούν υπαρξιακή απειλή για το πολιτικό μας σύστημα.
Είμαστε μια μικρή χώρα και η ιστορική μας εμπειρία αποδεικνύει ότι δεν αντέχουμε τον διχασμό και τον φανατισμό. Η ανοιχτή πληγή της διχοτόμησης της πατρίδας μας υπενθυμίζει διαρκώς το βαρύ τίμημα που πληρώνουμε όταν το θυμικό και η μισαλλοδοξία καθορίζουν τις συλλογικές μας επιλογές. Για μια κοινωνία, όπως η δική μας, η ενότητα δεν αποτελεί πολυτέλεια αλλά προϋπόθεση επιβίωσης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας είναι αυξημένη. Οι πολίτες δικαιολογημένα αισθάνονται θυμό και απογοήτευση, γι’ αυτό και οφείλουμε να στεκόμαστε στο ύψος των περιστάσεων, λειτουργώντας ως μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος.
Οφείλουμε με έργα και όχι ευχολόγια να πείσουμε ότι μάθαμε από τα λάθη μας και ότι αλλάζουμε ρότα, μετατρέποντας τη δικαιολογημένη οργή σε δημιουργική δύναμη αλλαγής και συμμετοχής.
Με το παράδειγμά μας καλούμαστε να αποδείξουμε ότι δεν μπορεί να υπάρχει άλλος δρόμος πέραν από αυτόν του πολιτικού πολιτισμού, της σοβαρότητας, των χειροπιαστών αποτελεσμάτων, της υπευθυνότητας.
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρία και Κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να επιδείξουμε αυτή την υπεύθυνη στάση.
Είναι η στιγμή που κάθε πολιτική δύναμη μπορεί – και πρέπει – να καταθέσει τις σκέψεις, τις προτάσεις και τους προβληματισμούς της.
Μέσα από τη διαδικασία αυτή μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε έναν απολογισμό: πού στεκόμαστε ως χώρα, τι μπορούμε να ενισχύσουμε ή να διορθώσουμε, αλλά και ποιες είναι οι προοπτικές και οι δυνατότητές μας για το μέλλον.
Με τον διάλογο γύρω από τον προϋπολογισμό, μπορούμε να εντοπίσουμε τις αδυναμίες αλλά και τα θετικά σημεία της πορείας μας.
Είναι μια θεσμική διαδικασία λογοδοσίας και προγραμματισμού που, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να οικοδομήσει εμπιστοσύνη. Δείχνουμε στους πολίτες ότι ακούμε τις ανησυχίες τους και αναζητούμε συγκλίσεις στα μεγάλα ζητήματα.
Ο προϋπολογισμός, λοιπόν, δεν είναι απλώς λογιστικοί αριθμοί – είναι αντανάκλαση των προτεραιοτήτων και του οράματός μας για την κοινωνία. Η υπεύθυνη και παραγωγική συζήτησή του μπορεί να αποτελέσει βήμα πολιτικού πολιτισμού και συνεννόησης.
Για εμάς τους κεντρώους, η συζήτηση του προϋπολογισμού δεν είναι μια ψυχρή παράθεση αριθμών και στατιστικών, αλλά αφορά τους ανθρώπους πίσω από τους αριθμούς.
Διότι οι αριθμοί, έξω από το ανθρώπινο πλαίσιο, χάνουν το νόημά τους και γίνονται εύκολα εργαλεία πολιτικής εκμετάλλευσης – για επαίνους ή επικρίσεις, ανάλογα με τον ερμηνευτή. Οι αριθμοί μπορεί να πουν πολλές ιστορίες. Η ζωή των ανθρώπων όμως λέει μόνο μία: την ιστορία της επιβίωσης.
Η συζήτηση για το δημόσιο χρέος, τα πλεονάσματα και τα δημοσιονομικά μεγέθη συχνά θυμίζουν κάποιον που μετρά το βάθος ενός ποταμού χωρίς να βλέπει το ρεύμα του. Κι όταν δεν βλέπεις το ρεύμα, κινδυνεύεις να παρασυρθείς. Κι εμείς, ως χώρα, παρασυρθήκαμε στο παρελθόν — όχι μία φορά — και το πληρώσαμε ακριβά, με κόστος όχι μόνο οικονομικό αλλά ανθρώπινο, βαθύ και χαραγμένο στη συλλογική μας μνήμη.
Γι’ αυτό αντιμετωπίζουμε την οικονομία ως εθνικό θέμα, όχι ως εργαλείο αντιπαράθεσης. Δεν μπαίνουμε στο αντιπαραγωγικό δίπολο Κυβέρνηση–Αντιπολίτευση. Δεν μας ενδιαφέρει να εξωραΐσουμε τις καταστάσεις – ούτε να λιβανίζουμε τους εκάστοτε κυβερνώντες
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως, παρά τις διεθνείς αναταράξεις και προκλήσεις, οι επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας αποδεικνύουν ότι η χώρα παραμένει ανθεκτική και αξιόπιστη.
Αυτό είναι μια πραγματικότητα που δεν αλλοιώνεται, είτε αρέσει είτε δεν αρέσει. Οι ρυθμοί ανάπτυξης συνεχίζουν να είναι ισχυροί. Η ανεργία μειώνεται. Το δημοσιονομικό ισοζύγιο διατηρείται πλεονασματικό. Το δημόσιο χρέος μειώνεται σταθερά. Η συνολική κατανάλωση αυξάνεται σημαντικά. Οι επενδύσεις επιταχύνονται σε υψηλά ποσοστά.
Αυτά δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα:
- των θυσιών του κυπριακού λαού,
- της συνετούς διαχείρισης προηγούμενων ετών,
- και της υπεύθυνης, νοικοκυρεμένης στάσης της σημερινής διακυβέρνησης.
Στα τρία έτη της διακυβέρνησης του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη έχει συντελεστεί ένα πολύ ουσιαστικό έργο. Προωθήθηκαν μεταρρυθμίσεις που παρέμεναν σε εκκρεμότητα επί δεκαετίες στα υπουργικά συρτάρια, ενώ καταγράφηκε σημαντική πρόοδος σε διάφορους τομείς, παρά το δυσμενές πολιτικό περιβάλλον και τις παγκόσμιες και γεωπολτικές αναταράξεις.
Μεταξύ άλλων:
- Προχώρησε στην υλοποίηση της προεκλογικής δέσμευσης για εκσυγχρονισμό του Φορολογικού Συστήματος.
- Δρομολόγηση στις αμέσως επόμενες εβδομάδες της μεταρρύθμισης του Συνταξιοδοτικού Συστήματος
- Στην αύξηση του κατώτατου μισθού.
- Στην αύξηση της βασικής σύνταξης.
- Στην εισαγωγή του e–καλάθι.
- Στην επιβολή μηδενικού ΦΠΑ σε βασικά προϊόντα.
- Στην επιδότηση του κόστους ρεύματος και καυσίμων.
- Στην ένταξη των χαμηλοσυνταξιούχων, των μονογονεϊκών οικογενειών και οικογενειών με πέντε παιδιά και άνω στην ειδική διατίμηση για το ηλεκτρικό ρεύμα.
- Στην προώθηση του σχεδίου «Φωτοβολταϊκά για όλους».
- Στην επιτυχή διαμεσολάβηση στο ζήτημα της ΑΤΑ.
- Στην αύξηση του βοηθήματος τοκετού
- Αύξηση του τιμητικού επιδόματος Πολύτεκνης μάνας.
Δεν πρέπει, επίσης, να αγνοούμε ή να υποβαθμίζουμε:
- Τη σημαντική τεχνολογική και επιχειρηματική αναβάθμιση της Εθνικής Φρουράς.
- Την προώθηση της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης μετά από 50 χρόνια.
- Την αποτελεσματική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού.
Δεν υποτιμούμε τη σημασία της επιστροφής της κυπριακής οικονομίας στην «κατηγορία Α», ούτε τις θετικές αξιολογήσεις των διεθνών οίκων. Αναγνωρίζουμε, όμως, ότι για τον πολίτη καθοριστικό κριτήριο είναι το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα και η δυνατότητά του να ανταποκριθεί στο αυξανόμενο κόστος ζωής και να στηρίξει την οικογένειά του με αξιοπρέπεια.
Το ουσιαστικό ερώτημα, συνεπώς, δεν είναι μόνο πώς αποδίδει η οικονομία, αλλά πώς βιώνεται αυτή η απόδοση από την κοινωνία.
Η κυβέρνηση οφείλει να διασφαλίσει ότι η θετική πορεία των δεικτών μεταφράζεται σε ακόμη ουσιαστικότερη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου για όλους. Διαφορετικά, η ανάπτυξη παραμένει μια στατιστική επιτυχία χωρίς ουσιαστικό κοινωνικό αντίκρισμα.
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρία και Κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Καμία οικονομική επιτυχία δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένη όσο δεν αντανακλάται στη ζωή των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας.
Κάθε χρόνο από αυτό το βήμα, επιλέγω να κάνω αναφορά σε ομάδες συμπολιτών μας, που χτυπήθηκαν από τη μοίρα. Αυτή τη χρονιά θα αναφερθώ στα Άτομα με Αναπηρίες. Η αλήθεια, όσο σκληρή και πικρή και αν είναι, αποκαλύπτει ότι για δεκαετίες ολόκληρες ο κόσμος της αναπηρίας στην πατρίδα μας ετίθετο, από την ίδια την Πολιτεία στο περιθώριο.
Πολλαπλά ήσαν και είναι τα καθημερινά εμπόδια στην υγεία, στην εκπαίδευση, την αγορά εργασίας δημιουργώντας μια μη προσβάσιμη κοινωνία για τα άτομα αυτά.
Η κυβέρνηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη επιδεικνύοντας αποφασιστικότητα και ευαισθησία, σε συνεργασία με τους θεσμικούς εκπροσώπους του αναπηρικού κινήματος – και με την ενεργή στήριξη και της δικής μας Παράταξης – διαμόρφωσε ένα προσχέδιο ενιαίας νομοθεσίας, που προσδοκούμε να ψηφιστεί πριν το τέλος αυτής της Βουλής, όπου χιλιάδες αόρατοι συνάνθρωποί μας, οι για χρόνια τσουβαλιασμένοι στο ΕΕΕ συμπολίτες μας με νοητική, ψυχική, οπτική και ακουστική αναπηρία, με πολλαπλή σκλήρυνση, με ρευματοπάθειες και μυοπάθειες, με διάφορες κινητικές αναπηρίες, με χρόνιες και σπάνιες παθήσεις, με την κατάργηση των οικονομικών κριτηρίων του, θα ενταχθούν στην κρατική πρόνοια.
Με αυτό το νομοθέτημα, το κράτος πράττει το αυτονόητο. Να διασφαλίσει, δηλαδή, τα ανθρώπινα δικαιώματα μεγάλων ομάδων της κοινωνίας, που υποφέρουν. Που δεν ζητούν ελεημοσύνη, αλλά το δικαίωμα μιας αξιοπρεπούς ζωής. Τίποτα περισσότερο. Τίποτα λιγότερο.
Εξάλλου, ένα κράτος με ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης δεν μπορεί να είναι στην προτελευταία θέση της Ευρώπης στο Κράτος Πρόνοιας προς τα άτομα με αναπηρίες.
Γι’ αυτό η ΔΗΠΑ προσθέτει τη φωνής της σ’ αυτή της ΚΥΣΟΑ, της ΟΣΑΚ, της ΟΠΑΚ και του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας για σημαντική αύξηση των κονδυλίων που έχουν προβλεφθεί στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο, ως το 2028.
Κύρια Πρόεδρε,
Ως Παράταξη, έχουμε επεξεργαστεί μια δέσμη πολιτικών προτεραιοτήτων και έχουμε καταθέσει σειρά συγκεκριμένων προτάσεων, με στόχο μια πιο δίκαιη κοινωνία, ένα πιο αποτελεσματικό κράτος και μια πιο ανθρώπινη καθημερινότητα. Σημαντικό μέρος των προτάσεων μας έχει ήδη υλοποιηθεί, άλλο μέρος δρομολογείται προς υλοποίηση, ενώ κάποιες άλλες προτάσεις παραμένουν σε εκκρεμότητα και συνεχίζουμε να τις διεκδικούμε με συνέπεια, όπως:
- Η Σύσταση Ενιαίου Φορέα Στεγαστικής Πολιτικής — μια ολοκληρωμένη, μελετημένη πρόταση που θα μπορούσε να ανασχεδιάσει τη στεγαστική πολιτική. Καλούμε για ακόμα μια φορά την κυβέρνηση να υιοθετήσει την πρότασή μας, που περιλαμβάνεται και στο προεκλογικό πρόγραμμα του Προέδρου Χριστοδουλίδη, η οποία προνοεί τη μετεξέλιξη, ουσιαστικά, του ΚΟΑΓ σε Ενιαίο Φορέα Στεγαστικής Πολιτικής, ο οποίος, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Χρηματοδότησης Στέγης, να προσφέρει οικιστικές μονάδες και στεγαστικά δάνεια με ευνοϊκούς όρους. Για εμάς αποτελεί μια αναγκαιότητα, ώστε τα διάφορα στεγαστικά σχέδια να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία.
- Μέρος της πιο πάνω πρότασης, θα μπορούσε να αποτελέσει και η αξιοποίηση της χαλίτικης γης από το κράτος για το κτίσιμο οικιστικών μονάδων, που θα παραχωρηθούν – κυρίως σε νεαρά ζευγάρια – σε προσιτές τιμές με το σύστημα της ενοικιαγοράς.
- Η αυτόματη εγγραφή αγροτικών δρόμων και μονοπατιών, ώστε να απελευθερωθούν χιλιάδες πολίτες που θέλουν να αξιοποιήσουν τις περιουσίες τους στις κοινότητες
- Η Παροχή στεγαστικής βοήθειας σε εκτοπισθέντες, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια.
- Η αξιοποίηση του ανενεργού συντελεστή δόμησης των περιουσιών στα κατεχόμενα προς όφελος της κοινωνίας. Στόχος τα έσοδα από την αξιοποίηση του να διατίθενται για την απώλεια χρήσης της περιουσίας τους, καθώς και για επενδύσεις για κοινωνική στέγαση.
Επιπρόσθετα, προτείνουμε:
- Την επαναφορά του Σχεδίου «Ενοίκιο έναντι Δόσης», ανοιχτού και με όλες τις παραμέτρους που ίσχυαν στο προηγούμενο σχέδιο «ΕΣΤΙΑ».
- Την εφαρμογή καθολικού επιδόματος τέκνου, για να στηρίξουμε ουσιαστικά κάθε οικογένεια.
- Η πλήρη απαλλαγή των ποσών που δίνονται για κάλυψη αναγκών παιδιών που χρειάζονται φυσιοθεραπεία /εργοθεραπεία/ λογοθεραπεία, που δεν είναι στο ΓΕΣΥ
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρία και Κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Αναφέρθηκα προηγουμένως στις προκλήσεις και τις δυσκολίες που καλούματε καθημερινά να διαχειριστούμε. Μίλησα, όμως, και για την ανάγκη να βρούμε ένα κοινό βηματισμό προκειμένου συλλογικά να υπερβούμε τα αδιέξοδα. Είναι γι’ αυτό το λόγο που εμείς ως ΔΗΠΑ από την πρώτη μέρα της ίδρυσής μας μιλούμε για την ανάγκη εθνικών συγκλίσεων και ευρύτερων συνεργασιών.
Τις προηγούμενες μέρες – με αφορμή την Φορολογική Μεταρρύθμιση – δυνάμεις που ανήκουν στη συμπολίτευση, αλλά και την αντιπολίτευση, έκαναν μια σημαντική προσπάθεια να διαμορφώσουν συγκλίσεις, έτσι που με τη ψήφιση τους να στηριχθούν ουσιαστικά οι χαμηλόμισθοι, οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι οικογένειες με παιδιά, οι μονογονιακές οικογένειες, οι φοιτητές, αλλά και οι νέοι που επιδιώκουν πρόσβαση στην πρώτη κατοικία ή αντιμετωπίζουν υψηλά κόστη ενοικίου.
Για εμάς, τη μεγαλύτερη ικανοποίηση δεν την προκάλεσε η υιοθέτηση ενός μεγάλου αριθμού των εισηγήσεων μας, οι οποίες ενσωματώθηκαν στη μεταρρύθμιση, όπως η αύξηση του αφορολογήτου, η δικαιότερη αναμόρφωση των κλιμακίων υπέρ των χαμηλότερων εισοδημάτων, η κλιμακωτή ενίσχυση των εκπτώσεων για τέκνα και φοιτητές, καθώς και η αύξηση των εκπτώσεων για στεγαστικά δάνεια και ενοίκια.
Η μεγαλύτερη ικανοποίησή μας ήταν η καλή θέληση και η ειλικρινής διάθεση συνεισφοράς, ανεξαρτήτως οποιωνδήποτε κομματικών διαφορών, στην αναζήτηση των καλύτερων δυνατών λύσεων, προς όφελος της κοινωνίας.
Φανταστείτε τι θα μπορούσαμε να πετύχουμε αν οι πολιτικές δυνάμεις συμφωνούσαμε σε μια δέσμη ουσιαστικών αλλαγών για τον τόπο. Αν, αντί να αναλωνόμαστε σε αδιέξοδες αντιπαραθέσεις, καθόμασταν γύρω από το ίδιο τραπέζι και καταρτίζαμε από κοινού τολμηρές προτάσεις, θα είχαμε τη δυνατότητα:
- Να εκσυγχρονίσουμε το κράτος, αντιμετωπίζοντας αποφασιστικά τη γραφειοκρατία μέσα από μεταρρυθμίσεις που εκσυγχρονίζουν τη δημόσια διοίκηση και την καθιστούν πιο διαφανή, αποτελεσματική και φιλική προς τον πολίτη.
- Να καταστίσουμε τους θεσμούς πιο αποτελεσματικούς, καταπολεμώντας τη διαφθορά, ενισχύοντας τη δικαιοσύνη και αντιμετωπίζοντας τις χρόνιες αγκυλώσεις και στρεβλώσεις στην παιδεία, την υγεία και σε όλους τους θεσμούς, ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος.
- Να θέσουμε τις βάσεις για την Κύπρο της νέας εποχής, διαμορφώνοντας ένα μακρόπνοο όραμα που αξιοποιεί τις ευκαιρίες της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης, καθώς και τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης, προς όφελος της νέας γενιάς και της κοινωνίας συνολικά, ώστε η χώρα μας να πρωταγωνιστεί και όχι να ακολουθεί.
Με αυτές τις συμπεριφορές και πρακτικές θα κερδίζαμε το μυαλό και την ψυχή των συμπολιτών μας, οι οποίοι, κουρασμένοι από τις άγονες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις για τα μικρά και τα ασήμαντα, απηυδισμένοι από την υποκρισία αποστρέφονται το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς του.
Με αυτόν τον τρόπο θα θέταμε τέρμα στα διάφορα μικροκομματικά και μικροπολιτικά παίγνια εξουσίας, τα οποία μπορεί να εξυπηρετούν επιμέρους σκοπιμότητες, αλλά, δυστυχώς, πληγώνουν και ευτελίζουν την ουσία της πραγματικής πολιτικής.
Τέλος, με αυτόν τον τρόπο, το πολιτικό σύστημα της χώρας μας θα μπορούσε να διαχειριστεί αποτελεσματικότερα τα προβλήματα της μετανεωτερικής, μεταβιομηχανικής εποχής, καθώς και τα ανεξέλεγκτα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και τις εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης, που παρότι ότι δημιουργούν την ψευδαίσθηση της άμεσης συμμετοχής, την ίδια στιγμή, μέσω της τοξικότητας, των προσωπικών και ατεκμηρίωτων επιθέσεων, της ισοπέδωσης των πάντων και της λογικής «όλοι εναντίον όλων», θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο τη Δημοκρατία.
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρία και Κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Σήμερα, όσο και εάν φαίνεται εξωπραγματικό και εκπληκτικό, ζούμε πρωτόγνωρες γεωπολιτικές εξελίξεις. Βιώνουμε την κρίση της Δύσης, όπως τη γνωρίζαμε από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Της κρίσης των ευρωαμερικανικών σχέσεων και της κρίσης της δημοκρατίας. Και αυτό, γιατί, η αμερικανική και η ευρωπαϊκή αντίληψή για αυτήν, φαίνεται να αποκλίνει σοβαρά.
Η δημοσίευση της Νέας Στρατηγικής Εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, αποτελεί μια θεμελιώδη αλλαγή. Όσο και αν αυτή είναι ένα ιδεολογικό έγγραφο, είναι η επίσημη θεσμοθέτηση της αντίληψης ότι η ΕΕ δεν είναι σύμμαχος, αλλά ανταγωνιστής, μια δομή που απειλεί – όχι μόνο την αμερικανική ασφάλεια – αλλά την αμερικανική αντίληψη για κυριαρχία.
Η στάση της Ουάσιγκτον στο Ουκρανικό, επιβεβαιώνει ότι η μεταπολεμική εποχή φτάνει στο τέλος της. Η Ουκρανία, δεν είναι πια θεμέλιο της ευρωατλαντικής συνοχής. Είναι ένα διαπραγματευτικό χαρτί στο αμερικανικό πλαίσιο εξισορρόπησης με την Ρωσία, στο ευρύτερο παγκόσμιο παιχνίδι με την Κίνα.
Η Ευρώπη, που επί περισσότερο από τέσσερα χρόνια επένδυε πολιτικό και οικονομικό κεφάλαιο για να συγκρατήσει τη ρωσική αναθεωρητική ορμή, βρίσκεται, τώρα, μπροστά σε ένα περιβάλλον όπου ο πρώην εγγυητής της συμμαχίας, επιλέγει ανοικτά το ρόλο του μεσολαβητή, αντί του αδιαμφισβήτητου ηγέτη.
Το νέο δόγμα δεν περιορίζεται στη γεωπολιτική. Η αναφορά σε «πολιτισμική εξάλειψη» λόγω μεταναστευτικών ροών και προκλητικών κοινωνικών πολιτικών, δεν είναι απλώς μια περιγραφή διαφωνίας με το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Η Ευρώπη παρουσιάζεται ως ήπειρος παρακμής και απώλειας ταυτότητας.
Η πολιτική του προέδρου Τραμπ έχει προκαλέσει εντάσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς προωθεί προτάσεις ειρήνευσης που εμπεριέχουν δραστικούς συμβιβασμούς στο καθεστώς των εδαφών της ανατολικής Ουκρανίας (όπως η δημιουργία ζώνης “free economic zone” στο Ντονμπάς).
Αυτές οι πρωτοβουλίες, που αναπτύχθηκαν χωρίς ουσιαστική συμμετοχή της ΕΕ, έχουν επικριθεί ως υπερβολικά ευνοϊκές προς τις ρωσικές θέσεις και προβληματίζουν τους Ευρωπαίους συμμάχους σχετικά με το αν οι ΗΠΑ θα στηρίξουν μακροπρόθεσμα την ουκρανική κυριαρχία και ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Τυχόν επίσημη αναγνώριση από τις ΗΠΑ της Ρωσικής κυριαρχίας επί των κατεχόμενων εδαφών –θα σηματοδοτούσε μία σημαντική στροφή στη μακρά αμερικανική πολιτική που δεν αποδεχόταν βίαιες αλλαγές συνόρων. Μια τέτοια εξέλιξη θα αποτελούσε επικίνδυνο προηγούμενο για το κυπριακό.
Μέσα σ’ αυτό το πλέγμα των μεγάλων τεκτονικών αλλαγών, όπου ο ρόλος διάφορών αυταρχικών καθεστώτων – περιλαμβανομένου αυτού της Τουρκίας – αποκτούν ένα σημαντικό αναβαθμισμένο ειδικό βάρος, λόγω της ροπής του Προέδρου Τράμπ σε τέτοιου είδους μορφώματα και προσωπικότητες ως προωθητές των δικών του ευρύτερων σχεδιασμών, οφείλουμε να εργαστούμε, ώστε το κυπριακό να μην διαγραφεί από την ημερήσια διάταξη της διεθνούς κοινότητας. Γιατί, όπως πολλές φορές τονίσαμε, ο χρόνος δεν λειτουργεί, δυστυχώς, υπέρ μας.
Θα επαναλάβω ότι εμείς, ως ελληνοκυπριακή κοινότητα, δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποστασιοποιηθούμε από το πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, που δεν είναι άλλο από τη λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, όπως προνοείται στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και στις αποφάσεις των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Μέχρι στιγμής τα μηνύματα που εκπέμπονται από τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη είναι ανάμεικτα, ενώ η Άγκυρα δεν δείχνει σημάδια αλλαγής πορείας πλεύσης από τις γνωστές αναθεωρητικές πολιτικές της.
Μετά την εκλογή του νέου ηγέτη των Τ/κ, είναι φυσιολογικό να δημιουργείται ένα θετικό κλίμα, με προσδοκίες. Βέβαια, αυτό ως γεγονός από μόνο του δεν είναι αρκετό για να αλλάξει άρδήν το σκηνικό.
Θα πρέπει να αξιολογούμε με ψυχραιμία και σύνεση τα δεδομένα, χωρίς δογματισμούς και υπεραπλουστεύσεις, χωρίς πρόωρους ενθουσιασμούς, αλλά ούτε και με πρώιμες απογοητεύσεις. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε όλα τα προσφερόμενα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουμε μαζί με την Ελλάδα.
Θέλουμε να σημειώσουμε ότι κατά την πρόσφατη συνάντηση των δυο ηγετών, στην παρουσία της κα. Ολγκίν, σε κοινό ανακοινωθέν – για πρώτη φορά – από τον Οκτώβρη του 2020, γίνεται αναφορά σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, μετά από συμφωνία και των δύο πλευρών.
Παρόλο ότι υπάρχει αρκετός δρόμος που πρέπει να διανυθεί, ελπίζουμε να υπάρξουν εκείνες οι εξελίξεις, που να διαμορφώσουν τις συνθήκες για επανέναρξη των συνομιλίων, από εκεί που έμειναν στο Κράν Μοντάνα, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, όπως καθορίζεται από τα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και τις αποφάσεις των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε αυτό το δύσκολο και περίπλοκο γεωπολιτικό και περιφερειακό περιβάλλον, η Κύπρος οφείλει να κινηθεί με ευελιξία, συνέπεια και διεκδικητικό ρεαλισμό, αξιοποιώντας τις σχέσεις της με ΕΕ και ΗΠΑ και ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τις συνέργειες της με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής.
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρία και Κύριοι Υπουργοί,
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ευφυία για όλους εκείνους που κάνουν μια αυστηρή και νούσιμη ενδοσκόπηση της κατάστασης στο εσωτερικό μέτωπο, να μην συνειδητοποιούν πως ο δρόμος για το αύριο δεν θα είναι καθόλου εύκολος και ανώδυνος.
Δυστυχώς, όσα σημαντικά επιτεύχθηκαν όλα αυτά τα χρόνια με πολλή κόπο και μόχθο, μπορούν με μεγάλη ευκολία μέσα από τα διάφορα φαινόμενα παρακμής που καταγράφονται στον τόπο μας, να καταρρεύσουν σαν χάρτινος πύργος και να οδηγηθεί εκ νέου ο τόπος μας σε αχαρτογράφητα νερά.
Η πολιτική οξύτητα, οι ακρότητες, ο λαικισμός, η τοξικότητα, ακόμα και στην εκφορά του λόγου, είναι πρόσθετοι λόγοι ανησυχίας για την ομαλή και ποιοτική λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Στην πολιτική ζωή του τόπου μας κυριαρχούν οι υπερβολές, οι αστήρικτες κατηγορίες και ύβρεις, οι προσωπικές προσβολές, καθώς και η κατασκευή θεωριών συνωμοσίας.
Ταυτόχρονα, η άνοδος του εθνικισμού και του λαϊκισμού αποπροσανατολίζει από τα πραγματικά προβλήματα και χειραγωγεί το θυμικό του κόσμου. Χωρίζει την κοινωνία σε «καλούς» και «κακούς», σε «πατριώτες» και «δωσίλογους». Σπρώχνει την κοινωνία στα εύκολα «ωσαννά», αλλά ταυτόχρονα και στα εύκολα στην «πυρά», με τον τόπο να γεμίζει από αυτόκλητους σωτήρες, από μηχανής θεούς και «ορκισμένους τιμωρούς» των όποιων διεφθαρμένων.
Με ένα αλαζονικό και υπερφίαλο τρόπο, παρουσιάζονται εκείνοι ως οι λίγοι εκλεκτοί τιμητές των πάντων, που απονέμουν απλόχερα πιστοποιητικά εντιμότητας, επάρκειας και πατριωτισμού, έστω και εάν οι ίδιοι ποτέ δεν τσαλακώθηκαν, ποτέ δεν απέδειξαν τη δική τους καταλληλόλητα και δεν έχουν πειστήρια νομιμοποίησης.
Μέσα σε αυτό το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον που, δυστυχώς, επικρατεί στον τόπο μας, μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουμε όλοι, πολιτικές δυνάμεις, θεσμοί του κράτους, συντεταγμένα όργανα της πολιτείας.
Η ΔΗ.ΠΑ., οποιοδήποτε κι αν είναι το τίμημα, δεν θα διολισθήσει ούτε θα υιοθετήσει λογικές ή πρακτικές που μπορεί να της αποφέρουν πρόσκαιρα χειροκροτήματα ή τα όποια εκλογικά οφέλη, αλλά την ίδια ώρα, όλες αυτές οι συμπεριφορές, θα αποβαίνουν εις βάρος του συλλογικού καλού, της προοπτικής της κοινωνίας μας και των παιδιών μας.
Η ΔΗ.ΠΑ. σε πείσμα εκείνων που για δικούς τους λόγους την θεωρούν εκλιπούσα ή χωρίς ρόλο και λόγο στα πολιτικά δρώμενα του τόπου, θα συνεχίσει να πολιτεύεται στη βάση της λογικής, του μέτρου, της σύνθεσης και της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, μακριά από ιδεοληψίες, δογματισμούς, μικρότητες και χτυπήματα κάτω από τη μέση, διατηρώντας έναν σοβαρό και ευπρεπή αποτελεσματικό πολιτικό λόγο.
Θα εμμένουμε στις αρχές μας, οι οποίες δεν είναι αφηρημένες, αλλά αποτυπώνονται με σαφήνεια στις επιλογές και στις πράξεις μας.
- Όταν υπερασπιστήκαμε τη δημοσιονομική πειθαρχία σε περιόδους πίεσης, το κάναμε για να προστατεύσουμε τις επόμενες γενιές. Δεν χαϊδέψαμε αυτιά ούτε μπήκαμε σε πλειοδοσία παροχών, γιατί γνωρίζουμε ότι μια υγιής οικονομία είναι προϋπόθεση για δίκαιη κοινωνική πολιτική.
- Όταν σταθήκαμε με καθαρότητα σε εθνικά θέματα, δεν παρασυρθήκαμε από τον εύκολο, ανέξοδο πατριωτισμό – προτάξαμε τη λογική, την πολιτική ευθύνη και τον ρεαλισμό, γιατί γνωρίζουμε πως ο διεκδικητικός πατριωτισμός χτίζεται με πράξεις, όχι με συνθήματα.
- Κι όταν αρνηθήκαμε να συναινέσουμε στην επιβολή έκτακτης φορολογίας στις τράπεζες – ενός μέτρου που, όσο ευχάριστα κι αν ηχούσε, δεν ήταν παρά επικίνδυνος λαϊκισμός – το κάναμε γνωρίζοντας καλά τις συνέπειες. Στο τέλος της ημέρας, το κόστος θα το πλήρωναν πάλι οι πολίτες – με αυξημένα επιτόκια και νέο κύμα μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η ΔΗΠΑ ανταποκρινόμενη στο καθήκον της και στην ευθύνη που της αναλογεί, θα υπερψηφίσει και φέτος τον Κρατικό Προϋπολογισμό.
Εύχομαι Καλά Χριστούγεννα!