Κασσιανίδου: «Η Κύπρος βάζει τον πολιτισμό στο προσκήνιο»

Ένα μήνα πριν από την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κύπρο, και στο περιθώριο του Συμβουλίου Υπουργών Πολιτισμού, η Υφυπουργός Πολιτισμού Δρ. Βασιλική Κασσιανίδου μίλησε στο ΚΥΠΕ για τους βασικούς άξονες μιας ευρωπαϊκής πολιτικής που επιχειρεί να συνδέσει το παρελθόν με το μέλλον, τον πολιτισμό με την καινοτομία και την ταυτότητα με την ασφάλεια.
Αναδεικνύοντας τον πολιτισμό ως τον «συνδετικό κρίκο» μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών, η Κασσιανίδου υπογραμμίζει ότι το νέο πρόγραμμα Agora EU, με προϋπολογισμό €8,5 δισ., δεν αποτελεί απλώς ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, αλλά μια στρατηγική επένδυση στη δημιουργικότητα και την ενότητα της Ευρώπης. Παράλληλα προειδοποιεί για τις ανοιχτές πληγές της ιστορίας, όπως η παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών — ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα την Κύπρο εδώ και δεκαετίες — και καλεί σε ευρωπαϊκή συνεργασία.
Όσον αφορά τον ρόλο της Κύπρου, η Υφυπουργός εξήγησε πως η ανάληψη της Προεδρίας φέρνει την Κύπρο αντιμέτωπη «με την ευθύνη να κλείσει και να προχωρήσει διάφορα θέματα που απασχολούν την ΕΕ», τονίζοντας πως η Κύπρος δεν ξεκινά από το μηδέν, καθώς κλείνοντας την τριάδα των Προεδριών – μετά την Πολωνία και τη Δανία – «τα ζητήματα έχουν μεν μπει στις ράγες, αλλά τώρα έρχεται η ώρα να ολοκληρωθούν ή να προχωρήσουν ουσιαστικά».
Σύμφωνα με την Υφυπουργό, ένα από τα πιο βασικά θέματα που θα πρέπει να χειριστεί η Κύπρος είναι το νέο χρηματοδοτικό πρόγραμμα «Agora EU», το οποίο, όπως ανέφερε, «έρχεται να αντικαταστήσει και να συνδυάζει το πρόγραμμα Creative Europe, ενώ ενσωματώνει και το πρόγραμμα Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και Αξίες (CERV), που έχει να κάνει με δημοκρατία και άλλες αρχές». Αναφέρει πως το νέο πρόγραμμα «Agora EU» (με συνολικό προϋπολογισμό €8,5 δισ. – εκ των οποίων €3,6 δισ. για το CERV, €1,8 δισ. για το Creative Europe – Culture και €3,2 δισ. για το Media+) «δεν αποτελεί απλώς ένα χρηματοδοτικό εργαλείο, αλλά μια στρατηγική επένδυση στην ενότητα και τη δημιουργικότητα της Ευρώπης,» ενώ «αναμένεται να συνδυαστεί και με την Πυξίδα για τον Πολιτισμό, που ετοίμασε ο Επίτροπος για τον Πολιτισμό, Γκλενν Μικάλεφ», η οποία και έτυχε θετικής ανταπόκρισης στο τελευταίο Συμβούλιο.
«Στο δικό μας Συμβούλιο θα συμφωνηθεί το κείμενο το οποίο θα υιοθετεί κατά κάποιο τρόπο αυτή την πρωτοβουλία, καθώς και την πρωτοβουλία, το νέο “μότο” της Επιτροπής, «η Ευρώπη για τον Πολιτισμό, ο Πολιτισμός για την Ευρώπη – Europe for Culture, Culture for Europe», σημείωσε χαρακτηριστικά. «Άρα δίνεται μια νέα έμφαση στον πολιτισμό και βάζοντας τον πολιτισμό μπροστά, αυτό είναι που θα χρησιμοποιήσουμε ως το συνδετικό κρίκο που ενώνει τις ευρωπαϊκές χώρες μαζί. Είναι οι κοινές μας αξίες, οι κοινές ρίζες, οπότε ο πολιτισμός μπαίνει στο προσκήνιο».
Από την πλευρά της, η Κύπρος θέλει να προωθήσει όπως εξήγησε η Κασσιανίδου, τα πολιτιστικά δικαιώματα και το ζήτημα της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών, ενώ κατά την ανακοίνωση των προτεραιοτήτων, προσκάλεσε τους ομολόγους της σε ένα άτυπο Συμβούλιο Υπουργών στην Κύπρο στις 6 Μαρτίου, 2026. Όσον αφορά την παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αγαθών, τόνισε πως «είναι μια από τις μεγάλες πληγές της τουρκικής εισβολής καθώς 51 χρόνια μετά, ακόμα προσπαθούμε να επαναπατρίσουμε αντικείμενα.» Η Κασσιανίδου αναφέρθηκε χαρακτηριστικά στο πρόσφατο άνοιγμα του Βυζαντινού Μουσείου στην Κύπρο, όπου βρίσκονται « όλα τα ψηφιδωτά από την Κανακαριά και από άλλες τοιχογραφίες, οι οποίες είχαν αποσπαστεί από τις εκκλησίες και πουλήθηκαν κομμάτια, όπως και οι κεφαλές των Αγίων», ενώ εκτίμησε πως «αυτό το θέμα είναι τώρα πολύ επίκαιρο, διότι η Ουκρανία αντιμετωπίζει ανάλογα προβλήματα λόγω της ρωσικής εισβολής», ενώ σημείωσε ότι «η εμπειρία της Κύπρου δείχνει πως η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς δεν λύνεται εύκολα, αλλά πρέπει να πολεμάς ή να διαχειρίζεσαι το πρόβλημα για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα».
Σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, η Κασσιανίδου εξέφρασε την ανησυχία της για τον τρόπο με τον οποίο αυτή μπορεί να επηρεάσει τις δημιουργικές βιομηχανίες: «Πρέπει να δούμε πώς θα χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο και όχι σαν κάτι που έρχεται να υποκαταστήσει τους ηθοποιούς, τους δημιουργούς,» τόνισε χαρακτηριστικά, ενώ εκτίμησε ότι χρειάζεται «ένα είδος νομοθεσίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο από κάθε κράτος-μέλος ξεχωριστά που να προστατεύει τα δικαιώματα των δημιουργών».
Παράλληλα εξέφρασε τον προβληματισμό της κατά πόσο αυτό το πλαίσιο θα περιορίσει την ΕΕ: «Η ανησυχία είναι να μην μείνει πίσω η Ευρωπαϊκή Ένωση και από την άλλη, αυτό που θα εισαχθεί να μην είναι περιοριστικό ώστε να είναι τροχοπέδη για τους Ευρωπαίους τη στιγμή που άλλες χώρες όπως είναι η Αμερική, η Κίνα ή άλλοι δεν έχουν τέτοιους περιορισμούς, ειδικά όσον αφορά το copyright,» επιμένοντας ωστόσο στην αναγκαιότητα του νομικού πλαισίου: «Είναι σε εξέλιξη δικαστήριο στην Πολωνία, όπου ένας ηθοποιός του οποίου έκλεψαν την φωνή, δεν μπορεί να προστατέψει τα δικαιώματά του, καθώς δεν υπάρχει νομοθεσία πάνω στην οποία μπορεί να ‘πατήσει’. Από αυτήν την άποψη πρέπει να δράσουμε γρήγορα, για να μπει κάποια μορφή νομοθεσίας, όχι για να περιορίσει, αλλά για να βοηθήσει,» πρόσθεσε, εκτιμώντας ότι είναι εφικτό να βρεθεί μια ισορροπία, «για να βοηθήσει τους καλλιτέχνες για να μην χάσουν τα δικαιώματά τους και τη πνευματική τους ιδιοκτησία, είτε αυτό αφορά το πρόσωπο τους, τη φωνή τους, τα συγγράμματα τους, τη μουσική τους.»
Αναφερόμενη στην τοποθέτηση της στο Συμβούλιο Υπουργών, η Κασσιανίδου πρόσθεσε πως «δεν θα πρέπει να δημιουργηθούν χώρες δύο ταχυτήτων, αυτών που μπορούν να ‘τρέξουν’ με την ΤΝ και αυτών που μπορεί να μείνουν πίσω. Κάπως πρέπει η ΕΕ, με προγράμματα εκπαίδευσης, ενημέρωσης, να βοηθήσει τα κράτη μέλη να συμβαδίσουν σε αυτή τη νέα επανάσταση».
Όσον αφορά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, η κ. Κασσιανίδου ανέφερε πως «γίνεται μεγάλη συζήτηση για την προστασία της αλήθειας μέσα στα ΜΜΕ. Έγινε μεγάλη συζήτηση για την προστασία των δημοσιογράφων, αναφέρθηκε στο Συμβούλιο πως πρώτη φορά μετά από δεκαετίες υπάρχουν τόσες πολλές απώλειες δημοσιογράφων στους πολέμους». Η συζήτηση σύμφωνα με την Υφυπουργό περιστεύεται γύρω από την «ελεύθερη και σωστή πληροφόρηση και στην προστασία των δημοσιογράφων».
Όσον αφορά το τι θα φέρει η Κύπρος στο τραπέζι, η Κασσιανίδου δήλωσε χαρακτηριστικά: «σε αυτό το επίπεδο θα συζητήσουμε και εμείς την Ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, το European Media Freedom Act (MFA), και εφόσον προεδρεύουμε και στην Επιτροπή για τα Media, έχουμε και εκεί δουλειά να κάνουμε». Κλείνοντας, επεσήμανε πως «η προεδρία είναι ένα δυναμικό πράγμα και ο ρόλος της είναι να συντονίζει και να προωθεί τα κοινά θέματα, όχι τα εθνικά».