Καταγγελίες στον αθλητισμό – Τα πραγματικά εμπόδια και ένα αναγκαίο πρώτο βήμα

Κατά τη διάρκεια πρόσφατου σεμιναρίου της ΕΠΑΘΛΑ στην Αθήνα στο οποίο συμμετείχα ως Μέλος της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού, ακούστηκαν αλήθειες που σπάνια διατυπώνονται με τόση καθαρότητα.
Ιδιαίτερα εύστοχη ήταν η τοποθέτηση του Γενικού Διευθυντή του ΠΣΑΠΠ, κ. Γιάννη Μπράχου, ο οποίος ανέδειξε τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους οι αναφορές και οι καταγγελίες στον επαγγελματικό αθλητισμό παραμένουν περιορισμένες, ακόμη και όταν τα προβλήματα είναι γνωστά.
Τα εμπόδια που περιεγράφηκαν είναι κάθε άλλο παρά θεωρητικά. Είναι απολύτως συγκεκριμένα και βιωματικά. Η έλλειψη εκπαίδευσης, η κουλτούρα της άνευ όρων αφοσίωσης στην ομάδα που οδηγεί σε έναν άτυπο κώδικα σιωπής (omertà), ο φόβος επαγγελματικών συνεπειών (πχ μη εξεύρεση νέας ομάδας σε περίπτωση αποδέσμευσης και/ή λήξης συμβολαίου), τα βραχυπρόθεσμα συμβόλαια, η μεροληψία στις αποφάσεις προπονητών και παραγόντων, καθώς και ο στιγματισμός-ταμπέλα όσων μιλούν ως «ταραχοποιών», συνθέτουν ένα περιβάλλον στο οποίο η σιωπή συχνά φαντάζει ασφαλέστερη επιλογή από την αλήθεια.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς γιατί η αποτελεσματικότητα οποιουδήποτε μηχανισμού αναφοράς εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από δύο παράγοντες. Πρώτον, από την εμπιστοσύνη ότι η αναφορά θα τύχει πραγματικής διαχείρισης και δεν θα χαθεί σε μια γραφειοκρατική διαδικασία και δεύτερον, από τη βεβαιότητα ότι η ταυτότητα εκείνου που μιλά δεν θα αποκαλυφθεί, ούτε άμεσα ούτε έμμεσα.
Ακριβώς αυτές οι παρατηρήσεις εξηγούν γιατί οι ανώνυμοι και ασφαλείς μηχανισμοί αναφοράς δεν αποτελούν πολυτέλεια ή τεχνολογική μόδα, αλλά προϋπόθεση για να ακουστεί η πληροφορία. Όταν το κόστος της αποκάλυψης είναι μεγαλύτερο από το προσδοκώμενο όφελος, η σιωπή δεν είναι συνενοχή αλλά αυτοπροστασία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού να προχωρήσει στη δημιουργία πλατφόρμας ανώνυμων καταγγελιών συνιστά ένα σοβαρό και αναγκαίο βήμα. Η πλατφόρμα αυτή έχει ως στόχο να προσφέρει έναν πραγματικά ασφαλή δίαυλο επικοινωνίας για όσους κατέχουν πληροφορίες σχετικές με αδικήματα διαφθοράς στον αθλητισμό, χωρίς τον φόβο αντιποίνων ή στιγματισμού.
Είναι, ωστόσο, κρίσιμο να αναγνωριστεί ότι οι ασφαλείς μηχανισμοί αναφοράς δεν αποτελούν από μόνοι τους λύση στο πρόβλημα. Η ύπαρξή τους δεν εγγυάται ότι οι καταγγελίες θα πολλαπλασιαστούν ούτε ότι τα φαινόμενα διαφθοράς στον αθλητισμό θα εκλείψουν. Μπορούν όμως να δημιουργήσουν τις ελάχιστες αναγκαίες συνθήκες ώστε η πληροφορία να φτάσει εκεί όπου μέχρι σήμερα δεν έφτανε, και πάνω σε αυτές τις συνθήκες να στηριχθούν περαιτέρω καταγγελίες.
Η πλατφόρμα ανώνυμων καταγγελιών δεν είναι το τέλος της διαδρομής. Είναι, όμως, ένα απαραίτητο πρώτο βήμα.
Νικόλας Κωνσταντίνου
(Μέλος Επιτροπής Δεοντολογίας και Προστασίας του Αθλητισμού