Κύπρος και Πανεπιστήμιο Αθηνών: Δεσμοί δύο αιώνων

*Γράφει ο Πρύτανης Καθηγητής Γεράσιμος Σιάσος
Tο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών από την ίδρυσή του το 1837 απετέλεσε κατά τους λόγους του πρώτου Πρύτανή του, Κωνσταντίνου Σχινά, «τὸν ἀμφικτυoνικό δεσμὸ τῶν ἀπανταχοῦ τῆς γῆς ἐπιστημόνων καὶ φιλεπιστημόνων Ἑλλήνων».
Οι δεσμοί του Πανεπιστημίου Αθηνών με την Κύπρο είναι άρρηκτοι, χάρη κατ’ αρχάς στην εκπαίδευση εκατοντάδων χιλιάδων Κυπρίων φοιτητών και φοιτητριών, επί δύο αιώνες στα αμφιθέατρά του. Χιλιάδες Κύπριοι φοιτητές και φοιτήτριες επέστρεψαν στη Μεγαλόνησο συμβάλλοντας καθοριστικά στην πνευματική και οικονομική της ανάπτυξη. Είναι γνωστό εξάλλου ότι διακεκριμένες προσωπικότητες της σύγχρονης Κύπρου έχουν αποφοιτήσει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Διαρκής και πολύπλευρη είναι η συμπαράσταση του Πανεπιστημίου Αθηνών στην αγωνιστική πορεία του Κυπριακού Ελληνισμού. Το 1974, η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών στέλνει ηχηρό ψήφισμα προς όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου εκφράζοντας την ακράδαντη υποστήριξη του Πανεπιστημίου στον αγώνα της Κύπρου.
Καταγράφεται η συγκινητική απάντηση βαθιάς ευγνωμοσύνης του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Μακαρίου, αποφοίτου του Πανεπιστημίου Αθηνών: το Πανεπιστήμιο Αθηνών «ἐνισχύει σημαντικῶς τὸν ἀγῶνα τῶν Κυπρίων καὶ ἐμπλουτίζει τὴν δικαίαν ὑπόθεσίν τους με πολύτιμον ἠθικὸν κεφάλαιον». Ευχαριστήρια επιστολή απέστειλε προς τον Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανάσιο Χαστούπη και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης εκφράζοντας τη βαθύτατη ευγνωμοσύνη για την απόφαση της Συγκλήτου αναφέροντας: «Είμεθα βέβαιοι ὅτι ἡ θαρραλέα φωνὴ τοῦ ἀνώτατου ἐκπαιδευτικοῦ ἱδρύματος τῆς Ἑλλάδος θὰ συγκινήσει καὶ θὰ συναγείρει τὸν φιλελεύθερο κόσμο ὑπὲρ τοῦ Κυπριακοῦ Ἑλληνισμοῦ».
Σήμερα, το Πανεπιστήμιο με την ίδρυση Παραστήματος με 4 Σχολές και 8 Τμήματα σε δύο πόλεις της Κύπρου (Λευκωσία και Λάρνακα) κάνει το μεγαλύτερο βήμα διεθνοποίησης, γράφοντας ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο της μακραίωνης ιστορίας. Γίνεται έτσι το πρώτο και το μόνο Ελληνικό Πανεπιστήμιο που λειτουργεί Παράρτημα εκτός Ελλάδας, επιλέγοντας την Κύπρο για το ιστορικό αυτό βήμα του.
Ήδη οι φοιτητές και φοιτήτριες της Ιατρικής Σχολής ξεκίνησαν τα μαθήματα, ενώ το 2026 ξεκινούν τα μαθήματα στη Λευκωσία στο Τμήμα Νοσηλευτικής, στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, στο αγγλόφωνο Πρόγραμμα Κλασικών Σπουδών και στη Λάρνακα στο Τμήμα Ψυχολογίας και στο Τμήμα Διαχείρισης Λιμένων και Ναυτιλίας.
Επόμενος στόχος η προσέλκυση φοιτητών από άλλες ηπείρους, η ανάπτυξη νέων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, η παραγωγή καινοτόμου έρευνας και η εκπαιδευτική και ερευνητική συνεργασία με τα υψηλού επιπέδου Πανεπιστήμια της Κύπρου. Η ακαδημαϊκή συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου θα αποτελέσει και στο μέλλον ισχυρό μοχλό ανάπτυξης και για τις δύο χώρες.
Τα Πανεπιστήμια είναι οι μηχανές της γνώσης. Είναι πυλώνες προόδου και φορείς αλλαγής που καθορίζουν το μέλλον της κοινωνίας μας. Στα Πανεπιστήμια γεννιέται το αύριο. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών πρωτοστατεί στη διεθνοποίηση των Πανεπιστημίων παραμένοντας ο φάρος για το μέλλον της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στη εφημερίδα «Πανεπιστήμιο Αθηνών», Φύλλο 5 και κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» 23 Νοεμβρίου 2025