Νέοι γεμάτοι θυμό και θλίψη προχωρούν σε αυτοτραυματισμό. Εν αγνοία των γονέων

Σύμφωνα με τα στοιχεία, 1 στους 6 νέους στην Ελλάδα έχει αυτοτραυματιστεί, με τα κορίτσια να εμφανίζουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά. Την ίδια στιγμή, οι 4 στους 5 γονείς αγνοούν ότι το παιδί τους έχει κάνει απόπειρα αυτοτραυματισμού
1 στους 6 νέους και νέες στην Ελλάδα έχει προχωρήσει σε αυτοτραυματισμό, με τα κορίτσια να καταλαμβάνουν τα μεγαλύτερα ποσοστά και τους γονείς να το αγνοούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία.
Τα στοιχεία αυτά αναφέρθηκαν στο πλαίσιο παρουσίασης του Πρότυπου Κοινοτικού Κέντρου για την Ψυχική Υγεία των Νέων -μια πρωτοβουλία του υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τη UNICEF, την Α’ Ψυχιατρική Κλινική του ΕΚΠΑ και κορυφαίους επιστήμονες.
Η εκδήλωση έφερε στο προσκήνιο ένα από τα μείζονα προβλήματα που αφορούν τη χώρα μας αλλά και τον παγκόσμιο διάλογο, αυτό του αυτοτραυματισμού των νέων, ένα φαινόμενο που γνωρίζει αυξητική τάση -ενώ η ηλικία πρώτης εμφάνισης ολοένα και μειώνεται.
Ο αυτοτραυματισμός αποτελεί μία πρόκληση της δημόσιας υγείας, η οποία αφορά χιλιάδες νέους και οικογένειες, με το Πρότυπο Κοινοτικό Κέντρο να αποτελεί ένα μοναδικό, πρωτοποριακό πρόγραμμα στη χώρα μας που προσφέρει ήδη σε γονείς και νέους καθοδήγηση, εργαλεία και, πάνω από όλα, κατάλληλες δομές με «ευήκοα ώτα». Όπως τόνισε η αναπληρώτρια υπουργός υγείας, κυρία Ειρήνη Αγαπηδάκη, συνήθως τα θέματα ψυχικής υγείας «τείνουμε να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί. Σε αυτό το σημείο, όμως, το υπουργείο Υγείας φέρνει στο φως μια δυσκολία, ώστε να τη δεχτούμε και να προχωρήσουμε σε πράξεις».
Οι εν λόγω πράξεις, όπως παρουσίασε, αφορά σε μία «ομπρέλα δράσεων» που χωρίζονται σε 2 κατηγορίες. Πρώτον, το «Πρόγραμμα Θετικής Γονεϊκότητας», το οποίο στοχεύει στην υποστήριξη των γονέων για να αναθρέψουν τα παιδιά τους από πολύ νωρίς, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αφορά γονείς με παιδιά 0-2 ετών, σε όλη τη χώρα, είναι δωρεάν και πρόκειται να γνωρίσει ακόμη μεγαλύτερη επέκταση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι παρέχουν καθοδήγηση, ενημέρωση και -όπου είναι απαραίτητο -παρέμβαση.
Δεύτερον, ο λόγος για το αυξανόμενο φαινόμενο αυτοτραυματισμού των νέων. Ένας όρος όχι τόσο γνωστός σε μεγαλύτερες ηλικίες αλλά εξαιρετικά διαδεδομένος στις μικρότερες. Αρχικά ορίζεται ως «όταν κάποιος προκαλεί άμεση βλάβη/ τραυματισμό στην επιφάνεια του σώματός του ως αντίδραση σε δυσάρεστα συναισθήματα που βιώνει» και, παρόλο που διαφέρει από τις αυτοκτονικές σκέψεις, αποτελεί πρώιμο σημάδι μελλοντικών ψυχικών διαταραχών, αν δεν αντιμετωπιστεί. Ή καλύτερα, αν δεν προληφθεί και θεραπευτεί, όπως είναι και ο στόχος του Πρότυπου Κοινοτικού Κέντρου, καθώς και να αρχίσει να γίνεται γνωστό μεταξύ του πληθυσμού, για να «σπάσει το ταμπού και να αναζητηθεί βοήθεια».
Παρόλο που η Ελλάδα διαθέτει σχετικά κέντρα, η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ανάγεται σε ένα πρωτοποριακό βήμα. Σύμφωνα με τον Δρ. Ghassan Khalil, διπλωματικό εκπρόσωπο της UNICEF στη χώρα μας, «μέσω αυτού του προγράμματος θα μπορέσουμε να προστατεύσουμε τα δικαιώματα των παιδιών -και όχι μόνο. Τόσο η πρόληψη όσο και η απόκριση μέσω τέτοιων βημάτων είναι σημαντικά, για να αναχαιτιστούν ποσοστά που γνωρίζουν ραγδαία άνοδο τόσο σε εθνικό όσο και παγκόσμιο επίπεδο».
Ποια είναι η εικόνα τη Ελλάδας
Με τη σειρά του, ο κ. Θωμάς Αργυράκης παρουσίασε τα (απογοητευτικά) δεδομένα στη χώρα μας, μέσω της πανελλαδικής έρευνας που διεξήγαγε με την ομάδα για τον αυτοτραυματισμό. Χαρακτηριστικά, ανέφερε ότι φαίνεται πώς διανύουμε «μία πανδημία ψυχικής υγείας στους νέους, ενώ μόνο 1 στα 5 κράτη διαθέτει δομές για την ψυχική υγεία τους. Με τα δεδομένα που εξάγαμε, βλέπουμε ότι είναι πιο αναγκαία από ποτέ τέτοιου είδους πρωτοβουλίες». Όσον αφορά τα στοιχεία, ενδεικτικά αναφέρεται ότι:
43,3% νιώθει συχνά ή πολύ συχνά θλίψη χωρίς προφανή λόγο (31% αγόρια, 54,6% κορίτσια)
55,7% βιώνει συχνά ή πολύ συχνά έντονο άγχος/πίεση (45,8% αγόρια, 66% κορίτσια)
39,8% συχνή ή πολύ συχνή σωματοποίηση αρνητικών συναισθημάτων, όπως πονοκέφαλοι (28,8% αγόρια, 51% κορίτσια)
45,9% δυσκολεύεται (πολύ) να μιλήσει σε κάποιον, όταν νιώθει άσχημα
85% είναι οικείο με τον όρο «αυτοτραυματισμός», με το 55,4% να δηλώνει ότι τον γνώρισε μέσω των social media
68% πιστεύει ότι οι γονείς είναι σίγουρα εξοικειωμένοι με τον όρο αλλά δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς συμβαίνει ή για ποιον λόγο
63,6% γνωρίζει άτομο που αυτοτραυματίζεται αυτή τη στιγμή ή το έκανε παλαιότερα (διπλάσιο το ποσοστό των κοριτσιών)
17,6% έχει δοκιμάσει τουλάχιστον μία φορά (κυρίως κορίτσια)
Η πρώτη φορά: 13 με 15 ετών (15%), αλλά και πριν τα 13 (15%), με την πλειοψηφία να αφορά τα κορίτσια
Λόγοι: άγχος, θυμός προς τον εαυτό, θυμός προς άλλους, ανάγκη αποφόρτισης, ανάγκη να «νιώσει κάτι», μείωση πίεσης (μεταξύ άλλων)
Μόνο 1 στους 5 έχει συζητήσει με τον γονέα του ότι έχει αυτοτραυματιστεί – Το 37,6% δήλωσε ότι στράφηκε σε φίλο. φίλη του
Η πρώιμη εφηβεία είναι κρίσιμο «παράθυρο παρέμβασης»
Μιλώντας για την συνολική εικόνα, ο Δρ. Ιωάννης Μαλογιάννης, «τα ποσοστά είναι 4 με 5 φορές μεγαλύτερα, σε σχέση με εκείνα που βλέπαμε πριν 20 χρόνια. Τα παιδιά σήμερα αντιμετωπίζουν ένα σύνολο εντάσεων και προκλήσεων, αναπτύσσοντας διάφορες ψυχικές διαταραχές». Επιπλέον, υπογράμμιζε ότι παρόλο που το σημείο όπου παρατηρείται «κορύφωση» στο φαινόμενο είναι μεταξύ 17-24 ετών, σε περίπτωση που κάποιος νέος ή νέα συνεχίσει μετά τα 17, τότε αυξάνεται πάρα πολύ ο κίνδυνος εμφάνισης άλλων (ακόμα πιο) σοβαρών προβλημάτων. Το γεγονός πως είναι εντονότερο στα κορίτσια, ίσως αποδίδεται σε δύο λόγους. Πρώτον, εξακολουθούν να υπάρχουν στεγανά που περιορίζουν την κοινωνική θέση της γυναίκας -ιδίως σε μη αστικά κέντρα -και δεύτερον, τα αγόρια ενδέχεται να αναζητούν «άλλους τρόπους διαχείρισης της έντασης», όπως η στροφή στο αλκοόλ και τις ουσίες.
«Η έγκαιρη ανίχνευση των σημαδιών, όπως είναι ο αυτοτραυματισμός, συνιστά το πιο ισχυρό εργαλείο της ψυχιατρικής. Η παρέμβαση στην πρώιμη ηλικία είναι κομβική για να αποτραπούν μετέπειτα, σοβαρότερες, ψυχικές ασθένειες» τόνισε ο κ. Νίκος Στεφανής, διευθυντής Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής.
Πηγή: ygeiamou.gr