Νέο στέλεχος της γρίπης προκαλεί ανησυχία: Τι γνωρίζουμε για το στέλεχος Κ και πώς μεταλλάσσεται σε άλλες χώρες

Τα πρώτα επιδημιολογικά δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο δημιουργούν ανησυχία στους ειδικούς, καθώς καταγράφεται αυξανόμενη κυκλοφορία του στελέχους Κ του υπότυπου Α (H3N2) της γρίπης, το οποίο φαίνεται να παρουσιάζει ενδείξεις μεγαλύτερης μεταδοτικότητας. Η φετινή περίοδος γρίπης ξεκίνησε νωρίτερα από το συνηθισμένο, με τα κρούσματα να ανεβαίνουν ήδη από τον Οκτώβριο, σημαντικά πριν από την εποχή που παραδοσιακά αναμένεται η έναρξη της δραστηριότητας, όπως επισημαίνουν οι επιδημιολόγοι.
Ο ιός της γρίπης εξελίσσεται συνεχώς, γι’ αυτό και η σύσταση του αντιγριπικού εμβολίου αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο, όμως η συγκεκριμένη παραλλαγή φαίνεται να έχει συγκεντρώσει ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, η εποχική έξαρση γρίπης εμφανίζεται συνήθως μεταξύ Οκτωβρίου και Απριλίου, με κορύφωση τους μήνες Φεβρουάριο και Μάρτιο.
«Αυτή η παραλλαγή (η Κ) έχει εξελιχθεί λίγο πιο γρήγορα, με περισσότερες αλλαγές από όσες βλέπουμε συνήθως», αναφέρει στο περιοδικό Time ο Jamie Lopez Bernal, επιδημιολόγος της Υπηρεσίας Υγειονομικής Ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA). Στην Ελλάδα, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, σημειώνει: «Πρώιμα δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν επικράτηση του αντιγονικά μετατοπισμένου κλάδου Κ του υπότυπου Α(Η3Ν2) στις ανιχνεύσεις, κάτι το οποίο ενδεχομένως υποδεικνύει αυξημένη μεταδοτικότητα. Τα Εθνικά Κέντρα Αναφοράς Γρίπης Νότιας και Βόρειας Ελλάδας ελέγχουν την ενδεχόμενη κυκλοφορία του εν λόγω κλάδου και στη χώρα μας».
Το νέο στέλεχος, επισήμως γνωστό ως Α(H3N2) K, έχει καταγραφεί και στην Ιαπωνία, όπου οι υγειονομικές αρχές κήρυξαν πρόσφατα επιδημία. Οι μεταλλάξεις του διαφοροποιούν το στέλεχος από αυτό που περιλαμβάνεται στα φετινά επικαιροποιημένα εμβόλια, με επιστήμονες στον Καναδά να ζητούν στενή παρακολούθηση και συχνότερη γενετική αλληλούχηση, ώστε να αξιολογηθεί η συνέχιση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων.
Παρά τις μεταβολές αυτές, προκαταρκτικά στοιχεία που δημοσίευσε στις 12 Νοεμβρίου η UKHSA δείχνουν ότι ο εμβολιασμός εξακολουθεί να παρέχει ισχυρή προστασία έναντι της σοβαρής νόσησης και της ανάγκης νοσηλείας. Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι το επίπεδο προστασίας παρουσιάζει μικρή διαφοροποίηση, σε επίπεδα που παρατηρούνται συνήθως προς το τέλος της εποχής γρίπης, όταν η αποτελεσματικότητα του εμβολίου φυσιολογικά μειώνεται.
Το τι μπορεί να σημαίνει αυτή η εξέλιξη για τη φετινή περίοδο παραμένει αβέβαιο. «Η γρίπη είναι διαβόητα απρόβλεπτη, οπότε είναι πολύ δύσκολο να πούμε τι θα συμβεί», υπογραμμίζει ο Lopez Bernal, προσθέτοντας ότι η ταυτόχρονη εμφάνιση πρώιμης δραστηριότητας και μιας παραλλαγής που προκαλεί ανησυχία αυξάνει την πιθανότητα για μια πιο έντονη περίοδο γρίπης. Η Δρ. Antonia Ho, ειδικός λοιμωξιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, επισημαίνει ότι οι πρώιμες εποχές γρίπης συνήθως οδηγούν σε μεγαλύτερο αριθμό νοσούντων, ενώ οι περίοδοι που κυριαρχούν στελέχη τύπου H3N2 τείνουν να πλήττουν περισσότερο τους ηλικιωμένους.
Όσον αφορά τις ΗΠΑ, τα διαθέσιμα στοιχεία είναι περιορισμένα, καθώς η πρόσφατη κυβερνητική αναστολή λειτουργίας καθυστέρησε την ενημέρωση του συστήματος επιτήρησης του CDC. Η τελευταία έκθεση της πολιτείας της Νέας Υόρκης, ωστόσο, καταγράφει σημαντική αύξηση κρουσμάτων, κατά 49% μέσα σε μία εβδομάδα, και άνοδο νοσηλειών κατά 71%, χωρίς όμως να υπάρχουν ακόμη στοιχεία που να δείχνουν αν το στέλεχος Κ έχει φτάσει στη χώρα.