Ντέμης Χασάμπης: Τι ετοιμάζει ο Ελληνοκύπριος «σκακιστής» της τεχνητής νοημοσύνης στην Google

Της Pamy Olson
Ίσως να έχετε ακούσει για τον Demis Hassabis (Ντέμης Χασάμπης) πρόσφατα. Έχει ανακηρυχθεί ένας από τους “αρχιτέκτονες της τεχνητής νοημοσύνης” από το περιοδικό Time, έχει κερδίσει το βραβείο Νόμπελ για τη χρήση της τεχνολογίας στον υπολογιστικό σχεδιασμό πρωτεϊνών και ηγείται των προσπαθειών της Google στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Όταν ο κολοσσός των μηχανών αναζήτησης εξαγόρασε την εταιρεία του, την DeepMind, το 2014, αξιοποίησε τους τεράστιους πόρους του νέου του εργοδότη για να κατασκευάσει μηχανές που ξεπερνούσαν την ανθρώπινη νοημοσύνη, τη λεγόμενη γενική τεχνητή νοημοσύνη (Artificial General intelligence – AGI).
Τα μεγαλύτερα επιτεύγματά του ήταν να προσδώσει στη Google το κύρος της επιστημονικής υπεροχής, με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που νίκησαν τους κορυφαίους παίκτες στον κόσμο και το βραβείο Νόμπελ Χημείας. Ο Hassabis δεν έχει καταφέρει να επιτύχει -ακόμη- κάποια σημαντική καινοτομία σε επίπεδο προϊόντων, αλλά αυτό μπορεί να αλλάξει το 2026, αν οι αντισυμβατικές ιδέες του βρουν εφαρμογή στη δεύτερη προσπάθεια της Google να κατασκευάσει έξυπνα γυαλιά (smart glasses), μια εξέλιξη που θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια τεράστια ανατροπή για μια εταιρεία που βρέθηκε σε δυσμενή θέση πριν από τρία χρόνια λόγω του ChatGPT.
Η Google σχεδιάζει να λανσάρει έξυπνα γυαλιά με τεχνητή νοημοσύνη το επόμενο έτος, προκειμένου να ανταγωνιστεί παρόμοια προϊόντα της Meta Platforms Inc. Θα συνεργαστεί με τη Samsung Electronics Co. για την κατασκευή των συσκευών, μία από τις οποίες θα διαθέτει μια μικρή οθόνη ενσωματωμένη στους φακούς για λειτουργίες όπως η πλοήγηση ή η μετάφραση. Αυτά τα γυαλιά θα μπορούσαν να προσφέρουν δύο τρόπους να αναγνωριστεί η εταιρεία του Hassabis. Πρώτον, τα αρχικά Google Glasses φαίνονταν τόσο παράλογα και μη λειτουργικά που κατέστρεψαν τη φήμη των smart glasses για αρκετά χρόνια. Τα κομψά και χρήσιμα γυαλιά τεχνητής νοημοσύνης θα αποκαταστήσουν την τεχνολογία αυτή.
Δεύτερον, θα μπορούσε να αποδείξει την μακροχρόνια πεποίθηση του Hassabis ότι τα chatbots δεν είναι ο μόνος δρόμος προς μια ισχυρή και χρήσιμη τεχνητή νοημοσύνη. Το ChatGPT της OpenAI πυροδότησε την έκρηξη της Generative AI (Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη) με μεγάλα γλωσσικά μοντέλα (LLMs) που εκπαιδεύτηκαν σε περιεχόμενο από το διαδίκτυο και τροφοδοτήθηκαν από μια υπολογιστική ισχύ αξίας εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, ο Hassabis παραμένει σταθερός στην ιδέα ότι τα “world models”, μοντέλα που εκπαιδεύτηκαν σε προσομοιώσεις και στον φυσικό κόσμο γύρω μας θα οδηγήσουν στο επόμενο άλμα προς τα εμπρός.
Ο επικεφαλής της Meta για την τεχνητή νοημοσύνη, Yann LeCun, είχε την ίδια άποψη, αλλά δεν κατάφερε να πείσει τον Mark Zuckerberg και πρόσφατα αποχώρησε από την εταιρεία. Ενώ ο Zuckerberg επιδιώκει υπεροχή της εταιρείας του στην τεχνητή νοημοσύνη επενδύοντας σε chatbots όπως αυτό της OpenAI, η Google κινείται πιο προσεκτικά επενδύοντας επίσης σε επιστήμονες και τεχνολογίες που ενδέχεται να αλλάξουν τα δεδομένα.
Κατ’ αρχάς, ο Sundar Pichai, διευθυντής της μητρικής εταιρείας της Google, Alphabet Inc., συγχώνευσε τις δύο μονάδες τεχνητής νοημοσύνης της εταιρείας υπό την ηγεσία του Hassabis το 2023, εκπλήσσοντας πολλούς που πίστευαν ότι ο επικεφαλής μηχανικός της εταιρείας με έδρα την Καλιφόρνια, Jeff Dean, θα αναλάμβανε τη θέση. Ο Hassabis αρνήθηκε να μετακομίσει στη Silicon Valley ή να υιοθετήσει τη νοοτροπία της μητρικής εταιρείας και ήταν παθιασμένος με τις επιστημονικές ανακαλύψεις. Ωστόσο, από την έδρα του στο Λονδίνο, φάνηκε να εξομαλύνει τις βαθιές, διατλαντικές αντιπαλότητες μεταξύ των δύο μονάδων που τις εμπόδιζαν να προχωρήσουν.
Στη συνέχεια, τον Αύγουστο του 2024, η Google ξόδεψε 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια για να προσλάβει εκ νέου τον Noam Shazeer, έναν εκκεντρικό επιστήμονα-ιδιοφυΐα που συν-εφηύρε το Transformer – ένα δίκτυο που αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της σύγχρονης τεχνητής νοημοσύνης και είναι ουσιαστικά το T στο ChatGPT. Είχε παραιτηθεί από την Google το 2021 επειδή αρνήθηκε να λανσάρει το chatbot του δύο χρόνια πριν η OpenAI καταπλήξει τον κόσμο με την ίδια τεχνολογία. Όταν ο Shazeer επέστρεψε πέρυσι, ορίστηκε τεχνικός συν-υπεύθυνος για το chatbot Gemini, με προϊστάμενο τον Hassabis, κάτι που, θεωρητικά, δεν θα έπρεπε να είχε λειτουργήσει. Ο Hassabis δεν μοιραζόταν την μακροχρόνια εμμονή του Shazeer με τα LLMs ως δρόμο προς την AGI.
Αλλά ο Hassabis είναι επίσης ένα πρώην παιδί-θαύμα του σκακιού που του αρέσει να σκέφτεται τέσσερις κινήσεις μπροστά, και αντιμετώπισε τις διαφορές του με τον Shazeer χρησιμοποιώντας γοητεία και διπλωματία. Το διακύβευμα ήταν μεγαλύτερο. “Βρίσκεται σε έναν υπερκαπιταλιστικό αγώνα που δεν ξεκίνησε ο ίδιος, αλλά τώρα συμμετέχει σε αυτόν, είναι αποφασισμένος να κερδίσει”, λέει ο Sebastian Mallaby, συγγραφέας του The Infinity Machine, ενός βιβλίου για τον Hassabis και τη DeepMind που θα κυκλοφορήσει σύντομα. “Αν και ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς του ενδιαφέρεται για την επιστήμη, ένα εξίσου σημαντικό μέρος κοιτάει τη νίκη”.
Έχει ακόμη δρόμο για τη νίκη. Το ChatGPT είναι πολύ μπροστά από το Gemini σε αριθμό χρηστών και έχει προβάδισμα δύο ετών στην ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας, την πολύ σημαντική οδό για να κερδίσει χρήματα από την τεχνητή νοημοσύνη. (Η Gemini Enterprise κυκλοφόρησε μόλις τον Οκτώβριο.)
Ωστόσο, το τελευταίο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης της Google ήταν ακόμα μια μεγάλη επιτυχία. Το Gemini 3 κατέκτησε την πρώτη θέση στις κατατάξεις απόδοσης και ώθησε τον Sam Altman να κηρύξει “κόκκινο συναγερμό” στην OpenAI, επικαλούμενος “προσωρινές οικονομικές αντιξοότητες”. Το Gemini 3 έχει πλέον περισσότερους από 650 εκατομμύρια μηνιαίους χρήστες της εφαρμογής και περίπου 2 δισεκατομμύρια χρήστες μέσω των AI Overviews στην αναζήτηση της Google. Η εταιρεία πάντα ακολουθούσε μια αργή και προσεκτική προσέγγιση στην τεχνητή νοημοσύνη και τώρα η χελώνα πλησιάζει τον λαγό.
Ο Shazeer αξίζει τα εύσημα για αυτό το comeback. Σύμφωνα με φήμες που κυκλοφορούν στη Silicon Valley, κατάφερε να εντοπίσει ένα σοβαρό σφάλμα στο Gemini, συμβάλλοντας στο να γίνει τελικά πολύ πιο αποτελεσματικό στην εκπαίδευση και να ξεπεράσει το ChatGPT σε ορισμένα κριτήρια αξιολόγησης. Η μεγάλη στιγμή του Hassabis δεν έχει έρθει ακόμα. Αν καταφέρει να κάνει παγκόσμια μοντέλα όπως το Project Astra να λειτουργήσουν στην πράξη, αυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν την επόμενη μεγάλη τομή μετά τα chatbots: τεχνητή νοημοσύνη που κατανοεί πώς κινούνται τα φυσικά αντικείμενα στον χώρο και πώς σχετίζονται μεταξύ τους.
Φανταστείτε να φοράτε γυαλιά που θυμούνται πού αφήσατε τα κλειδιά σας, καταλαβαίνουν τι βλέπετε σε τρεις διαστάσεις και προβλέπουν τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια στο περιβάλλον σας. Αυτό θα ήταν ένα τεράστιο άλμα από τα γυαλιά Ray-Ban της Meta, τα οποία μπορούν μόνο να περιγράψουν αυτό που βλέπουν μέσω μιας κάμερας χωρίς να επεξεργάζονται τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το περιβάλλον. Θα σηματοδοτούσε μια ριζική αλλαγή στους βοηθούς τεχνητής νοημοσύνης.
Η πίεση αυξάνεται. Η Google πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί να κερδίσει χρήματα από την τεχνητή νοημοσύνη πέρα από τις διαφημίσεις, και ο Hassabis χρειάζεται ένα από τα μεγαλόπνοα σχέδιά του για να γίνει τελικά μια βιώσιμη επιχείρηση. Το ιστορικό του μέχρι τώρα είναι μάλλον απογοητευτικό. Παρά το κύρος του AlphaFold, του προγνωστικού μοντέλου για τη δομή των πρωτεϊνών που επιταχύνει το έργο 3 εκατομμυρίων επιστημόνων, δεν έχει ακόμη δημιουργήσει κανένα φάρμακο εγκεκριμένο από τον FDA.
Αλλά αν τα νέα γυαλιά της Google λειτουργήσουν και πουληθούν χάρη εν μέρει στα μοντέλα AI βασισμένα στον κόσμο μας (τα world models), τότε θα μπορούσαν να ωθήσουν την εταιρεία στην πρώτη θέση της αναζήτησης μιας επαναστατικής εφαρμογής για την τεχνητή νοημοσύνη. Θα καθορίσει επίσης αν ο Hassabis θα παραμείνει ένας από τους πιο διακεκριμένους επιστήμονες της Google ή αν θα γίνει ο αρχιτέκτονας της επόμενης εποχής της.
Για να επικοινωνήσετε με τη συγγραφέα του άρθρου:
Parmy Olson στη διεύθυνση polson29@bloomberg.net
Απόδοση – Επιμέλεια: Λυδία Ρουμποπούλου