Μήνυμα από το δημοσιογραφικό κόσμο ότι οι όποιες προσπάθειες εναρμόνισης με ευρωπαϊκούς κανονισμούς σε σχέση με την ψηφιακή τεχνολογία, δεν θα τον βρουν αμέτοχο και θεατή εξελίξεων, στάλθηκε στη χθεσινή συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών.
Το θέμα στην ατζέντα ήταν «η Δημοκρατία και το κράτος δικαίου στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης» και μοιραία στη σφαίρα της συζήτησης τέθηκαν ζητήματα που αφορούν την ελευθεροτυπία.
Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση του προέδρου της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, Γιώργου Φράγκου, ο οποίος σχολίασε αναφορά που προηγήθηκε σε σχέση με τον έλεγχο που αφορά ειδησεογραφικές ιστοσελίδες.
«Το δημοσιογραφικό περιεχόμενο δεν ρυθμίζεται από κανέναν τρίτο παρά μόνο αυτορυθμίζεται μέσω της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας» είπε ο κ. Φράγκος και πρόσθεσε: «Είτε αυτό το περιεχόμενο μεταδίδεται διαδικτυακά, είτε έντυπα, είτε ηλεκτρονικά. Και το λέω αυτό σε συνδυασμό με την πληροφόρηση που λάβαμε σήμερα περί προώθησης κάποιων ρυθμίσεων, ίσως σύστασης κάποιας ρυθμιστικής Αρχής. Αντιλαμβάνομαι διοριζόμενης. Και θέλω να πιστεύω ότι θα προηγηθεί διαβούλευση προτού θεσπιστεί το οτιδήποτε που θα ελέγχει ή θα τείνει να ελέγξει δημοσιογραφικό περιεχόμενο».
Προηγουμένως είχε δοθεί ο λόγος σε εκπρόσωπο της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης, που ορίστηκε ως εποπτικός φορέας στο πλαίσιο εναρμονιστικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε από την κυπριακή Βουλή για την υιοθέτηση της πράξης ψηφιακών υπηρεσιών της ΕΕ.
Συγκεκριμένα, η κ. Μαρία Ψαρά, κλήθηκε να διευκρινίσει αν στο πλαίσιο αυτό η Αρχή θα ελέγχει περιεχόμενο ειδησεογραφικών ιστοσελίδων. Η κ. Ψαρά ξεκαθάρισε πως η όποια εποπτεία θα ασκείται, θα έχει να κάνει μόνο με σχόλια αναγνωστών κάτω από τις ειδήσεις των ειδησεογραφικών ιστοσελίδων.
Ο πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, στο δεύτερο σκέλος της τοποθέτησής του εστίασε στην τεχνητή νοημοσύνη και τις αρνητικές παρενέργειες της στο δημοσιογραφικό κλάδο. Ανάμεσα σ΄ άλλα ανέφερε και τα ακόλουθα: «Η τεχνητή νοημοσύνη δυνητικά μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς τόσο την πολυφωνία των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης όσο και τον πλουραλισμό των απόψεων. Ως εκ τούτου μας προβληματίζει. Και μας προβληματίζει υπό την έννοια του ότι πρέπει εκ προοιμίου να θεσπιστούν εκείνες οι ασφαλιστικές δικλείδες που θα ελέγχουν μεν τη λειτουργία και την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης χωρίς να ελλοχεύουν κινδύνους -ηθελημένα ή μη- να οδηγηθούμε, σε ό,τι αφορά πάντα την πληροφόρηση, σε λάθη, σε παραπλάνηση, σε παραποίηση δεδομένων και γεγονότων. Οι «πειραγμένες» ειδήσεις πρέπει να φαίνεται ότι είναι «πειραγμένες». Η τεχνητή νοημοσύνη είναι όπως το νυστέρι. Μπορεί να σώσει ζωές, μπορεί, όμως, και να αφαιρέσει ζωές. Ως εκ τούτου πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί».
Ο κ. Φράγκος αναφέρθηκε και στους αλγόριθμους που δημιουργούν μια εικονική πραγματικότητα για τον χειριστή διαδικτυακών μέσων. Σχολίασε σχετικά: «(…)πολλές φορές ποδηγετούμαστε, χειραγωγούμαστε, κατευθυνόμαστε υποσυνείδητα χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε καν ότι τυγχάνουμε αυτής της χειραγώγησης. Διότι βλέπουμε τον μικρόκοσμο των ακολούθων μας και έχουμε την εντύπωση ότι είναι η σφαιρική εικόνα. Ε, δεν είναι η σφαιρική εικόνα».
Κατέληξε λέγοντας πως «εμείς θέλουμε να υπάρχει η ανθρώπινη κρίση, η ανθρώπινη οξυδέρκεια, η οξύνοια επί της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτό πρέπει να διασφαλίσουμε θεσμικά».
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και τα όσα ανέφερε ο Νικόλας Καρύδης που εκπροσωπούσε το Ινστιτούτο Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. «Οι έρευνες σε διάφορες χώρες δείχνουν ότι οι πολίτες απαιτούν τον ανθρώπινο παράγοντα ως κυρίαρχο στον χειρισμό του δημοσιογραφικού υλικού και όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, τον ανθρώπινο παράγοντα να κρίνει το περιεχόμενο της τεχνητής νοημοσύνης», είπε χαρακτηριστικά.
Υπέδειξε, μάλιστα, πως η Επιτροπή Δεοντολογίας και η Ένωση Συντακτών είναι τα αρμόδια σώματα προκειμένου «να εξετάσουν το πλαίσιο και τη θέση τους ως προς την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στη δημοσιογραφία».
Στην κατακλείδα των τοποθετήσεών του, ο κ. Καρύδης ανέφερε: «Η κυρίαρχη γραμμή και η κυρίαρχη θέση που επικρατεί στο χώρο της ποιοτικής δημοσιογραφίας είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να αξιοποιείται μόνο για εργασίες προπαρασκευής κι όχι στη σύνταξη ειδήσεων».
Ξεκάθαρο μήνυμα στη Βουλή από δημοσιογραφικό κόσμο με αφορμή συζήτηση για τεχνητή νοημοσύνη – «Το περιεχόμενο δεν ρυθμίζεται από κανέναν τρίτο»
Η συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής επιτροπής Θεσμών επικεντρώθηκε στη σχέση μεταξύ δημοκρατίας, κράτους δικαίου και τεχνητής νοημοσύνης. Εκπρόσωποι του δημοσιογραφικού κόσμου, όπως ο πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Κύπρου, Γιώργος Φράγκου, εξέφρασαν την αντίθεσή τους σε οποιαδήποτε προσπάθεια ρύθμισης του δημοσιογραφικού περιεχομένου από τρίτους φορείς, τονίζοντας την αυτορρύθμιση μέσω της Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Ο κ. Φράγκου προειδοποίησε για την πιθανότητα σύστασης ρυθμιστικής αρχής και ζήτησε διαβούλευση πριν από οποιαδήποτε νομοθετική πρωτοβουλία που θα μπορούσε να επηρεάσει την ελευθεροτυπία. Η συζήτηση ανέδειξε ανησυχίες σχετικά με την εποπτεία του περιεχομένου των ειδησεογραφικών ιστοσελίδων στο πλαίσιο της εναρμόνισης με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, ειδικότερα την Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες. Εκπρόσωπος της Αρχής Ραδιοτηλεόρασης διευκρίνισε ότι η εποπτεία θα περιορίζεται στα σχόλια των χρηστών κάτω από τις ειδήσεις και όχι στο ίδιο το δημοσιογραφικό περιεχόμενο. Αυτό το σημείο ήταν ιδιαίτερα σημαντικό για τους εκπροσώπους του δημοσιογραφικού κλάδου, οι οποίοι επιθυμούν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους. Επιπλέον, ο κ. Φράγκου εξέφρασε την ανησυχία του για τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της τεχνητής νοημοσύνης στην πολυφωνία και τον πλουραλισμό των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Τόνισε την ανάγκη για ασφαλιστικές δικλείδες που θα ελέγχουν τη λειτουργία της τεχνητής νοημοσύνης, προλαμβάνοντας λάθη, παραπλανήσεις και παραποιήσεις δεδομένων. Η τεχνητή νοημοσύνη παρομοιάστηκε με ένα «νυστέρι», ικανό να προσφέρει οφέλη αλλά και να προκαλέσει ζημιά. Ο κ. Φράγκου ανέφερε επίσης τον κίνδυνο χειραγώγησης των χρηστών μέσω των αλγορίθμων και της εικονικής πραγματικότητας, επισημαίνοντας ότι οι άνθρωποι μπορεί να επηρεάζονται υποσυνείδητα χωρίς να το αντιλαμβάνονται. Η τοποθέτησή του υπογράμμισε την ανάγκη για κριτική σκέψη και ενημέρωση σχετικά με τις δυνατότητες και τους κινδύνους της ψηφιακής τεχνολογίας, προκειμένου να διασφαλιστεί η ελεύθερη και ανεξάρτητη πρόσβαση στην πληροφορία.
