Οι χώρες και οι λαοί δεν είναι αμπελοχώραφα του Τραμπ και του Πούτιν

Του Πατριάρχη
Το βαφτίζουν «ειρηνευτικό σχέδιο 28 σημείων». Στην πράξη μοιάζει περισσότερο με συμβόλαιο παράδοσης της Ουκρανίας, γραμμένο στις απαιτήσεις του Κρεμλίνου και υπογεγραμμένο πολιτικά από τον Ντόναλντ Τραμπ. Σύμφωνα με τις διαρροές, το σχέδιο που επεξεργάζονται ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ και ο άνθρωπος του Πούτιν, Κιρίλ Ντμίτριεφ, προβλέπει παραχώρηση εδαφών στην ανατολική Ουκρανία, δραστική μείωση του ουκρανικού στρατού και περιορισμούς στον οπλισμό, σε αντάλλαγμα μιας εύθραυστης «ειρήνη» που μοιάζει περισσότερο με συνθηκολόγηση του θύματος απέναντι στον θύτη.
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι όροι που διέρρευσαν ακολουθούν σχεδόν κατά γράμμα τις πάγιες απαιτήσεις της Μόσχας, όπως διατυπώθηκαν από τον Πούτιν, για ουδετεροποίηση της Ουκρανίας, αποδοχή της απώλειας των κατεχόμενων περιοχών και αποδυνάμωση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Την ώρα που ρωσικοί πύραυλοι συνεχίζουν να χτυπούν ουκρανικές πόλεις και να σκοτώνουν αμάχους, κάποιοι σε Ουάσιγκτον και Μόσχα σχεδιάζουν πάνω σε χάρτες το «τελικό πακέτο», σαν να πρόκειται για επιχειρηματική συναλλαγή και όχι για μια χώρα που αμύνεται επί σχεδόν τέσσερα χρόνια και δεν αποτελεί αμπελοχώραφο ούτε τουΤραμπ ούτε του Πούτιν.
Ακόμα πιο προκλητικό είναι ότι όλο αυτό γίνεται ερήμην του Κιέβου και της ΕΕ. Οι επαφές του Γουίτκοφ με τον ουκρανό σύμβουλο εθνικής ασφάλειας παρουσιάζονται περισσότερο ως ενημέρωση και όχι ως ουσιαστική διαπραγμάτευση ισότιμων εταίρων. Όσο για την ΕΕ, ενημερώνεται από τα δημοσιεύματα.
Παραβιάζεται έτσι το βασικό ηθικό και πολιτικό αξίωμα που διακηρύσσει η Δύση από το 2022. Τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία. Όταν όμως στήνεται ένα πλαίσιο όπου ΗΠΑ και Ρωσία μοιράζουν χαρτιά και απαιτούν από το Κίεβο να υπογράψει στο τέλος, αυτό το αξίωμα γίνεται κενό γράμμα.
Η ουσία του σχεδίου είναι κυνική. Η χώρα που δέχθηκε εισβολή καλείται να προσφέρει έδαφος, να μειώσει τον στρατό της σχεδόν στο μισό, να παραδώσει οπλικά συστήματα, ενώ ο επιτιθέμενος διατηρεί τα κέρδη του στο πεδίο και απαλλάσσεται από τον πονοκέφαλο ενός ισχυρού ουκρανικού στρατού στα σύνορά του, ώστε να μπορέσει στο μέλλον να επεκτείνει την κατοχή χωρίς αντίσταση. Το μήνυμα προς κάθε αυταρχικό ηγέτη είναι καθαρό. Αν αντέξεις αρκετά, αν ρίξεις αρκετές βόμβες, στο τέλος κάτι θα κερδίσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Για την Ευρώπη αυτό δεν είναι απλώς ένα ζήτημα που αφορά την Ουκρανία. Είναι ζήτημα αυτοσυντήρησης. Αν γίνει αποδεκτή μια συμφωνία που επικυρώνει την αλλαγή συνόρων με τα όπλα, τι θα πει αύριο η Ένωση σε Κύπριους, Πολωνούς, Εσθονούς, Λιθουανούς, Λετονούς, Φινλανδούς και Μολδαβούς; Τι θα πει, σε κάθε μικρή χώρα που ζει στη σκιά ενός μεγαλύτερου, επιθετικού γείτονα; Ότι αν δεχθούν εισβολή, στο τέλος θα γίνει παζάρι για πόσα εδάφη θα χάσουν και για πόσο θα περιορίσουν την άμυνά τους, ώστε να «ηρεμήσει» ο επιτιθέμενος;
Η ιστορία της Ευρώπης είναι γεμάτη από τέτοια παζάρια. Από τη Σουδητία μέχρι τις ζώνες επιρροής του Ψυχρού Πολέμου, τα χαρτιά που υπέγραψαν οι μεγάλοι πάνω από τα κεφάλια των μικρών δεν έφεραν σταθερότητα, έφεραν νέες εκρήξεις. Οποιαδήποτε «συνάντηση κορυφής» συζητά την ειρήνη στην Ουκρανία, οφείλει να χτίζει πάνω σε ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για το Κίεβο, σε αποτροπή νέας επιθετικότητας και σε πραγματικές κυρώσεις αν η Ρωσία ξαναπαραβιάσει τη συμφωνία. Όχι σε εκπτώσεις που ανταμείβουν το Κρεμλίνο και τιμωρούν τον αμυνόμενο.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Τραμπ έχει ήδη δώσει σιωπηρή πολιτική έγκριση στο πλαίσιο των 28 σημείων, παρουσιάζοντάς το περίπου ως αναπόφευκτη λύση. Αν αυτή η λογική επικρατήσει στον Λευκό Οίκο, τότε η Δύση κινδυνεύει να προδώσει τις ίδιες της τις διακηρύξεις περί διεθνούς δικαίου και απαραβίαστου των συνόρων.
Ειρήνη δεν είναι η σιωπή των όπλων πάνω σε ένα κράτος που αιμορραγεί τέσσερα χρόνια, δεμένο χειροπόδαρα. Είναι η ασφάλεια ότι ο επιτιθέμενος δεν θα επαναλάβει το έγκλημα.
Μια συμφωνία που αφήνει τη Ρωσία ενισχυμένη, την Ουκρανία ακρωτηριασμένη και τις ευρωπαϊκές αρχές εξευτελισμένες, δεν είναι ειρήνη. Είναι πρόσκληση σε επόμενο πόλεμο, απλώς με άλλη ημερομηνία και όποιος προσποιείται ότι δεν το βλέπει, δεν ξεπουλά μόνο την Ουκρανία, αλλά παίζει και με το μέλλον ολόκληρης της Ευρώπης.