Ο ΑΔΜΗΕ είναι εδώ και θέλει χρήμα – Ποιες πληρωμές εκκρεμούν στη ΡΑΕΚ για τον GSI

Η κυπριακή Κυβέρνηση αισθάνεται, όπως και η ελληνική, πως κερδήθηκε κάποιος χρόνος με την απόφαση για επικαιροποίηση τεχνοοικονομικών δεδομένων για την ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών, αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν σημαντικές οικονομικές εκκρεμότητες προς τον ΑΔΜΗΕ που πρέπει να κλείσουν σύντομα.
Πέραν της πρώτης και της δεύτερης δόσης των 25 εκατ. ευρώ που πρέπει να του δοθούν από την Κυβέρνηση μέσω των διατιμήσεων ρεύματος (χωρίς να επιβαρυνθούν άμεσα οι καταναλωτές), όπως προβλέπει το Πλαίσιο Κατανόησης του 2024, ο ΑΔΜΗΕ διεκδικεί επιπρόσθετα μερικές δεκάδες εκατομμύρια από τις ρυθμιστικές αρχές (ΡΑΕΚ και ΡΑΑΕΥ).
Σε πρώτο πλάνο είναι τα 19 εκατ. ευρώ που αφορούν καθυστερήσεις στην πραγματοποίηση των θαλασσίων ερευνών στην περιοχή μεταξύ των δύο χωρών. Τις έρευνες όφειλε να πραγματοποιήσει μέσα στο 2024 και 2025 η γαλλική Nexans, αλλά πέρα από τις βυθοσκοπήσεις εντός των χωρικών υδάτων των δύο χωρών δεν μπόρεσε να τις εκτελέσει εμπρόθεσμα, λόγω των αντιδράσεων της Τουρκίας επί του θαλάσσιου πεδίου και ειδικότερα στη θάλασσα ανοικτά της Κάσου – νοτιοανατολικά της Κρήτης. Εκείνες οι αναβολές οδήγησαν σε πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση της Nexans, η οποία διεκδικεί αυτά τα χρήματα (τις λεγόμενες σταλίες) από τον ΑΔΜΗΕ και αυτός από τους δύο ρυθμιστές.
Οι πληροφορίες του Φιλελευθέρου αναφέρουν πως ο ΑΔΜΗΕ, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, εξακολουθεί να πιέζει για να πληρωθεί τα 19 εκατ., ώστε με τη σειρά του να πληρώσει τη γαλλική εταιρεία. Για την ώρα, η ΡΑΕΚ δεν έχει λάβει απόφαση να πληρώσει το ποσό, αλλά προφανώς θα κληθεί σύντομα να πάρει μία απόφαση. Η ρυθμιστική Αρχή εμφανίζεται να προβληματίζεται κατά πόσο πρέπει να επιβαρυνθεί ο Κύπριος καταναλωτής με τα 19 εκατ. ή έστω το μέρος τους που αντιστοιχεί στην Κύπρο βάσει του αναλογικού καταμερισμού εξόδων (63%), από τη στιγμή που έρευνες καθυστέρησαν ή πάγωσαν χωρίς κυπριακή ευθύνη.
Παράλληλα, η ΡΑΕΚ θα πρέπει να πάρει απόφαση και για εκκρεμούντα λειτουργικά έξοδα του ΑΔΜΗΕ, για το έργο του Great Sea Interconnector. Δεν είναι σαφές ποιο είναι αυτό το ποσό, αλλά οι πληροφορίες το ανεβάζουν λίγο πάνω από 10 εκατ. ευρώ. Για να κλειδώσει το ποσό που πρέπει να δοθεί στον φορέα υλοποίησης ως λειτουργικά έξοδα, η ΡΑΕΚ αναμένει πρόσθετα δικαιολογητικά, ενώ την ίδια στιγμή αμφισβητεί το ύψος κάποιων εξόδων του ΑΔΜΗΕ.
Θυμίζουμε πως εκκρεμεί και η πληρωμή στον ΑΔΜΗΕ του ποσού που ο ίδιος είχε καταβάλει στην κυπριακή EuroAsia Interconnector, το καλοκαίρι του 2023, για να αναλάβει την ηλεκτρική διασύνδεση ο ίδιος. Ο ΑΔΜΗΕ κατέθεσε δικαιολογητικά που ανεβάζουν το ύψος του ποσού που πλήρωσε στη EuroAsia στα 48.8 εκατ. ευρώ, αλλά η ΡΑΕΚ, μαζί με τη ΡΑΑΕΥ, αποφάσισαν να του εγκρίνουν μόνο 12 εκατ., υποστηρίζοντας πως το υπόλοιπο ποσό δεν αφορά τη συγκεκριμένη ηλεκτρική διασύνδεση, αλλά κυρίως την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής. Ο ΑΔΜΗΕ αμφισβητεί έντονα την ορθότητα αυτής της απόφασης και ζήτησε στήριξη από τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Μία από τις σημαντικότερες διαφωνίες αφορά το ποσό που δικαιολόγησε η ΡΑΕΚ ως ανακτήσιμα έξοδα του φορέα υλοποίησης, κατά την εκτέλεση του έργου. Ο ΑΔΜΗΕ υποστηρίζει πως έχει ξοδέψει για το έργο περίπου 250 εκατ. ευρώ, αλλά η ΡΑΕΚ του ενέκρινε μόνο τα 82, επιφυλασσόμενη να εγκρίνει περισσότερα όταν λάβει πρόσθετα δικαιολογητικά πληρωμών. Ανεξαρτήτως του ποσού που θα εγκρίνεται σταδιακά, ο ΑΔΜΗΕ στην καλύτερη περίπτωση θα εισπράττει στη φάση πριν τη λειτουργία της διασύνδεσης -μέχρι και το 2029- μόνο 25 εκατ. τον χρόνο. Οποιοδήποτε άλλο ποσό του αναγνωριστεί θα το λάβει μετά τη λειτουργία του GSI, αν και εφόσον το έργο προχωρήσει κανονικά.
Σημειωτέον ότι για τις αποφάσεις της ΡΑΕΚ με τις οποίες διαφωνεί, ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη προσφύγει στο Διοικητικό Δικαστήριο, ζητώντας την ακύρωσή τους.