Ο αθέατος εμφύλιος της Γάζας – Ομάδες με «στήριξη» Ισραήλ θέλουν να εκτοπίσουν τη Χαμάς

Ο αθέατος πόλεμος εξουσίας στη Γάζα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, καθώς ένοπλες παλαιστινιακές οργανώσεις που αντιτίθενται στη Χαμάς ενισχύονται και στρατολογούν νέα μέλη με την ανοχή – αν όχι στήριξη – του Ισραήλ, διεκδικώντας ρόλο στη «επόμενη μέρα» του παλαιστινιακού θύλακα.
Από την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός, τον Οκτώβριο, νέα μέλη προστίθενται στις τάξεις των ομάδων αυτών, που εντείνουν τις πιέσεις προς τη Χαμάς και αναμένεται να περιπλέξουν περαιτέρω τις προσπάθειες για την σταθεροποίηση και την ενοποίηση της κατακερματισμένης και ρημαγμένης Λωρίδας της Γάζας.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου παραδέχθηκε τον Ιούνιο ότι το Ισραήλ υποστηρίζει τις οργανώσεις αυτές που δρουν κατά της Χαμάς, λέγοντας ότι «έχει ενεργοποιήσει» φατρίες στη Γάζα, χωρίς να δίνει περισσότερα στοιχεία.
Μετά την δολοφονία του Γιάσερ Αμπού Σαμπάμπ, η ένοπλη οργάνωση Λαϊκές Δυνάμεις ανακοίνωσε ότι σκοτώθηκε, καθώς μεσολαβούσε σε οικογενειακή διένεξη. Δεν ανακοινώθηκε ποιος τον σκότωσε. Ο υπαρχηγός του, ο Γάσαν Ντουχίν, πήρε τη θέση του και υποσχέθηκε να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο.
Η Χαμάς διοικεί τη Λωρίδα της Γάζας από το 2007. Μέχρι στιγμής, έχει αρνηθεί να αφοπλισθεί, όπως επιτάσσουν οι όροι της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. Χαρακτηρίζει συνεργάτες του Ισραήλ τις αντίπαλές της αυτές παλαιστινιακές οργανώσεις. Την άποψη αυτή συμμερίζεται και ο πληθυσμός του θύλακα. Αμέσως μετά την εφαρμογή της εκεχειρίας, η Χαμάς κινήθηκε κατά Παλαιστινίων που αψήφησαν την εξουσία της, προχωρώντας σε ομαδικές συλλήψεις και εκτελέσεις με συνοπτικές διαδικασίες. Ανάμεσά τους και πολλοί άνθρωποι που κατηγορήθηκαν ως συνεργάτες του Ισραήλ.
Σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού των 2.000.000 κατοίκων της Γάζας ζουν σε περιοχές που βρίσκονται από τον έλεγχο της Χαμάς, η οποία επανέρχεται, εδραιώνοντας τη θέση της στον παλαιστινιακό θύλακα και εξακολουθεί να έχει υπό τις διαταγές της χιλιάδες μαχητές, παρά τις βαριές απώλειες που υπέστη κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Όμως, οι ισραηλινές δυνάμεις εξακολουθούν να έχουν υπό τον έλεγχό τους σχεδόν το ήμισυ του εδάφους της Λωρίδας της Γάζας, ζώνες όπου οι αντίπαλες οργανώσεις της Χαμάς δραστηριοποιούνται εκτός της ακτίνας δράσης της. Και καθώς η εφαρμογή του αποκαλούμενου «σχεδίου Τραμπ» έχει βαλτώσει, δεν υπάρχει άμεση προοπτική ισραηλινής αποχώρησης από τον θύλακα.
Τρεις αιγυπτιακές πηγές ασφαλείας, τις οποίες επικαλείται το Reuters, δήλωσαν ότι, υποστηριζόμενες από το Ισραήλ παλαιστινιακές οργανώσεις έχουν αυξήσει τις δραστηριότητές τους και κατά τις εκτιμήσεις τους διαθέτουν ήδη 1.000 μαχητές. Οι 400 προστέθηκαν μετά την εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός.
Το Reuters επιβεβαίωσε ότι ο τόπος της συγκέντρωσης αυτής είναι η Περιφέρεια της Ράφα, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο των ισραηλινών δυνάμεων αναλύοντας τοίχους, δένδρα που περιλαμβάνονται στο βίντεο και ταυτίζονται με τις υπάρχουσες δορυφορικές εικόνες του τόπου.
Στις 7 Δεκεμβρίου, ο Ντουχίν ανακοίνωσε την εκτέλεση στα τέλη του Νοεμβρίου δύο ανδρών τους οποίους χαρακτήρισε μαχητές της Χαμάς και υποστήριξε ότι είχαν σκοτώσει ένα μέλος της δικής του οργάνωσης. Αξιωματούχος ασφαλείας σε υπό την Χαμάς συνασπισμό παλαιστινιακών οργανώσεων δήλωσε ότι τέτοιες ενέργειες «δεν μεταβάλλουν την πραγματικότητα στο πεδίο».
Ο Χούσαμ Αλαστάλ, αρχηγός άλλης αντιτιθέμενης στην Χαμάς οργάνωσης με έδρα την Χαν Γιουνίς, δήλωσε κατά την επίσκεψή του στον τάφο του Αμπού Σαμπάμπ ότι ο ίδιος και ο Ντουχίν «συμφώνησαν ότι ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας θα συνεχισθεί». «Το σχέδιό μας για την νέα Γάζα… θα προχωρήσει» δήλωσε από τηλεφώνου στο Reuters ο Χούσαμ Αλαστάλ.
Ο ίδιος, σε άλλη του συνομιλία με το Reuters, στα τέλη του περασμένου Νοεμβρίου, είχε δηλώσει ότι η οργάνωσή του έλαβε όπλα, χρήματα και άλλη βοήθεια από διεθνείς «φίλους» που δεν κατονόμασε. Αρνήθηκε ότι λαμβάνει ισραηλινή στρατιωτική υποστήριξη, αλλά παραδέχθηκε επαφές με το Ισραήλ σχετικά με «τον συντονισμό για την είσοδο τροφίμων και όλων των πόρων που χρειαζόμαστε για την επιβίωσή μας».
Τότε είχε δηλώσει ότι μιλούσε από το έδαφος της Γάζας, από τομέα που τελούσε υπό ισραηλινό έλεγχο κοντά στην «κίτρινη γραμμή», πίσω από την οποία έχουν αναδιαταχθεί οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις. Ο Αλαστάλ δήλωσε ότι νέα μέλη προστέθηκαν στις τάξεις της οργάνωσής του μετά την εφαρμογή της εκεχειρίας και ότι πλέον μετρά εκατοντάδες μαχητές και πολίτες. Αλλά και οι Λαϊκές Δυνάμεις έχουν επίσης μεγαλώσει, σύμφωνα με πηγή της οργάνωσης, που δεν έδωσε συγκεκριμένο αριθμό.
«Ο Αμπού Σαμπάμπ συναντήθηκε με την αναπόφευκτη μοίρα του»
Το Ισραήλ προβάλλει ως στόχο του την διασφάλιση ότι η Χαμάς, που πυροδότησε τον πόλεμο του Ισραήλ στη Γάζα, θα αφοπλισθεί και δεν θα έχει κανένα μέλλον στη διακυβέρνηση της Γάζας. «Δεν υπάρχει έλλειψη Παλαιστινίων που θέλουν να πολεμήσουν και ενεργητικά πολεμούν για να απελευθερωθούν από την καταπίεση και την τυραννία της Χαμάς» δήλωσε στο Reuters ισραηλινός αξιωματούχος.
Η Χαμάς σχολίασε ότι ο θάνατος του Αμπού Σαμπάμπ είναι «η αναπόφευκτη μοίρα όλων όσοι πρόδωσαν τον λαό και την πατρίδα τους». Ωστόσο, υποστήριξε ότι δεν έπαιξε κανέναν ρόλο στη δολοφονία. Ο αξιωματούχος ασφαλείας στον υπό την Χαμάς συνασπισμό παλαιστινιακών οργανώσεων δήλωσε ότι οι απειλές από τους εχθρούς της Χαμάς είναι «ψυχολογικός πόλεμος» που ενορχηστρώθηκε από το Ισραήλ, με στόχο την «υπονόμευση της εσωτερικής σταθερότητας».
Ο εκπρόσωπος της Χαμάς, Χαζέμ Κάσεμ, δήλωσε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας θα καταδιώξουν τους συνεργάτες «μέχρι την εκρίζωση του φαινομένου». Αλλά «προστατεύονται από τον στρατό κατοχής στις περιοχές όπου είναι παρούσες αυτές οι δυνάμεις, πράγμα που δυσκολεύει τους μηχανισμούς ασφαλείας» είπε σε σχόλια προς το Reuters πριν από τον θάνατο του Αμπού Σαμπάμπ.
Εναλλακτικές ασφαλείς κοινότητες
Πέραν του αφοπλισμού της Χαμάς, το «σχέδιο Τραμπ» προβλέπει την συγκρότηση μεταβατικής διοίκησης, την ανάπτυξη πολυεθνούς δύναμης και… ανοικοδόμηση.
Αλλά, καθώς η εφαρμογή του σχεδίου έχει βαλτώσει, υπάρχει ο κίνδυνος της de facto διαίρεσης του θύλακα ανάμεσα στις ζώνες της ενδοχώρας που τελούν υπό ισραηλινό έλεγχο και όπου ελάχιστοι Παλαιστίνιοι έχουν απομείνει και κατοικούν σήμερα, και την παράκτια ζώνη, όπου έχει συγκεντρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Λωρίδας της Γάζας και είναι ισοπεδωμένη.
Περιοδεύοντας στην Γάζα την Κυριακή, ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού Εϊάλ Ζαμίρ δήλωσε ότι το Ισραήλ ελέγχει μεγάλα τμήματα της Λωρίδας της Γάζας. «Θα παραμείνουμε εντός αυτών των αμυντικών γραμμών» είπε. «Η Κίτρινη Γραμμή είναι μια νέα συνοριακή γραμμή που παίζει τον ρόλο της προκεχωρημένης αμυντικής γραμμής για τις κοινότητές μας και γραμμής επιχειρησιακής δραστηριότητας».
Οι στόχοι που έχουν τεθεί από τις οργανώσεις που αντιτίθενται στη Χαμάς είναι η δημιουργία ασφαλών περιοχών για τους διωγμένους από τις εστίες τους κατοίκους της Γάζας.
Τον Οκτώβριο, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς και ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, δήλωσαν ότι οι πόροι για την ανοικοδόμηση θα ρεύσουν προς τις περιοχές που βρίσκονται υπό ισραηλινό έλεγχο, χωρίς την εφαρμογή των επόμενων σταδίων του σχεδίου και η κεντρική ιδέα θα είναι η δημιουργία ζωνών-μοντέλων κατοίκησης για τους κατοίκους της Γάζας.
Η Ράφα είναι η μία από τις πρώτες τοποθεσίες που αναφέρθηκαν από τους Αμερικανούς αξιωματούχους για την εκπόνηση τέτοιων οικιστικών σχεδίων που περιγράφονται ως «Εναλλακτικές Ασφαλείς Κοινότητες». Πάντως, δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για το τμήμα αυτό του σχεδίου, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους και δυτικούς διπλωμάτες.
Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ συνεργάζονται με εταίρους, «για να προσφέρουν στέγη και άλλες υπηρεσίες σε κατοίκους της Γάζας το συντομότερο δυνατόν».
Οι ΗΠΑ δεν είχαν επίσημες επαφές με τις παλαιστινιακές οργανώσεις που αντιτίθενται στη Χαμάς, «ούτε παρέχουν χρηματοδότηση ή υποστήριξη», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος. «Δεν θα επιλέξουμε νικητές και ηττημένους στη Γάζα. Πέραν του γεγονότος ότι η Χαμάς δεν έχει μέλλον, ποιος θα κυβερνήσει την Γάζα εξαρτάται από τους κατοίκους της».
Αποσταθεροποίηση της εξουσίας της Χαμάς
Κάποιοι Παλαιστίνιοι γιόρτασαν τον θάνατο του Αμπού Σαμπάμπ στην γειτονική Χαν Γιούνις μοιράζοντας γλυκά, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες.
Ο Γάσαμ αλ-Χατίμπ, λέκτορας Διεθνών Σπουδών στο Birzeit University της κατεχόμενης από το Ισραήλ Δυτικής Οχθης, δηλώνει ότι, αν και η δημοφιλία της Χαμάς έχει μειωθεί λόγω των συνεπειών του πολέμου, οι αντι-Χαμάς οργανώσεις δεν έχουν μέλλον, διότι θεωρούνται από τους Παλαιστίνιους συνεργάτες του Ισραήλ: «Το Ισραήλ τις χρησιμοποιεί μόνο για τακτικούς σκοπούς. Ιδιαίτερα στην προσπάθεια αποσταθεροποίησης της εξουσίας της Χαμάς».
Εκπρόσωπος του Μαχμούντ Αμπάς, προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής και ηγέτη της Φατάχ, που εκδιώχθηκε από τη Λωρίδα της Γάζας από τη Χαμάς, δήλωσε ότι απορρίπτει κάθε ένοπλη παλαιστινιακή οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ισραήλ, διότι «δεν έχει καμία σχέση με τον λαό και την παλαιστινιακή υπόθεση».