Ο ανήφορος που αξήζει

Τρέχω στο Τρόοδος, νωρίς. Ο αέρας μυρίζει πεύκο και υγρασία, το χώμα είναι ακόμα κρύο, και το μονοπάτι ανηφορικό. Εδώ δεν τρέχεις για επίδοση. Τρέχεις για ρυθμό. Για να μη χαθείς. Για να μη σπαταλήσεις ενέργεια εκεί που δεν χρειάζεται.
Στο βουνό μαθαίνεις γρήγορα κάτι απλό: κάθε περιττό βάρος το πληρώνεις. Ότι δεν σου είναι αναγκαίο, γίνεται εμπόδιο. Και κάπως έτσι σκέφτομαι το 2026. Όχι ως χρονιά μεγάλων εξαγγελιών, αλλά ως χρονιά επιλογών. Τι κρατάμε. Τι αφήνουμε πίσω. Τι απλοποιούμε για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε.
Ο Καζαντζάκης αγαπούσε τον ανήφορο όχι γιατί ήταν εύκολος, αλλά γιατί ήταν τίμιος. Δεν υπόσχεται. Δεν κολακεύει. Σε φέρνει αντιμέτωπο με τον εαυτό σου. Κάθε ανήφορος είναι μια άσκηση ευθύνης.
Το 2025 αφήνει πίσω του κούραση. Στους ανθρώπους, στους θεσμούς, στην κοινωνία. Πίεση, αβεβαιότητα, προσδοκίες που συσσωρεύονται χωρίς πάντα να βρίσκουν διέξοδο. Το βλέπω καθαρά στον χώρο που υπηρετώ: το Πανεπιστήμιο. Έναν οργανισμό γεμάτο δυνατότητες, αλλά και βάρη που δεν είναι πάντα αναγκαία.
Αν κάτι γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρο, είναι ότι η πρόοδος δεν έρχεται με περισσότερους κανόνες, περισσότερες εγκρίσεις, περισσότερες σφραγίδες. Έρχεται με απλοποίηση. Με διαδικασίες που σέβονται τον χρόνο του ανθρώπου. Με συστήματα που δουλεύουν για τους ανθρώπους και όχι το αντίστροφο. Η απλοποίηση είναι πράξη σεβασμού, σε μια χώρα που συχνά η πολυπλοκότητα συγχέεται με τη σοβαρότητα.
Όταν μια διαδικασία γίνεται απλή, κάποιος κερδίζει χρόνο. Όταν γίνεται διαφανής, κάποιος κερδίζει εμπιστοσύνη. Όταν γίνεται προβλέψιμη, κάποιος νιώθει ότι δεν χρειάζεται “εξαιρέσεις” για να κάνει τη δουλειά του. Αυτά δεν είναι τεχνικές λεπτομέρειες. Είναι βαθιά πολιτικές επιλογές.
Στο βουνό, αν χάσεις τον ρυθμό σου, δεν σε σώζει ο ενθουσιασμός. Σε σώζει η συνέπεια. Το ίδιο ισχύει και στους θεσμούς. Αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα δεν είναι ψυχρές έννοιες. Είναι ο τρόπος να προστατεύσεις τους ανθρώπους από την εξάντληση και τη ματαίωση.
Αλλαγή λοιπόν. Η αλλαγή έρχεται με συνεπή και πειθαρχημένα βήματα. Με μικρές αποφάσεις που συσσωρεύονται. Με ανθρώπους που δεν παραιτούνται από την προσπάθεια να κάνουν τα πράγματα λίγο καλύτερα από χθες. Πόσο αλήθεια “δρομική” είναι αυτή η σκέψη.
Ο ανήφορος συνεχίζεται. Η ανάσα βαραίνει, αλλά το βλέμμα ανοίγει. Από ψηλά, το μονοπάτι που διένυσες φαίνεται καθαρότερο. Όχι γιατί ήταν εύκολο, αλλά γιατί είχε νόημα.
Όπως στο βουνό, έτσι και στη δημόσια ζωή: δεν πας πιο μακριά φορτωμένος. Πας καλύτερα όταν ξέρεις τι πραγματικά χρειάζεσαι για να συνεχίσεις. Σταματώ για λίγο σε έναν άβολο βράχο και χαζεύω τη θέα. Όχι γιατί τέλειωσε ο ανήφορος, αλλά γιατί χρειάζεται να θυμηθώ γιατί ξεκίνησα. Στο βουνό, όπως και στη ζωή, δεν συνεχίζεις επειδή είναι εύκολο. Συνεχίζεις επειδή πιστεύεις ότι αξίζει. Σηκώνομαι και συνεχίζω. Όχι με την αυταπάτη ότι όλα θα πάνε καλά. Αλλά με τη βεβαιότητα ότι, αν δουλέψουμε σοβαρά, μεθοδικά και με σεβασμό, μπορούμε να πάμε λίγο πιο ψηλά απ’ ότι νομίζαμε.
Ξεκίνησα νωρίς, πριν ξημερώσει καλά. Το χώμα υγρό, τα πεύκα βαριά από τη νύχτα, ο αέρας κοφτός αλλά καθαρός. Στην αρχή, όπως πάντα, το σώμα διαμαρτύρεται. Τα πόδια βαραίνουν, η ανάσα ψάχνει ρυθμό. Μετά όμως κάτι αλλάζει. Δεν γίνεται πιο εύκολο – γίνεται πιο καθαρό.
Στο βουνό δεν έχει εύηχα συνθήματα. Έχει διαδρομή. Δεν έχει βιασύνη. Έχει κατεύθυνση. Κανένα μονοπάτι δεν υπόσχεται κορυφή χωρίς ανήφορο. Κανένα λάθος δεν διορθώνεται με ψηλούς τόνους. Μόνο με ψύχραιμα σταθερά βήματα.
Σκέφτομαι πως έτσι πρέπει να μπούμε στο 2026. Όχι με μεγάλες διακηρύξεις, αλλά με επίγνωση της διαδρομής. Με αποφάσεις που πατούν στο έδαφος, με δουλειά που αντέχει στον χρόνο, με ανθρώπους που ξέρουν γιατί προχωρούν – ακόμη κι όταν κουράζονται.
Κάπου ψηλότερα, το φως ανοίγει. Όχι απότομα. Σιγά-σιγά. Δεν σου χαρίζεται. Το κερδίζεις.
Συνεχίζω να τρέχω. Όχι επειδή έφτασα. Αλλά επειδή ξέρω προς τα πού πηγαίνω.
Κι αυτό, για αρχή, είναι αρκετό.
Καλή Χρονιά!
*Διευθυντής Διοίκησης και Οικονομικών
Πανεπιστημίου Κύπρου