Ο Τραμπ, μισεί την Ευρώπη γιατί μισεί την δημοκρατία

Του Πατριάρχη
Ο Ντόναλντ Τραμπ μίλησε ξανά για την Ευρώπη και, όπως πάντα, δεν μάσησε τα λόγια του. Σε συνέντευξή του στο Politico, περιέγραψε την Γηραιά Ήπειρο ως σύστημα σε «αποσύνθεση» και ως ομάδα εθνών με «αδύναμους» ηγέτες, που δεν ξέρουν τι τους γίνεται ούτε στο εμπόριο, ούτε στη μετανάστευση, ούτε στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας.
Για ακόμη μια αφορά, απέδειξε πως δεν είναι απλώς αγενής, αλλά επιβεβαίωσε πως είναι πολιτικά επικίνδυνος.
Όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ισχυρίζεται ότι η Ρωσία βρίσκεται σε ισχυρότερη θέση από την Ουκρανία, αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να εγκαταλείψει τους Ευρωπαίους συμμάχους και να πιέσει για «ειρήνη», θυσιάζοντας ουκρανικό έδαφος, επιβραβεύοντας έτσι την ρωσική εισβολή. Αυτή δεν είναι ρεαλιστική διπλωματία, αλλά νομιμοποίηση της λογικής ότι ο πιο δυνατός αλλάζει σύνορα και μετά ζητά και λαμβάνει το χειροκρότημα.
Την ίδια στιγμή ο Τραμπ δηλώνει έτοιμος να στηρίξει πολιτικούς στην Ευρώπη και αλλού, οι οποίοι «ευθυγραμμίζονται» με το όραμά του και θυμίζει με καμάρι ότι υποστήριξε τον Όρμπαν στην Ουγγαρία και τον Μιλέι στην Αργεντινή. Δεν είναι μυστικό ότι βλέπει με συμπάθεια ηγέτες που αμφισβητούν ανοιχτά το κράτος δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών και τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Αυτό που για την Ευρώπη δημιουργεί ανησυχία, για τον Τραμπ είναι πρότυπο.
Η εικόνα συμπληρώνεται με τον ενθουσιασμό του για αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Ερντογάν και ο Πούτιν. Τον Τούρκο Πρόεδρο τον παρουσιάζει ως «μεγάλο ηγέτη» με ισχυρό στρατό, φίλο που «πάντα βοηθά», ενώ δεν κρύβει τον θαυμασμό του για τον τρόπο που επιβάλλεται στο εσωτερικό της χώρας του. Για τον Πούτιν, από τα χρόνια της πρώτης του θητείας, τον βλέπει ως «ισχυρό ηγέτη» που δήθεν σέβεται τη χώρα του, ενώ η Ρωσία τσαλαπατά γειτονικά κράτη και δολοφονεί αντιπάλους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Αυτές οι επιλογές θαυμασμού δεν είναι τυχαίες. Φανερώνουν πολιτική ταύτιση.
Εδώ μπαίνει στο κάδρο η Ευρώπη. Ναι, η ΕΕ έχει αδυναμίες, αργεί, συζητά μέχρι τελικής πτώσεως, έχει ηγέτες που φοβούνται το πολιτικό κόστος… Όμως είναι η μόνη περιοχή στον πλανήτη όπου η εξουσία περιορίζεται από ανεξάρτητη δικαιοσύνη, ελεύθερο Τύπο και κοινοβούλια που δεν έχουν διακοσμητικό ρόλο. Από την Ουκρανία μέχρι τα Δυτικά Βαλκάνια, εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να βλέπουν στην ΕΕ μια ευκαιρία να ξεφύγουν από τη μιζέρια του αυταρχισμού και όχι να πέσουν σε αυτήν.
Το αφήγημα Τραμπ περί «αποσύνθεσης» και «αλλοίωσης ταυτότητας» λόγω μετανάστευσης δεν απέχει πολύ από τη ρωσική προπαγάνδα και τις θεωρίες που τρέφουν τα πολιτικά άκρα που επιδιώκουν την υπονόμευση κάθε ευρωπαϊκού θεσμού. Όσο περισσότερο παρουσιάζεται η Ευρώπη ως γερασμένη, αδύναμη και έτοιμη να καταρρεύσει, τόσο πιο εύκολα δικαιολογείται η λογική των ισχυρών ανδρών που δήθεν «βάζουν τάξη» τσακίζοντας δικαιώματα και κατακτήσεις δεκαετιών.
Η απάντηση της Ευρώπης δεν μπορεί να είναι η μίμηση του Τραμπ. Δεν χρειάζεται δικούς της μικρούς Τραμπ, ούτε δικούς της Όρμπαν και Ερντογάν. Χρειάζεται ηγεσίες που να θυμούνται γιατί δημιουργήθηκε η ΕΕ. Αυτό το οικοδόμημα φτιάχτηκε για να μη ζήσουμε ξανά πολέμους, για να προστατευθεί ο άνθρωπος από την αυθαιρεσία του κράτους, για να έχει φωνή ο αδύναμος απέναντι στον ισχυρό.
Ο Τραμπ μπορεί να βλέπει μια ήπειρο που «δεν ξέρει τι να κάνει»., αλλά η αλήθεια είναι ότι ξέρει πολύ καλά τί διακυβεύεται. Αν κάτι αποσυντίθεται σήμερα, δεν είναι η Ευρώπη, αλλά η ιδέα ότι η δημοκρατία είναι δεδομένη και ότι μπορούμε να χαζεύουμε αμέριμνοι όσο ο θαυμαστής των όπου γης δικτατορίσκων, ξηλώνει βήμα βήμα, τις ράγες της Δύσης πάνω στις οποίες κινήθηκε ο κόσμος μας τις τελευταίες δεκαετίες.