Ο φόρος τραπεζών στην Κύπρο θα χτυπήσει και τις ελληνικές τράπεζες

Ξανά στο προσκήνιο βρίσκονται οι τράπεζες και κυρίως τα κέρδη τους. Αυτή τη φορά, δεν είναι μόνο ότι το ΑΚΕΛ επανέρχεται με νέα πρόταση νόμου για την επιβολή έκτακτου τέλους αλληλεγγύης για τα φορολογικά έτη 2025 και 2026, αλλά και ότι από το εξωτερικό το κλίμα δεν ευνοεί τις τράπεζες. Η Ιταλία εφαρμόζει ήδη παρεμβατική πολιτική στον τραπεζικό τομέα, με αυστηρό έλεγχο στις εξαγορές και αυξημένη φορολόγηση των κερδών, προκαλώντας αντιδράσεις από τους μετόχους και έρευνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Ιταλία επιδιώκει σημαντικά δημοσιονομικά έσοδα από τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Στο νέο προϋπολογισμό ενσωματώνει σειρά φορολογικών επιβαρύνσεων και αυξημένους συντελεστές για τράπεζες και ασφαλιστικές, με στόχο να αντλήσει έως και €11 δισ. σε τρία χρόνια.
Η νέα πρόταση του ΑΚΕΛ, η συζήτηση της οποίας δεν έχει ανοίξει ακόμη στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, προκαλεί πονοκέφαλο όχι μόνο στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα αλλά και στην Ελλάδα. Η τραπεζική αγορά της Κύπρου έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα, πρώτον γιατί η Τράπεζα Κύπρου είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών, και δεύτερον γιατί οι ελληνικές Eurobank και Alpha Bank έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις στην Κύπρο και έχουν καταστεί σημαντικοί τραπεζικοί παίκτες στην αγορά. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την επένδυση περίπου €1,3 δισ. της Eurobank στην Ελληνική και την επένδυση €205 εκατ. του ομίλου Alpha Bank, που εξαγόρασε την Astrobank.
Στη νέα πρόταση νόμου, που κατατέθηκε από τον Γενικό Γραμματέα του κόμματος Στέφανο Στεφάνου, η αιτιολογική έκθεση επιχειρεί να δικαιολογήσει την έκτακτη φορολόγηση ως προσωρινό αλλά αναγκαίο μέτρο για τη διανομή του βάρους, την ενίσχυση των δημοσίων κονδυλίων και την προστασία των πραγματικών εισοδημάτων των νοικοκυριών — επιχείρημα που, όπως εκτιμάται, αυξάνει τις πιθανότητες κοινοβουλευτικής έγκρισης.
Στο σκηνικό έρχεται να προστεθεί και η προεκλογική περίοδος, καθώς είμαστε περίπου έξι μήνες πριν τις βουλευτικές εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 24 Μαΐου 2026.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι τον Δεκέμβριο του 2024, με ισοψηφία 25-25 και με την νικώσα ψήφο της Προέδρου της Βουλής, απορρίφθηκε από την Ολομέλεια της Βουλής η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών. Το ΑΚΕΛ στηρίζει τη νέα πρόταση σε έκθεση αναλυτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία αντίστοιχα μέτρα που εφαρμόστηκαν σε χώρες της Βαλτικής (Λετονία, Εσθονία, Λιθουανία) δεν επηρέασαν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και παρείχαν σημαντικά έσοδα στα δημόσια ταμεία.
Οι τράπεζες στην Κύπρο αντιδρούν, υποστηρίζοντας ότι ήδη καταβάλλουν ειδικό φόρο 0,15% στις καταθέσεις και ότι οποιαδήποτε πρόσθετη επιβάρυνση θα πλήξει τη σταθερότητα και το επιχειρηματικό περιβάλλον.
Χθες, σε ανάλυσή της, η Alpha Finance εξήγησε ότι το προτεινόμενο μέτρο θα εισαγάγει μια προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης στα πιστωτικά ιδρύματα για τα έτη 2025 και 2026, υπολογιζόμενη σε 20% επί του μέρους των καθαρών εσόδων από τόκους που υπερβαίνει κατά περισσότερο από 40% το επίπεδο που καταγράφηκε το 2022. Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι ήδη υπόκεινται στην ειδική εισφορά στις καταθέσεις, μια χρέωση που επιβάλλεται αποκλειστικά στις κυπριακές τράπεζες και αυξάνεται αυτόματα καθώς αυξάνονται οι καταθέσεις.
Κατά την άποψη της Alpha Finance, η πρόταση του ΑΚΕΛ έχει πολύ μικρή πιθανότητα να εγκριθεί φέτος. Ωστόσο, εάν περνούσε το ειδικό τέλος για τις κυπριακές τράπεζες, θα υπήρχαν αποκλίσεις στις εκτιμήσεις για τα καθαρά τους κέρδη. Ειδικότερα, για την Τράπεζα Κύπρου αναμένεται ένα τέτοιο τέλος να προκαλέσει πλήγμα €71 εκατ. στα καθαρά κέρδη του 2025 και €69 εκατ. το 2026, που ισοδυναμεί με μέσο όρο πτώσης περίπου 16% στις εκτιμήσεις της Alpha Finance για τα καθαρά κέρδη από τόκους, το οποίο με τη σειρά του θα μεταφραστεί σε προσαρμογή περίπου -4% στην τιμή-στόχο.
Όσον αφορά την Eurobank, ο εκτιμώμενος αντίκτυπος θα είναι περίπου €20 εκατ. τόσο το 2025 όσο και το 2026 από την Eurobank Ltd (-1,3% μέσος όρος στις εκτιμήσεις για τα καθαρά κέρδη από τόκους), με ασήμαντη επίδραση στην τιμή-στόχο.