Πάνω σε μια χειμωνιάτικη αχτίνα

Ο θείος Κόκος μας έφερνε κάθε χρονιά το χριστουγεννιάτικο μας δέντρο, ένα κυπαρίσσι, κομμένο από την περβόλα. Το άφηνε στην καγκελόπορτα κορνάροντας το αυτοκίνητο. Εμείς τα παιδιά τρέχαμε έξω φωνάζοντας: Το δέντρον, ήρτεν το δέντρον! Με τον πατέρα κατεβαίναμε στην Ακτή Ολυμπίων και γεμίζαμε ένα κουβά με άμμο όπου καρφώναμε το δέντρο το οποίο τοποθετούσαμε στο καθιστικό. Η γιαγιά το πότιζε μέρα παρά μέρα για ν’ αντέξει. Ο παπάς άπλωνε τα πολύχρωμα φωτάκια και εμείς με τη μάμμα κρεμάζαμε στολίδια λαμπερά, το κάθε ένα διαφορετικό από το άλλο, ενώ οι ασημένιες κλωστές κρέμονταν σαν σταλακτίτες.
Εκείνα τα Χριστούγεννα ήταν τα πρώτα που θα περνούσαμε στο σπίτι χωρίς τους γονείς που έλειπαν στο εξωτερικό για λόγους υγείας. Η θεία Ανδρούλα με τους ξαδέλφους Τάκη και Λάκη ήρθαν να στολίσουμε μαζί το δέντρο. Την ώρα της χαρούμενης αυτής ιεροτελεστίας κτύπησε το κουδούνι και μπήκε μέσα η γειτόνισσα μας η κυρία Μαίρη για να μάθει νέα για την υγεία της μητέρας και να μας αφήσει ένα κουτί σοκολάτες. Μαζί της ήταν ο Στελλάκης, το μικρό της αγοράκι που έπιασε εντυπωσιασμένος ένα στολίδι σε σχήμα ρόμβου με όλα τα χρώματα του ουράνιου τόξου και ενώ το περιεργαζόταν, αυτό έγινε θρύψαλα στα χέρια του.
Συνθλίβηκα κι εγώ στη θέα του ανύπαρκτου πλέον στολιδιού και της ομορφιάς που άξαφνα είχε γίνει σκόνη. Ξέσπασα σε κλάμα γοερό και καθόλου δεν με παρηγορούσαν οι υποσχέσεις πως θα μου έφερναν ένα κουτί με πολλά στολίδια-ρόμβους. Εγώ ήθελα τον ένα και μοναδικό που μου είχε δωρίσει η μητέρα, εκείνο το κρύο συννεφιασμένο δειλινό, όταν ένας ανεμοστρόβιλος σήκωνε σκόνη και τα κεραμίδια των σπιτιών της πόλης μου. Τον βλέπαμε από την τζαμαρία αλλά η γιαγιά μάς απομάκρυνε στο υπνοδωμάτιο με τις κλειστές περσιάνες. Με την καρδιά μας κλειστή, εφόσον δεν ξέραμε πού βρίσκονταν εκείνη την ώρα η μητέρα και η θεία, οι οποίες είχαν πάει στην Αγίου Ανδρέου για ψώνια. Το ραδιόφωνο μιλούσε ήδη για καταστροφές και την απώλεια της ζωής ενός συμπολίτη μας, ενώ ένα δυνατό βουητό ακουγόταν απ’ έξω.
Επέστρεψαν σπίτι με σακούλες χριστουγεννιάτικων δώρων και με διηγήσεις για τον ανεμοστρόβιλο που περνούσε και έπαιρνε τα πάντα στο διάβα του. Εκείνη τη μέρα ήταν που μου έδωσε η μητέρα το στολίδι-ρόμβο που μέσα μου ταυτίστηκε με την ασφαλή επιστροφή των αγαπημένων προσώπων στην οικογενειακή εστία. Ήμουν μικρό παιδί, μα η απώλειά του, έφερε την πρώτη μου συνειδητοποίηση, για το εφήμερο της ομορφιάς, για το πόσο εύθραυστο και πρόσκαιρο είναι το ωραίο. Πως τίποτα δεν είναι δεδομένο και δεν διαρκεί για πάντα.
Επέστρεψαν οι γονείς από τη χώρα της νοσηλείας και η οικογένεια ξαναμπήκε στους παλιούς κανονικούς της ρυθμούς. Τις Κυριακές η μητέρα έβαζε το καλό της φόρεμα, έβγαζε από το ερμάρι τη μικρή ασημένια τσαντούλα της που χωρούσε μόλις ένα κραγιόν, μια πούδρα με καθρεφτάκι και ένα μαντηλάκι και πηγαίναμε σε γάμους. Έβλεπα την τσαντούλα να λαμπυρίζει και τη μητέρα να λάμπει από ομορφιά και να ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες γυναίκες που στεκόντουσαν στην ουρά.
Ψες κράτησα την τσαντούλα στη νυχτερινή μου έξοδο. Το πρωί άστραφτε στην τζαμαρία του σπιτιού, με όλη τη λάμψη και το φως των παιδικών μου χρόνων. Αυτό το φως που αναζητώ και βρίσκω σε γιορτές και πανηγύρια, σε χωριά ή σε άγνωστες πόλεις, την ώρα που το φως χρυσίζει πάνω από τα πλατάνια και τις καστανιές, τις στέγες ή τους θόλους εκκλησιών. Και στη δική μου μικρή πόλη, όπου κάθε μέρα το φως δίνει μια λάμψη βασιλική ακόμη και στα πιο ταπεινά σπίτια.
Χειμώνας και οι σταγόνες της βροχής κρέμονται λαμπερές στα δέντρα και στα φύλλα μετά από κάθε νεροποντή. Όλα είναι φως. «Κατά βάθος είμαι ζήτημα φωτός». Έτσι και οι νεραντζιές και οι μανταρινιές που λάμπουν στολισμένες με καρπούς στα πεζοδρόμια και στις αυλές. Το δέντρο αυτό με τα μήλα των Εσπερίδων είναι το ωραιότερο, το πιο λαμπρό χριστουγεννιάτικο δέντρο, εφάμιλλο με το δέντρο των παιδικών μου χρόνων, το κυπαρίσσι από το περιβόλι του θείου Κόκου.
Καλά Χριστούγεννα εύχομαι με φως και γαλήνη στις ψυχές μας…
«Τρία κόκκινα περιστέρια μέσα στο φως
Χαράζοντας τη μοίρα μας μέσα στο φως
με χρώματα και χειρονομίες ανθρώπων
που αγαπήσαμε.»
(Ο τίτλος και οι στίχοι σε εισαγωγικά ανήκουν στον Γιώργο Σεφέρη)
dena.toumazi@gmail.com