Παραστατικές πολιτικές τέχνες

Οι κρυφοί και φανεροί κλόουν (σατανικοί και μη) που ζουν ανάμεσά μας.
Είδατε τη νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου; Η σύζυγός μου έφριξε, επειδή απεχθάνεται το αίμα και τις σκηνές βίας. Κι όμως την είδε, παρασυρμένη από τις κριτικές (της έδιναν 4 αστεράκια στα 5). Εγώ δεν εμπιστεύομαι τους επαγγελματίες κριτικούς, ή μάλλον τους εμπιστεύομαι… αντίστροφα: Σύμφωνα με την εμπειρία μου, όσο πιο πολλά αστεράκια και θαυμαστικά, τόσο πιο «μακριά κι αγαπημένοι». Επιπλέον, ο Λάνθιμος κακοποιεί συστηματικά τους ηθοποιούς του, ιδίως την εξαιρετική Emma Stone (αυτή τη φορά της ξύρισε το κεφάλι!). Αν δεν ήταν αυτή, δεν θα περνούσα ούτε έξω από τις αίθουσες όπου παίζονται οι ταινίες του. Το πιο ενοχλητικό, όμως, είναι ότι θέλει να μας πείσει πως η «Βουγονία» του έχει και… οικολογικό μήνυμα –κάτι για τις μέλισσες κ.ά.– το οποίο είναι τόσο κατανοητό όσο τα λεγόμενα του Αναστασιάδη, τα «ξεκάθαρα» του Χριστοδουλίδη ή τα «παιθκιάαα…» του Φειδία Παναγιώτου. Ακόμα και τα κηρύγματα του Μόρφου Νεόφυτου βγάζουν περισσότερο νόημα, χωρίς να υπολογίσουμε τον νέο σταρ του είδους, τον μητροπολίτη-άνευ-χαρτοφυλακίου Τυχικό-εκτός-των-τειχών…
Παλαιότερα μου άρεσαν οι ταινίες τρόμου, όπως το «It» του Στίβεν Κινγκ με τον σατανικό κλόουν Pennywise. Άρχισα να αποστασιοποιούμαι όταν πολλοί σταρ της πολιτικής παραστατικής τέχνης ζήλεψαν τη δόξα του, από τον Τραμπ και τον Πούτιν, π.χ., ως τον Τσίπρα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη, εδώ τον Αβέρωφ Νεοφύτου, τους αδερφούς Τορναρίτη (ο ένας του ΔΗΣΥ και ο άλλος του «Σήκου Πάνω») και πολλούς ακόμα. Ως εκ τούτου, βρίσκω πως η εμφάνιση του Φειδία με κόκκινη μύτη κλόουν για να ανακοινώσει την ίδρυση του «ιντερνετικού» κόμματός του, «Άμεση Δημοκρατία», ήταν ό,τι πιο σουρεαλιστικά έξυπνο έχει κάνει (αν παραβλέψουμε την ύβρη προς τον αγωνιστή Μανώλη Γλέζο, ο οποίος είχε εφαρμόσει την άμεση –ή συμμετοχική– δημοκρατία το 1986, ως κοινοτάρχης στην Απείρανθο της Νάξου. Μου κάνει εντύπωση που δεν το θυμήθηκε κανείς). Ήταν έξυπνο όχι μόνο επειδή τράβηξε την προσοχή, αλλά επειδή όλοι θυμήθηκαν πόσοι «κρυφοί» κλόουν υπάρχουν ήδη, στην πολιτική και όχι μόνο.
Δεν είναι όμως μόνο η Βουλή ή η κυβέρνηση (και όσοι θέλουν να «παίξουν» στη μία ή στην άλλη) το πεδίο δραστηριοποίησης των κλόουν – αγαθών είτε σατανικών. Δείτε, π.χ., τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, το δημόσιο, τη Δικαιοσύνη, την Αστυνομία… Οι εκπαιδευτικοί απορρίπτουν το σύστημα αξιολόγησης (δεν θέλουν να κρίνονται καν, όπως όλοι καταλάβαμε, αλλά δεν το λένε στα ίσια), το ίδιο και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Εργοδότες και συνδικάτα τσακώνονταν για την ΑΤΑ (οι συντεχνίες διαφωνούσαν περί όνου σκιάς για αντιπολιτευτικούς λόγους, ώσπου την έπαθαν). Σε άλλο επίπεδο βρίσκεται ο Γενικός Εισαγγελέας: Παρόλο που ο ίδιος θεωρεί (και το λέει) ότι ο νόμος για τον διαχωρισμό των εξουσιών του (ως νομικού συμβούλου της κυβέρνησης και ως δημόσιου κατήγορου) είναι αντισυνταγματικός, δήλωσε ότι υπέγραψε την αιτιολογική έκθεση που τον συνοδεύει επειδή δεν θέλει να δημιουργήσει «ανυπέρβλητο πρόβλημα στην κανονική ροή των συνταγματικών εξουσιών των διαφόρων εμπλεκομένων υπηρεσιών»! Και όταν ρωτήθηκε πώς θα συμβουλεύει τον πρόεδρο εφόσον ήδη διαφωνεί, είπε κάτι εξεζητημένα ακατανόητο, για να καταλήξει στο ότι, ώσπου να εφαρμοστούν όλα αυτά, «εγώ δεν θα είμαι εδώ».
Απορώ με όσους λένε ότι πάσχουμε πολιτιστικά. Υπάρχουν πολλά στοιχεία, όχι μόνο οι επιδόσεις των πιο πάνω, που αποδεικνύουν ότι αυτό δεν είναι αλήθεια. Εκτός του ότι ο πολιτισμός, οι τέχνες και οι καλλιτέχνες, αναπτύσσονται ερήμην –ακόμα και σε πείσμα– των πολιτικών και της πολιτικής, να λίγα παραδείγματα: Ο δήμος Λευκωσίας διώχνει το σωματείο των Κυπρίων χαρακτών από το εργαστήριό τους στην Αγλαντζιά, επικαλούμενος διάφορους μυστήριους λόγους. Ο δήμαρχος διαπιστώνει ότι «επικρατεί χάος» στις πολιτιστικές υποδομές – ναι, το έχουμε αντιληφθεί προ πολλού. Εδώ και καιρό προσπαθούν να διώξουν τον Σύνδεσμο Εικαστικών Καλλιτεχνών από το Φυτώριο στον δημόσιο κήπο, το οποίο χρησιμοποιεί για χρόνια. Η λογική τους είναι προφανής: Οι πραγματικοί καλλιτέχνες αναπτύσσονται και εξελίσσονται σε δυσμενείς συνθήκες, όχι όταν τα βρίσκουν όλα έτοιμα και εύκολα. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα περί αυτού διεθνώς (π.χ. σε όλες τις δικτατορίες ανέκαθεν, στην ΕΣΣΔ παλιότερα και στη Ρωσία του Πούτιν τώρα, στην Αμερική του Τραμπ, στα καθεστώτα των Ταλιμπάν και των αγιατολάδων…)
Ένα κουίζ για το τέλος, άσχετο με τα προηγούμενα (αλλά και σχετικό κατά μία έννοια): Volt, Bolt, Ampere, Wolt, Bold, Foody – αναγνωρίζετε ποια από αυτά είναι πολιτικά κόμματα, ταχυδιανομείς, μονάδες μέτρησης ενέργειας, καλλιτεχνικά σωματεία ή ταξί; Έξτρα μπόνους, μάλλον… καφενειακού τύπου: Ετοιμάζεται νέο κόμμα με την επωνυμία «Κάτσε Κάτω» ή «Κάτσε Πάνω» – είναι αλήθεια ή ψέμα;
chrarv@philelefheros.com
MINORITY REPORT, 16.11.2025