Περί ελευθερίας της έκφρασης

Τώρα που καταλάγιασε ο σάλος που ξεσήκωσε ο Ευθύμιος Δίπλαρος με την ανάρτηση collage έργων του καλλιτέχνη Γιώργου Γαβριήλ στα ΜΚΔ, μπορούμε να εξαγάγουμε κάποια συμπεράσματα για όλα όσα ακούστηκαν και έλαβαν χώρα. Το ερώτημα που εγείρεται καταρχάς είναι εάν η ενέργεια του αναπληρωτή προέδρου του ΔΗΣΥ ήταν αποκλειστικά δική του πρωτοβουλία ή αν πρόκειται για απόφαση του κόμματός του. Ανεξάρτητα του τι ήταν, εκτιμώ ότι τα κίνητρα ήταν να δείξει στους οπαδούς του ότι το κόμμα του είναι πιο χριστιανικό, πιο εθνικιστικό και γενικά πιο δεξιό από το αντίπαλο δέος, δηλαδή το ΕΛΑΜ. Ήθελε να ανακόψει την εκροή των ψηφοφόρων που καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις. Δεν ξέρω κατά πόσο πέτυχε αυτόν τον στόχο ή εάν κατάφερε να συσπειρώσει πιο πολύ τους οπαδούς του ακροδεξιού μορφώματος και, τελικά, η όλη υπόθεση τού γύρισε μπούμερανγκ.
Η σχετική ανακοίνωση του ΔΗΣΥ τον καλύπτει και δείχνει ότι συμφωνούν. Στις ανακοινώσεις των κομμάτων, με φωτεινές εξαιρέσεις το ΑΚΕΛ, Βολτ και με κάποια καθυστέρηση τη ΔΗΠΑ, οι πολιτικοί ταγοί μάς δίνουν μαθήματα Τέχνης και χρησιμοποιούν το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού για να δικαιολογήσουν τις μουχλιασμένες και σκοταδιστικές τους αντιλήψεις. Άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται ως ελληνοχριστιανοί ομιλούν με τρόπο ως να μην διάβασαν ούτε μια λέξη από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό που στηρίζεται στον ορθό λόγο και στην ελεύθερη σκέψη. Ωσάν να μη τους άγγιξε το πνεύμα του Διαφωτισμού που είναι η ελευθερία της έκφρασης που αποτελεί το θεμέλιο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και είναι όντως θλιβερή διαπίστωση όταν οι αναχρονιστικές πεποιθήσεις προέρχονται από ηγεσίες κομμάτων που προβάλλονται ως «ευρωπαϊκά».
Δεν μπορούν άνθρωποι απαίδευτοι και αμόρφωτοι –όχι υπό την έννοια ότι δεν διαθέτουν πτυχία αλλά λόγω των παρωχημένων ιδεών τους- να διαμορφώνουν το καλλιτεχνικό αισθητήριο του κόσμου με μοναδικό κίνητρο το κομματικό κέρδος. Αν αυτοί οι χαρακτηρισμοί είναι υπερβολικοί και δεν ισχύουν, που πιστεύω ότι πράγματι δεν ισχύουν, τότε χωρίς καμιά επιφύλαξη πρόκειται για υποκρισία που είναι ό,τι χειρότερο για πολιτικούς αρχηγούς. Κύριοι αρχηγοί της Ακροδεξιάς, της Δεξιάς, της Κεντροδεξιάς και όσων άλλων τούς προσβλήθηκαν τα ιερά και τα όσια, η Τέχνη είναι ελεύθερη να εκφραστεί χωρίς κανέναν περιορισμό, εκτός αν παραβιάζει τον ποινικό κώδικα και τότε τη λύση θα δώσει το δικαστήριο. Μάθετε ότι ο ρόλος της Τέχνης σήμερα δεν είναι μόνο να προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα αλλά να δημιουργεί ερωτήματα και αμφιβολίες, να προκαλεί, ίσως να προσβάλλει, να συμφωνεί ή και να διαφωνεί, να εκφράζει ποικίλα ανθρώπινα συναισθήματα. Δεν υπάρχουν περιορισμοί στη θεματολογία της και οπωσδήποτε στα θέματα θρησκείας ή πίστης, με όλα μπορεί να ασχοληθεί. Υπάρχει καλή Τέχνη και μας αρέσει και υπάρχει κακή Τέχνη που δεν μας αρέσει και την αποφεύγουμε αλλά με κανέναν τρόπο δεν δαιμονοποιείται ή, ακόμη, ποινικοποιείται. Δεν υπάρχει βλάσφημη Τέχνη. Εάν δεν συμφωνείτε και δεν σας αρέσει η Τέχνη του κ. Γαβριήλ απλά ας μην πηγαίνατε να τη δείτε, άλλωστε βρισκόταν σε ιδιωτικό χώρο. Όλα αυτά ισχύουν ανεξάρτητα από το κόμμα στο οποίο ανήκει ο καλλιτέχνης ή εάν συμφωνούμε ή όχι με το αποτέλεσμα της καλλιτεχνικής του έκφρασης. Εφαρμόζουν για όλες τις ιδεολογίες και για όλα τα θέματα. Ας θυμηθούμε τη στάση που κράτησαν όλοι, περιλαμβανομένων και των σημερινών κατηγόρων, όταν έγινε η αιματηρή επίθεση των φανατικών μουσουλμάνων ενάντια στο γαλλικό σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo.
Στον χορό της διασποράς του μίσους δεν μπορούσε να μείνει πίσω η Εκκλησία, η οποία βρήκε την ευκαιρία να επαναλάβει τις οπισθοδρομικές απόψεις της. Ενώ ο λόγος της έπρεπε να είναι συναινετικός και συνενωτικός, δυστυχώς συμβαδίζει με τις πιο ακραίες και αντιδραστικές δυνάμεις του τόπου και αναμείχθηκε ακόμη και στα θέματα της Τέχνης. Ποια σχέση έχουν οι θέσεις της με το πνεύμα της αγάπης που αναμένεται να περικλείει ο κάθε της λόγος; Πώς συμβιβάζεται με την ανυπέρβλητη ηθική διδασκαλία του Χριστιανισμού και πώς ανταποκρίνεται στον υψηλό της ρόλο όταν με τις τοποθετήσεις της τάσσεται διχαστικά υπέρ μιας συγκεκριμένης θέσης και εναντίον μιας άλλης;