Πιέσεις δέχεται το δάνειο αποζημιώσεων για Ουκρανία, λέει η Κάλας

Κρίσιμη εβδομάδα για αποφάσεις στην ΕΕ όσον αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας, με το προτεινόμενο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δάνειο αποζημιώσεων να βρίσκεται στο επίκεντρο έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων. Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλας, παραδέχθηκε τη Δευτέρα εισερχόμενη στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, ότι το σχέδιο δέχεται «πιέσεις από διαφορετικές πλευρές», προειδοποιώντας ότι, παρά τις προσπάθειες της Κομισιόν, η επίτευξη συμφωνίας παραμένει δύσκολη ενόψει της Συνόδου Κορυφής της Πέμπτης.
Μιλώντας πριν από τη συνεδρίαση των Υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, η Κάλας χαρακτήρισε το δάνειο που θα βασίζεται στα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ως «την πιο αξιόπιστη επιλογή» για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας τα επόμενα δύο χρόνια. Όπως τόνισε, εναλλακτικές λύσεις όπως η έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους «δεν προχωρούν», καθώς απαιτούν ομοφωνία των 27 κρατών-μελών, κάτι που θεωρείται πολιτικά ανέφικτο. Η ΕΕ καλείται να συνεισφέρει τουλάχιστον €90 δισ. για να καλύψει τις στρατιωτικές και δημοσιονομικές ανάγκες του Κιέβου έως το 2027.
Το σχέδιο προβλέπει τη διοχέτευση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων της ρωσικής κεντρικής τράπεζας – συνολικού ύψους περίπου €210 δισ. – σε ένα δάνειο μηδενικού επιτοκίου προς την Ουκρανία ενώ η αποπληρωμή του θα ενεργοποιηθεί μόνο σε περίπτωση που η Μόσχα αποδεχθεί να καταβάλει αποζημιώσεις για τις καταστροφές του πολέμου, γεγονός που καθιστά το εγχείρημα πολιτικά και νομικά περίπλοκο.
Ωστόσο, οι αντιδράσεις εντείνονται, με το Βέλγιο να μην είναι το μόνο κράτος μέλος εναντίον του σχεδίου. Ως έδρα της Euroclear που διαχειρίζεται το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών κεφαλαίων, εκφράζει έντονους φόβους για νομικά αντίποινα και οικονομικές απώλειες, αλλά από την Παρασκευή, στις επιφυλάξεις του προστέθηκαν η Ιταλία, η Βουλγαρία και η Μάλτα, οι οποίες με κοινή δήλωση κάλεσαν την Κομισιόν να αναζητήσει «εναλλακτικές λύσεις» με σαφέστερους όρους και μικρότερο ρίσκο. Την ίδια γραμμή υιοθέτησε και η Τσεχία, με τον νέο Πρωθυπουργό Αντρέι Μπάμπις να δηλώνει μετά την πρώτη του επίσκεψη στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα, ότι δεν προτίθεται να συνεισφέρει οικονομικά ούτε να παράσχει εγγυήσεις.
Η Κάλας ωστόσο υπογράμμισε ότι το δάνειο αποζημιώσεων έχει το πλεονέκτημα ότι δεν επιβαρύνει τους Ευρωπαίους φορολογούμενους και στέλνει σαφές πολιτικό μήνυμα προς τη Ρωσία ότι «όποιος προκαλεί τέτοιας κλίμακας καταστροφή, οφείλει να πληρώσει». Τόνισε επίσης ότι, ακόμη και αν η έγκριση θα μπορούσε να γίνει με ειδική πλειοψηφία, είναι πολιτικά κρίσιμο να υπάρξει συναίνεση τουλάχιστον από το Βέλγιο.
Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η Πολωνία. Ο Πολωνός Υπουργός Εξωτερικών Πάβελ Μποσάκι τόνισε σε δηλώσεις του ότι η συνέχιση της χρηματοδότησης της Ουκρανίας αποτελεί στρατηγική αναγκαιότητα για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Όπως δήλωσε, «τα κονδύλια για τους επόμενους μήνες, και πιθανώς για τον επόμενο χρόνο, πρέπει οπωσδήποτε να εξασφαλιστούν», σημειώνοντας ότι η Βαρσοβία εξακολουθεί να υποστηρίζει τη λύση του δανείου που θα στηρίζεται στα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια. Παράλληλα, αναγνώρισε ότι υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών, αλλά ξεκαθάρισε ότι η χρηματοδότηση της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας θα προέλθει από την Ευρώπη και όχι από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Πέραν του οικονομικού σκέλους, στο τραπέζι βρίσκεται και το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ουκρανία. Σύμφωνα με δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, παρατηρείται σταδιακή σύγκλιση θέσεων μεταξύ Ουκρανίας, ΗΠΑ και Ευρώπης, με ενδεχόμενες ανακοινώσεις να μην αποκλείονται ακόμη και εντός της εβδομάδας, πιθανώς από το Βερολίνο.
Σε δεύτερο επίπεδο, οι Υπουργοί Εξωτερικών θα συζητήσουν τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Προσερχόμενος στη συνεδρίαση, ο Γάλλος ΥΠΕΞ Ζαν-Νοέλ Μπαρό ανακοίνωσε ότι πρότεινε να ενημερώσουν τους Ευρωπαίους ομολόγους τους οι απεσταλμένοι των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ σχετικά με την εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, σε μια προσπάθεια στενότερου συντονισμού ΕΕ–ΗΠΑ.
Τέλος, η συζήτηση κατευθύνεται και προς τη Λευκορωσία, με την ΕΕ να προσανατολίζεται στη διεύρυνση των κυρώσεων κατά του καθεστώτος Λουκασένκο ώστε να περιλαμβάνουν υβριδικές επιθέσεις κατά κρατών-μελών. Η Λιθουανία μέσω του Υπουργού Εξωτερικών της, ζητά αυστηρότερη ευρωπαϊκή απάντηση, προειδοποιώντας ότι τέτοιες ενέργειες δεν μπορούν να παραμείνουν αναπάντητες.