Προβληματισμός για τις συντάξεις λόγω γήρανσης

Σημαντικές συνταξιοδοτικές ανισότητες καταγράφονται σε όλη την Ευρώπη και το εισόδημα από συντάξεις ποικίλλει σημαντικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που καταγράφονται στον ΟΟΣΑ και τα στοιχεία που είχε δημοσιεύσει παλαιότερα η Eurostat και παρουσίασε η ιστοσελίδα Euronews.
Nα διευκρινίσουμε ότι η Κύπρος δεν είναι μέλος του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) αλλά συνεργάζεται στενά σε θέματα φορολογίας, εκπαίδευσης, διακυβέρνησης και βιώσιμης ανάπτυξης. Η έκθεση με θέμα «Pensions at a Glance 2025» εξετάζει τα συνταξιοδοτικά μέτρα που θεσπίστηκαν στις χώρες του ΟΟΣΑ μεταξύ Σεπτεμβρίου 2023 και Σεπτεμβρίου 2025. Περιλαμβάνει μια συζήτηση για τις πρόσφατες δημογραφικές τάσεις και τις προβλέψεις γήρανσης και μια σύνοψη των συνταξιοδοτικών συστημάτων μπόνους ή ποινής, του συνδυασμού πρακτικών εργασίας και συνταξιοδότησης και των υποχρεωτικών ηλικιών συνταξιοδότησης στις χώρες του ΟΟΣΑ. Στην έκθεση σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι η γήρανση του πληθυσμού θα είναι ταχεία τα επόμενα 25 χρόνια.
Τα ποσοστά γονιμότητας συνεχίζουν να μειώνονται σε πολλές χώρες, ενώ οι προηγούμενες προβλέψεις για τον πληθυσμό έχουν συστηματικά υπερεκτιμήσει την εξέλιξη του συνολικού ποσοστού γονιμότητας, σημειώνεται. Η έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι τα επόμενα 25 χρόνια, οι πληθυσμοί στις χώρες του ΟΟΣΑ θα γερνούν σχεδόν δύο φορές πιο γρήγορα από ό,τι τα τελευταία 25 χρόνια. Οι προηγούμενες προβλέψεις, έχουν συστηματικά υπερεκτιμήσει τα συνολικά ποσοστά γονιμότητας και ακόμη οι πιο πρόσφατες προβλέψεις βασίζονται στην υπόθεση ότι τα συνολικά ποσοστά γονιμότητας θα σταθεροποιηθούν στα τρέχοντα επίπεδα κατά μέσο όρο. Αναφέρεται επίσης ότι η πανδημία COVID-19 δεν έχει επηρεάσει τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις για το προσδόκιμο ζωής στην ηλικία των 65 ετών.
Σχετικά με τα όρια ηλικίας για σύνταξη, στην έκθεση επισημαίνεται, ότι η Τσεχία και η Σλοβενία αύξησαν την νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης από 65 σε 67 έτη, με ορίζοντα το 2056 και το 2035 αντίστοιχα. Στη Σλοβενία, η ηλικία συνταξιοδότησης χωρίς ποινή με 40 έτη εισφορών θα αυξηθεί επίσης από 60 σε 62 έτη. Επιπλέον, η Σλοβακία έχει συνδέσει τις προϋποθέσεις πρόωρης συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής. Η μέση κανονική ηλικία συνταξιοδότησης μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ θα αυξηθεί από 64,7 και 63,9 έτη για τους άνδρες και τις γυναίκες που συνταξιοδοτούνται από το 2024 σε 66,4 και 65,9 έτη, αντίστοιχα. Η κανονική ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξηθεί σε περισσότερες από τις μισές χώρες του ΟΟΣΑ με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Στην έκθεση αναφέρεται ότι άν οι χώρες επιδιώκουν να ενισχύσουν τη γονιμότητα, θα πρέπει να δημιουργήσουν συνθήκες που βοηθούν τους ενήλικες να αποκτήσουν τον αριθμό των παιδιών που επιθυμούν τη στιγμή που επιλέγουν.
Υποδεικνύεται ότι η μείωση της γονιμότητας, απειλεί την οικονομική βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων καθώς η αποτελεσματικότητα των πολιτικών για τη διατήρηση ή την αύξηση των επιπέδων γονιμότητας είναι αβέβαιη. Θα ήταν συνετό επισημαίνεται στην έκθεση, να προετοιμαστούμε για ένα μέλλον χαμηλής γονιμότητας. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μέσω μεταρρυθμίσεων για να διατηρηθούν υγιή τα συνταξιοδοτικά ταμεία.
Μεταξύ 34 χωρών σε όλη την Ευρώπη, οι μέσες ετήσιες συντάξεις κυμαίνονται από €3.377 στην Τουρκία έως €35.959 στην Ισλανδία. Στην Κύπρο το μέσο ετήσιο ποσό σύνταξης είναι €12.484, στην Ελλάδα €12.286 και ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι €16.138. Μεταξύ των μελών της ΕΕ, τα στοιχεία κυμαίνονται στο χαμηλότερο ετήσιο ποσό €3.622 που είναι στη Βουλγαρία και στο ψηλότερο €31.835 στο Λουξεμβούργο. Στις άλλες χώρες είναι €€18.855 στην Γαλλία, €17.926 στην Γερμανία, €19.589 στην Ιταλία, €8.930 Σλοβενία, €7.320 Εσθονία. Οι διαφορές γίνονται μικρότερες όταν μετριούνται σε πρότυπα αγοραστικής δύναμης (PPS), τα οποία αντικατοπτρίζουν το κόστος ζωής. Μια μονάδα ΜΑΔ αγοράζει την ίδια ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών σε κάθε χώρα. Για παράδειγμα η ετήσια σύνταξη στην Τουρκία σε ΜΑΔ είναι €8.128, στην Κύπρο €13.085, στην Ελλάδα €14.588, στην Σλοβενία €10.175, στην Εσθονία €7.779.