Προεδρία της ΕΕ και ανασχηματισμός

Μετά από πολύμηνο «κοιλοπόνεμα» και πολλά δημοσιεύματα και δηλώσεις έγινε ο περιβόητος μερικός ανασχηματισμός της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη. Δεν θα ασχοληθώ με τις δημόσιες τοποθετήσεις για τα κομματικά παιχνίδια των συγκυβερνώντων κομμάτων και για τη σκοπιμότητα του ανασχηματισμού. Θα καταπιαστώ με μια πτυχή αρκετά σημαντική για την χώρα, που ελάχιστα απασχόλησε τη δημόσια σφαίρα.
Ο ανασχηματισμός έγινε μερικές μέρες πριν την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ε.Ε. (1/1/20026). Η προεδρία στην ΕΕ, που τόσο πολύ διαφημίζεται από τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη και την κυβέρνηση του, είναι σοβαρή υπόθεση και σημαντική για ένα μικρό κράτος μέλος της Ε.Ε., όπως είναι η Κύπρος. Μιλώντας εκ πείρας η Προεδρία χρειάζεται μια τουλάχιστον πολύμηνη προετοιμασία και βαθιά γνώση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η Ε.Ε. Δεν μπορεί για παράδειγμα, παρά την όποια πολιτική βούληση και διάθεση, ιδιαίτερα ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας να ανταπεξέλθει με επάρκεια σ’ αυτήν την πρόκληση. Πολύ περισσότερο που μετακινήθηκε πρόσφατα (1/12/2025) και ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου.
Ο Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας προεδρεύει σε τρία σημαντικά Συμβούλια Υπουργών της Ε.Ε. που καλούνται να διαχειριστούν μεγάλα και, ιδιαίτερα σήμερα, κρίσιμα θέματα. Θα καλεστεί να προεδρεύσει στα Συμβούλια Ενέργειας, Βιομηχανίας και Ανταγωνιστικότητας και στη σύνθεση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, που θα ασχολείται με το κρίσιμο θέμα των διεθνών εμπορικών σχέσεων της Ε.Ε.
Η πρώτη προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. (β’ εξάμηνο 2012), κατά γενική ομολογία, κυρίως από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., κρίθηκε αρκετά πετυχημένη. Διεκπεραιώσαμε σημαντικό έργο με σημαντικές αποφάσεις για έργα και κανονισμούς που άφησαν το αποτύπωμα για την επόμενη δεκαετία. Στους δεκάδες φακέλους με τους οποίους ασχοληθήκαμε, υπήρχαν ορισμένοι που παρέμεναν σε εκκρεμότητα για αρκετά χρόνια, λόγω των έντονων διαφωνιών από τα ισχυρά κράτη της Ένωσης.
Καταφέραμε στη βάση του ρόλου του έντιμου διαμεσολαβητή (honest broker) ως προεδρεύουσα χώρα, να γεφυρώσουμε αντιθέσεις και να καταλήξουμε σε αποφάσεις. Για παράδειγμα η πράξη για την Ενιαία Αγορά (Single Market Act), οι αναθεωρήσεις της βιομηχανικής πολιτικής, το Ενιαίο Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας που ήταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για 30 χρόνια, τα συμπεράσματα για την έναρξη διαπραγματεύσεων εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε. – Ιαπωνίας, οι κανονισμοί για τις διευρωπαϊκές υποδομές και τα προγράμματα «Ορίζοντας 2020», το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2014-2020), οι κανονισμοί για μια ενεργειακή πολιτική στη βάση της προώθησης των ΑΠΕ, η ηλεκτρονική επίλυση καταναλωτικών διαφορών είναι μόνο μερικοί από τους δεκάδες φακέλους που διεκπεραίωσε η προεδρία μας με επιτυχία. Αξιωματούχοι του Συμβουλίου της Ε.Ε. δήλωσαν δημόσια ότι η κυπριακή προεδρία «έκανε πολύ καλή διαχείριση και οργάνωση του Συμβουλίου» και «ήταν η καλύτερη στα δύο τελευταία χρόνια» .
Δεν θεωρώ ότι ένα μικρό κράτος όπως η Κύπρος μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών, στα μεγάλα κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν σήμερα την Ε.Ε.. Όμως μπορεί να θέσει ένα μικρό λιθαράκι στην κατεύθυνση μιας πιο κοινωνικής, πράσινης και ειρηνικής Ευρώπης.
Η προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. είναι ευκαιρία να κερδίσει η μικρή Κύπρος περισσότερη αξιοπιστία και κύρος. Αυτά όμως κερδίζονται με σκληρή, συλλογική δουλειά και όχι με επικοινωνιακά τεχνάσματα. Όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος και όχι με βάση βαρύγδουπες διακηρύξεις. Ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, παραλαμβάνοντας την Προεδρία τον Δεκέμβριο του 2012 και απευθυνόμενος στον Κύπριο Υφυπουργό, Ανδρέα Μαυρογιάννη ανέφερε: «Θέσατε τον πήχη αρκετά ψηλά». Ευχόμαστε στην κυβέρνηση να πετύχει στην προεδρία της Ε.Ε., παρόλο που ο πήχης όπως τέθηκε από την πρώτη προεδρία είναι αρκετά ψηλά.
*Πρώην Υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας