Πόλεμος στην Ουκρανία: Το εφιαλτικό δίλημμα του Ζελένσκι ανάμεσα σε μια κακή ή καθόλου συμφωνία

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υπαναχώρησε ως προς την προθεσμία της Ημέρας των Ευχαριστιών για συμφωνία στην Ουκρανία, παρά τη διακαή επιθυμία του να εμφανιστεί ως ειρηνοποιός. Η κίνηση αυτή, όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του το CNN, δείχνει ότι το πολυπόθητο «φινάλε» της ειρηνευτικής του πρωτοβουλίας -με τη συνάντηση του εντολοδόχου του, Στιβ Γουίτκοφ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα- δύσκολα θα φέρει μια αιφνιδιαστική λύση για τον τερματισμό της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Αγεφύρωτο το χάσμα Ρωσίας - Ουκρανίας
Οι αποστάσεις μεταξύ Κιέβου και Μόσχας παραμένουν τεράστιες, και ο λόγος είναι ριζωμένος σε «αίμα, άγχος και θυσίες», αναφέρει το αμερικανικό μέσο.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν εξακολουθεί να απορρίπτει κάθε πρόταση που δεν του εξασφαλίζει τον πλήρη έλεγχο του Ντονέτσκ στην ανατολική Ουκρανία. Το επικαιροποιημένο αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο φαίνεται να αποσύρει αυτό το κομβικό «δώρο» προς τη Ρωσία σε σχέση με το αρχικό σχέδιο των 28 σημείων, που περιλάμβανε μια παραχώρηση που ούτε η Ουκρανία ούτε οι Ευρωπαίοι θεωρούν στρατιωτικά ή πολιτικά βιώσιμη.
Το ιστορικό μιας δεκαετίας πολέμου -τρεις ρωσικές εισβολές, διπλωματικά αδιέξοδα και συστηματική εξαπάτηση- εντείνει τη δυσπιστία για την αξιοπιστία της Μόσχας.
Η επαναλαμβανόμενη, κυκλική αδυναμία να κατανοηθεί το χάσμα μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών είναι τελικά ο λόγος για τον οποίο η πρόοδος φαίνεται πάντα τόσο κοντά, αλλά και τόσο μακριά.
«Η διαπραγμάτευση μιας συμφωνίας με την Ουκρανία και στη συνέχεια μιας άλλης με τη Ρωσία, με την ελπίδα ότι οι δύο πλευρές θα συγκλίνουν αρκούντως ώστε να επιτευχθεί συμφωνία, δημιουργεί τη δελεαστική ψευδαίσθηση της προόδου, αλλά στην πράξη δεν οδηγεί πουθενά. Τα σημεία διαφωνίας παραμένουν», τονίζει το CNN
Υποθετικές ρυθμίσεις, πραγματικά αδιέξοδα
Μεγάλο μέρος του σχεδίου αφορά θεωρητικές ρυθμίσεις: μελλοντικές συμμαχίες, χρηματοδότηση, όρια εξοπλισμών. Ωστόσο, όπως και σε παλαιότερα μνημόνια, αυτά μπορούν να μεταβληθούν ή και να εξαφανιστούν μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
Η Ουκρανία δεν θα χρειάζεται στρατό 600.000 αν υπάρξει πραγματική ειρήνη. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ ίσως καταστεί λιγότερο επιτακτική ή εφικτή σε μια περίοδο αποστράτευσης και οικονομικής κατάρρευσης.
Οι προοπτικές για επιστροφή της Ρωσίας στο G8 φαντάζουν αδύνατες, όπως και η διαφάνεια σε οποιοδήποτε σχήμα χρηματοδότησης της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Πρόκειται για σημαντικά ζητήματα, που όμως, πιθανότατα, θα αναδιαμορφωθούν στην επαφή με την πραγματικότητα.
Το κρίσιμο δίλημμα για τον Ζελένσκι
Το ουσιαστικό δίλημμα για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι παραμένει εφιαλτικό: να σταθμίσει τις μελλοντικές εγγυήσεις ασφάλειας από ΗΠΑ και Ευρώπη έναντι της βαθιάς πολιτικής και στρατιωτικής ζημιάς που θα προκαλούσε οποιαδήποτε παραχώρηση στο Ντονέτσκ.
Είναι μια κακή επιλογή για την Ουκρανία ακόμη και αν η συμφωνία τηρηθεί. Αν -όπως στο παρελθόν- η Μόσχα δεν την τιμήσει, τότε δεν είναι καν επιλογή.
Κρίση στο εσωτερικό και στο μέτωπο
Κι ενώ το διπλωματικό τοπίο σκοτεινιάζει, το ίδιο συμβαίνει και στο εσωτερικό της Ουκρανίας.
Η προθεσμία Τραμπ επισκίασε μια νέα έκρηξη του σκανδάλου διαφθοράς: ερευνητές έκαναν έφοδο στο σπίτι του ισχυρού προσωπάρχη του Ζελένσκι και διαπραγματευτή, Αντρίι Γερμάκ.
Παράλληλα, ο ουκρανικός στρατός αντιμετωπίζει οξύτατη έλλειψη προσωπικού· η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για το 2026 παραμένει αβέβαιη, παρά τις πρόσφατες καθησυχαστικές δηλώσεις της ΕΕ.
Στο μέτωπο, η κατάσταση είναι ακόμα πιο πιεστική: η Ρωσία προελαύνει γρήγορα στη Ζαπορίζια, πιο αργά, αλλά σταθερά στο Ποκρόβσκ του Ντονέτσκ, και προωθείται στο Κουπιάνσκ, βορειότερα. Κι η Ουκρανία δεν διαθέτει επαρκείς δυνάμεις να αντιμετωπίσει τόσα μέτωπα ταυτόχρονα.
Το τμήμα του Ντονέτσκ που παραμένει υπό ουκρανικό έλεγχο κινδυνεύει σοβαρά τον χειμώνα. Το στρατηγικής σημασίας Κραματόρσκ δέχεται ήδη επιθέσεις με ρωσικά drones μικρής εμβέλειας, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται πια αρκετά κοντά. Η ανάκτηση εδαφών δεν βρίσκεται πλέον καν στη συζήτηση: η πραγματική ερώτηση είναι αν η Ουκρανία και οι σύμμαχοί της μπορούν να οδηγήσουν πρώτα τη Ρωσία σε εξάντληση.
Η εύθραυστη ελπίδα και ο κίνδυνος κατάρρευσης
Η άρρητη και ίσως φρούδα ελπίδα της ουκρανικής ηγεσίας είναι ότι η Ρωσία θα λυγίσει υπό το βάρος των τεράστιων απωλειών και των πιέσεων που δέχεται η οικονομία της, αλλά σε μια τόσο κλειστή κοινωνία είναι αδύνατο να προβλέψει κΗ ανταρσία των μισθοφόρων της Wagner το 2023 φαινόταν αδιανόητη, μέχρι που οι δυνάμεις του Γεβγκένι Πριγκόζιν βρέθηκαν καθ’ οδόν προς τη Μόσχα.
Παρά την υπαρξιακή φύση του ουκρανικού αγώνα και την υλική υπεροχή της Ρωσίας, οι τελευταίοι 10 μήνες διπλωματικής σύγχυσης έφεραν ένα κάποτε αδιανόητο ενδεχόμενο πιο κοντά: την παραχώρηση ουκρανικού εδάφους για ειρήνη.
Ένα σενάριο που ο Ζελένσκι και η Ευρώπη απέρριπταν κατηγορηματικά μέχρι πρόσφατα, τώρα εμφανίζεται στο πρώτο σχέδιο της 28σέλιδης ειρηνευτικής πρότασης Τραμπ. Και ναι μεν έχει εξαφανιστεί από την ευρωπαϊκή αντιπρόταση, αλλά όχι όμως από τις μαξιμαλιστικές αξιώσεις του Πούτιν.
Ο κύκλος φαίνεται ότι πρόκειται να επαναληφθεί. Ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ πιθανότατα θα ακούσει ξανά στη Μόσχα από τον Πούτιν ότι δεν υποχωρεί στο θέμα του Ντονέτσκ. Θα το μεταφέρει στον Τραμπ. Ο Ζελένσκι θα βρεθεί ξανά υπό πίεση και ένα νέο τελεσίγραφο, σαν εκείνο της 27ης Νοεμβρίου, θα πλανάται στον ορίζοντα.
Πηγή: iefimerida.gr