Σαφής στήριξη στην αποστολή Χαν από τους ηγέτες της ΕΕ – Σημαντικά μηνύματα προς Τουρκία

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ/ΑΠΟΣΤΟΛΗ
Ενισχυμένος στην αποστολή του αναμένεται να εξέλθει από το επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο Γιοχάνες Χαν, απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Κυπριακό. Στο προσχέδιο των Συμπερασμάτων που θα πάει αύριο ενώπιον των αρχηγών κρατών/κυβερνήσεων της Ε.Ε. οι αναφορές για το Κυπριακό θεωρούνται ότι είναι εμφανώς ενισχυμένες, γεγονός, ειδικότερα σ’ ό,τι αφορά την αποστολή Χαν.
Κατά το χθεσινό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων έχει εγκριθεί η έκθεση για τη διεύρυνση. Σ’ ό,τι αφορά την Τουρκία, αυτό που καταγράφεται είναι ότι στέλνονται ισχυρά μηνύματα σε σχέση με το Κυπριακό, το κράτος δικαίου αλλά και στο θέμα των παραβιάσεων των κυρώσεων κατά της Τουρκίας. Η Λευκωσία θεωρεί πως οι αναφορές στο Κυπριακό είναι σημαντικές, λαμβάνοντας υπόψη το ότι έρχονται σε μια περίοδο κατά την οποία καταβάλλονται προσπάθειες επανέναρξης και του διαλόγου με την τουρκική πλευρά.
Στην έκθεση καταγράφεται ότι η εποικοδομητική στάση της ίδιας της Τουρκίας θα συμβάλει καθοριστικά στην προώθηση των διαφόρων τομέων συνεργασίας, για να τονιστεί ότι «σε σχέση με αυτό το Συμβούλιο αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην επανέναρξη και πρόοδο των συνομιλιών για διευθέτηση του Κυπριακού, για περαιτέρω ενίσχυση της Ευρωτουρκικής συνεργασίας».
Σημειώνεται ότι η όποια πρόοδος στις σχέσεις με Τουρκία γίνεται στη βάση «μιας σταδιακής, αναλογικής και αναστρέψιμης προσέγγισης, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου του 2024». Υπενθυμίζεται ότι στα ίδια τα συμπεράσματα, όπως εγκρίθηκαν από τους ηγέτες των 27 κρατών-μελών το 2024, διασυνδέεται η πρόοδος στα ευρωτουρκικά, με κίνητρα για Τουρκία, τονίζεται η αιρεσιμότητα- δεν δόθηκε λευκή επιταγή, αντιθέτως, είναι μια διαδικασία με προϋποθέσεις, που περιλαμβάνουν τις κυπρογενείς υποχρεώσεις και υποδεικνύεται η αρχή της αναστρέψιμης προσέγγισης.
Στη σημαντικά σημεία της έκθεσης η υπόδειξη στην Τουρκία της ανάγκης να εκπληρώσει τις ενταξιακές της υποχρεώσεις, που περιλαμβάνουν πλήρη και χωρίς διακρίσεις υλοποίηση του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Άγκυρας, προς όλα τα κράτη-μέλη. Υποδεικνύεται ότι «η αναγνώριση όλων των κρατών-μελών παραμένει ουσιώδους σημασίας. Η Τουρκία πρέπει να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και να σεβαστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε., καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο, περιλαμβανομένης της Σύμβασης των ΗΕ για το δίκαιο της Θάλασσας».
Χαιρετίζονται οι διορισμοί
Στις ουσιαστικές και εκτενείς αναφορές στην Κύπρο, η έκθεση επαναλαμβάνει ξεκάθαρα την πλήρη δέσμευση της Ε.Ε. για συνολική διευθέτηση του Κυπριακού εντός του συμφωνηθέντος πλαισίου ΟΗΕ, σύμφωνα με όλα τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ, τις αρχές της Ε.Ε. και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Τονίζεται δε, ότι παραμένει κρίσιμης σημασίας η Τουρκία να δεσμευτεί και να συμβάλει ενεργά στην ειρηνική διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της.
Επιπρόσθετα, χαιρετίζει τον διορισμό προσωπικής απεσταλμένης του Γ.Γ. των ΗΕ και επαναδιατυπώνεται η ετοιμότητα η Ε.Ε. «να διαδραματίσει ενεργό ρόλο, υποστηρίζοντας όλα τα στάδια, υπό την αιγίδα των ΗΕ, με όλα τα κατάλληλα μέσα που έχει στη διάθεσή της». Σημαντικό στοιχείο είναι η ετοιμότητα του Συμβουλίου να συνεργαστεί στενά με τον ειδικό απεσταλμένο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κύπρο. Συγκεκριμένα αναφέρεται πως «το Συμβούλιο προσβλέπει σε συνεργασία με τον ειδικό απεσταλμένο της Επιτροπής στο Κυπριακό».
Στην έκθεση γίνεται αναφορά και στα Βαρώσια, υπενθυμίζοντας ότι το Συμβούλιο καταδικάζει όλες τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας, που αντίκεινται στα ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ και ζητεί την αναστροφή τους αμέσως και περαιτέρω καλεί την Τουρκία να σεβαστεί όλα τα σχετικά ψηφίσματα και ιδίως τα 541, 559, 789 και 1251.
Εταίρος-κλειδί και στασιμότητα
Επίσης η έκθεση, που εγκρίθηκε χθες σημειώνει ότι η Τουρκία αποτελεί εταίρο-κλειδί, ωστόσο καταγράφεται η στασιμότητα στην ενταξιακή της πορεία. Σημαντικά και τα μηνύματα που καταγράφονται, με επίκληση προηγούμενων Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναφορικώς με την Τουρκία, ότι το Συμβούλιο επαναλαμβάνει το στρατηγικό ενδιαφέρον της Ε.Ε. σε ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο, και για ανάπτυξη και συνεργασία με αμοιβαίο όφελος. Σημειώνοντας την ανάγκη να συνεχιστεί η βελτίωση των ελλαδο-τουρκικών σχέσεων, ζητείται διατήρηση της αποκλιμάκωσης της έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παράκαμψη των κυρώσεων κατά Ρωσίας
Αυτό που σημειώνεται από διπλωματικές πηγές, ως προς τα σημαντικά, είναι οι συστάσεις γίνονται και για υλοποίηση των υποχρεώσεων για την τελωνειακή ένωση. Αναφορά και στο θέμα των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και σημειώνεται η λύπη του Συμβουλίου για τη μη συμμόρφωση της Τουρκίας με τα περιοριστικά μέτρα έναντι της Ρωσίας. Σημειώνεται ότι η Τουρκία έλαβε κάποια μέτρα για να σταματήσει την παράκαμψη κυρώσεων στο έδαφός της, ωστόσο, ως αναφέρεται, χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες, ιδίως όσον αφορά τα είδη προηγμένης τεχνολογίας που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικούς σκοπούς από τη Ρωσία και τον «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας. Η ενεργός και στενότερη συνεργασία με την Ε.Ε. για την πρόληψη και τον εντοπισμό της καταστρατήγησης των κυρώσεων της Ε.Ε. παραμένει υψίστης σημασίας.
Ανησυχία για το κράτος δικαίου
Τέλος, η έκθεση καταγράφει ανησυχία για οπισθοδρόμηση σε θέματα δημοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου, σημειώνεται η απουσία προόδου για εφαρμογή των αποφάσεων του ΕΔΑΔ και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Ταυτοχρόνως, επαινεί την Τουρκία διότι φιλοξενεί από τους μεγαλύτερους αριθμητικά πληθυσμούς προσφύγων. Και στο σημείο αυτό, γίνεται αναφορά στην Κύπρο, και επαναλαμβάνεται η σημασία της πλήρους και χωρίς διακρίσεις εφαρμογής της δήλωσης Ε.Ε. – Τουρκίας, μεταξύ άλλων και έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, για την επανέναρξη των επιστροφών και την αποτροπή αντικανονικών αφίξεων χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.
Ικανοποίηση Ραουνά για τις αναφορές που αφορούν το Κυπριακό
Η υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα, Μαριλένα Ραουνά, εμφανίστηκε ικανοποιημένη για τα αποτελέσματα του χθεσινού Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και τα όσα αναφέρονται στην έκθεση για την Τουρκία.
Η κ. Ραουνά σημειώνει σε γραπτή δήλωσή της πως «η Ε.Ε., αποτελεί πρώτα και κύρια ένωση που εδράζεται στις θεμελιώδεις αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της διεθνούς νομιμότητας».
Υπογραμμίζει το γεγονός ότι χθες επιβεβαιώθηκε «εκ νέου η στήριξη της Ε.Ε. στις προσπάθειες που καταβάλλει η ΚΔ για την επίλυση του Κυπριακού και η πλήρης δέσμευση της Ε.Ε. για συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος, εντός του συμφωνηθέντος πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με όλα τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ, τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ένωση και το ευρωπαϊκό κεκτημένο».
Επιπλέον χαιρέτισε «την επιβεβαίωση του πλαισίου που αποφασίστηκε στη βάση και των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Απριλίου 2024 και την ξεκάθαρη διασύνδεση της προόδου στις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας, με απτά βήματα προόδου από την Τουρκία προς επανέναρξη των διαπραγματεύσεων προς επίλυση του Κυπριακού στη συμφωνημένη βάση λύσης, αλλά και την ετοιμότητα Ε.Ε. να στηρίξει με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, όλα τα στάδια τής υπό τον ΟΗΕ διαδικασίας. Στο πλαίσιο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντική η ενίσχυση της παραγράφου για το Κυπριακό, με προσθήκη αναφοράς στον διορισμό ειδικού απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό, κ. Χαν και η ετοιμότητα του Συμβουλίου να συνεργαστεί μαζί του στενά, αναβαθμίζοντας και νομιμοποιώντας εκ μέρους των κρατών-μελών την παρουσία και τον ρόλο του». Θεωρεί «εξίσου σημαντικό το μήνυμα στήριξης της Ε.Ε. στις προσπάθειες που καταβάλλει ο Γ.Γ. ΟΗΕ, μέσω και του διορισμού της προσωπικής απεσταλμένης του κας Ολγκίν».
Η Κύπρια υφυπουργός χαιρέτισε «την επιβεβαίωση των συμφωνημένων θέσεων της Ε.Ε. ως προς τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας, το Κυπριακό, τα Βαρώσια και την Αν. Μεσόγειο, αλλά και το κάλεσμα προς την Άγκυρα όπως, μεταξύ άλλων, εκπληρώσει το σύνολο των κυπρογενών της υποχρεώσεων, συμβάλει εμπράκτως στη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών, και σεβαστεί πλήρως όλα τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑ ΟΗΕ και ιδίως τα ψηφίσματα 541, 550, 789 και 1251».