Στα επόμενα λίγα χρόνια η Λεμεσός δεν θα μπορεί να αναπνεύσει

Του Χρήστου Χαραλάμπους
Το ότι η Λεμεσός κινδυνεύει να βουλιάξει από τα ιδιωτικής χρήσης αυτοκίνητα και ότι η κατάσταση με το κυκλοφοριακό πρόβλημα έχει φτάσει στο απροχώρητο είναι μια διαπίστωση γενικά παραδεκτή που ακούγεται επανειλημμένα, τουλάχιστον την τελευταία πενταετία, από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, οι οποίοι έχουν και την απόλυτη ευθύνη να δώσουν λύση στο πρόβλημα που καθημερινά οδηγείται από το κακό στο χειρότερο. Το μεγάλο τίμημα από αυτή την κατάσταση, η οποία συνεχώς επιδεινώνεται, το πληρώνουν καθημερινά οι εργαζόμενοι και γενικότερα ο κόσμος, που αναγκάζεται, μη έχοντας άλλες εναλλακτικές επιλογές, αφού δεν υπάρχουν και οι κατάλληλες υποδομές, να χρησιμοποιεί το ιδιωτικό αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις του εντός και εκτός πόλης.
Η ανάγκη να περάσουν οι αρμόδιοι κρατικοί και άλλοι φορείς από τα λόγια στα έργα, εφαρμόζοντας άμεσα μέτρα αναχαίτισης, καταγράφεται επιτακτική όσο ποτέ άλλοτε. Κι αν αυτό δεν γίνει κατορθωτό, τότε μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια η πόλη κυριολεκτικά δεν θα μπορεί να αναπνεύσει, καθώς ο αριθμός των αυτοκινήτων, με μαθηματική ακρίβεια, θα είναι πολλαπλάσιος από τον πληθυσμό.
Ο ίδιος ο Υπουργός Μεταφορών δεν είναι λίγες οι φορές που δημόσια έχει αναφέρει ότι αν δεν γίνει σύντομα σωστή διαχείριση των προκλήσεων που προκύπτουν από τη μεγάλη ανάπτυξη της Λεμεσού, τότε η ποιότητα ζωής των πολιτών σε ό,τι αφορά την κυκλοφοριακή συμφόρηση θα χειροτερεύσει επικίνδυνα. Ωστόσο, οι διάφορες εξαγγελίες που έχουν ακουστεί κατά καιρούς, με την επίκληση μελετών και σχεδιασμών για εφαρμογή μέτρων ή και τη δημιουργία νέων οδικών έργων, αποδείχτηκαν επιταγές χωρίς αντίκρισμα.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το πολυσυζητημένο Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, που έχει ετοιμαστεί πριν από μια και πλέον πενταετία και στις βασικές πρόνοιές του περιλαμβάνει τη δημιουργία υποδομών που θα προωθούν τη χρήση εναλλακτικών μέσων διακίνησης (αστικά λεωφορεία, ποδήλατα κ.λπ.) με ταυτόχρονη μείωση της κυκλοφορίας ιδιωτικών οχημάτων, αυτό θα πρέπει να εφαρμοστεί μέχρι το 2026, ενώ μέχρι σήμερα έχει εφαρμοστεί στο ελάχιστο ή και καθόλου.
Έχει παραδεχτεί επανειλημμένα ο αρμόδιος υπουργός ότι με τους ρυθμούς ανάπτυξης της Λεμεσού, πέραν από το ΣΒΑΚ που θα πρέπει να υλοποιηθεί, θα πρέπει στο μεταξύ να ληφθούν και κάποια προσωρινά αλλά ουσιαστικά μέτρα. Τα οποία όμως ακόμα αναμένεται να εφαρμοστούν.
Για πολλοστή φορά, το κυκλοφοριακό που μαστίζει τη Λεμεσό απασχόλησε ειδικούς επιστήμονες, τοπικές Αρχές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. Αυτό έγινε πριν λίγες μέρες σε δημόσια συζήτηση που διοργανώθηκε από τα Τμήματα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών και Ναυτιλίας και Εμπορίου του Πανεπιστημίου Frederick, στο πλαίσιο του θεσμού Blue Limassol Forum και σε συνεργασία με τον Δήμο Λεμεσού, με θέμα «Κυκλοφοριακό και Παραλίες: Προκλήσεις και Προοπτικές για τη Λεμεσό». Μέσα από τις αναφορές και τις επισημάνσεις που έγιναν, καταδείχθηκε ότι υπάρχει γνώση, βούληση και ενδιαφέρον για το κυκλοφοριακό πρόβλημα, τόσο από τους αρμοδίους όσο και από τους πολίτες. Το ζητούμενο πλέον είναι η μετάβαση από τη συζήτηση στη δράση, ώστε η Λεμεσός να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη, προσβάσιμη και πράσινη πόλη, που να αναπνέει ελεύθερα δίπλα στη θάλασσα, διατηρώντας την ταυτότητά της. Καθολική είναι και η υπόδειξη της ανάγκης για συντονισμένες δράσεις που θα επιτρέψουν στη Λεμεσό να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις πιέσεις από την ταχεία ανάπτυξη και την παράκτια δραστηριότητα.
Λύσεις που θα «κτυπούν» την αιτία των προβλημάτων
Όπως χαρακτηριστικά επισημάνθηκε από τους ομιλητές, η Λεμεσός, που αποτελεί την οικονομική «ατμομηχανή» της Κύπρου, μεγαλώνει με ταχείς ρυθμούς, χωρίς όμως οι υποδομές, οι δημόσιες συγκοινωνίες και ο πολεοδομικός σχεδιασμός της να συμβαδίζουν με την αύξηση του πληθυσμού και των δραστηριοτήτων, με αποτέλεσμα η πόλη να αντιμετωπίζει σήμερα έντονα προβλήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης, περιορισμένης πρόσβασης και πίεσης στην παράκτια ζώνη, καθώς και ζητήματα διαχείρισης των παραλιών και ορθολογικής αξιοποίησης του παραθαλάσσιου χώρου.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την κυκλοφοριακή συμφόρηση, ο πρόεδρος του Τμήματος Ναυτιλίας και Εμπορίου του Πανεπιστημίου, Δρ Άγγελος Μενελάου, τόνισε ότι η Λεμεσός χρειάζεται στοχευμένες λύσεις που να αντιμετωπίζουν τη γενεσιουργό αιτία των προβλημάτων, η οποία βρίσκεται στη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού, των οχημάτων και στην άναρχη ανάπτυξη που βρήκε την πόλη απροετοίμαστη.
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Λεμεσού, Γιάννης Αρμεύτης, παρουσιάζοντας τις δράσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη για τη βελτίωση της κυκλοφορίας και της πρόσβασης στην πόλη, τόνισε ότι οι παρεμβάσεις δεν μπορούν να αποδώσουν ουσιαστικά αποτελέσματα χωρίς την επιτάχυνση των μεγάλων έργων υποδομής, όπως ο Βόρειος Παρακαμπτήριος, η έγκαιρη υλοποίηση του οποίου αποτελεί προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Λεμεσού.
Το ότι η αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού απαιτεί ενιαίο και ολοκληρωμένο σχεδιασμό και στενή συνεργασία όλων των αρμόδιων φορέων υποστήριξε και ο πρόεδρος του ΕΟΑ Λεμεσού, Γιάννης Τσουλόφτας, υποδεικνύοντας ότι η αποσπασματική προσέγγιση επιβραδύνει την πρόοδο, ενώ η συνέργεια μπορεί να επιταχύνει την εφαρμογή ρεαλιστικών λύσεων. Ο συγκοινωνιολόγος και μέλος του ακαδημαϊκού προσωπικού του Πανεπιστημίου Κύπρου, Δρ Λουκάς Δημητρίου, υπογράμμισε την ανάγκη για πολυκεντρικότητα και αλλαγή νοοτροπίας προς μια κουλτούρα βιώσιμης κινητικότητας. Παρουσιάζοντας τα έργα του αρμόδιου υπουργείου, η προϊσταμένη της Μονάδας Βιώσιμης Κινητικότητας του Τμήματος Δημοσίων Έργων, Εύη Αναγιωτού, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού στην ευρύτερη περιοχή της Λεμεσού και κυρίως στις κοινότητες που βρίσκονται βόρεια του αυτοκινητόδρομου, γεγονός, όπως υπέδειξε, που ασκεί τεράστια πίεση στις υφιστάμενες υποδομές και απαιτεί αναθεώρηση του πολεοδομικού σχεδιασμού.
Η ανάπτυξη να γίνεται με σεβασμό στον δημόσιο χώρο
Στη συζήτηση που έγινε με επίκεντρο τη σχέση της πόλης με τη θάλασσα και στις προκλήσεις που δημιουργούνται από τον τρόπο της παράκτιας διαχείρισης, ο δήμαρχος Λεμεσού τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη αυστηρής εφαρμογής των κανονισμών για την προστασία του αιγιαλού και τη διασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης όλων των πολιτών στις παραλίες, επισημαίνοντας ότι η ανάπτυξη πρέπει να γίνεται με σεβασμό στο δημόσιο χώρο. Αναφερόμενος στο Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχέδιο, ο Γιάννης Αρμεύτης εξέφρασε έντονη ανησυχία για τις κρατικές καθυστερήσεις που παρατηρούνται, οι οποίες, όπως είπε, όχι μόνο εμποδίζουν την ωρίμανση έργων, αλλά ενδέχεται να οδηγήσουν και σε απώλεια ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.
Τη σημαντική αναγνώριση από ευρωπαϊκούς οργανισμούς, του υψηλού επιπέδου καθαρότητας της θάλασσας της Λεμεσού, παρά τα σοβαρά αλλά μεμονωμένα περιστατικά ρύπανσης, επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΑ Λεμεσού, ενώ η κ. Τσιρίδου έκανε αναφορά στη νομοθετική διάσταση της παράκτιας διαχείρισης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για θεσμικό εκσυγχρονισμό και καλύτερη εποπτεία της χρήσης του παραθαλάσσιου χώρου. Ο πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Frederick, καθηγητής Βύρων Ιωάννου, παρουσίασε την προοπτική ενιαίας σύνδεσης του λιμανιού με την πόλη, ως έναν ανοιχτό, λειτουργικό και βιώσιμο δημόσιο χώρο, ενώ ο Δρ Άγγελος Μενελάου ανέδειξε τη διάσταση της θαλάσσιας περιβαλλοντικής πολιτικής, αναφερόμενος στο σχέδιο ηλεκτροδότησης των πλοίων κατά τον ελλιμενισμό, το οποίο εντάσσεται σε ευρωπαϊκό κανονισμό και μπορεί, όπως υπέδειξε, να μειώσει δραστικά τη ρύπανση και το ενεργειακό αποτύπωμα των λιμανιών.
Εκφράζοντας την ανησυχία ότι οι καθυστερήσεις στις κυβερνητικές υπηρεσίες ενδέχεται να αναστείλουν την ομαλή υλοποίηση του έργου, ο κ. Μενελάου επεσήμανε ότι η μη έγκαιρη προσαρμογή θα επιφέρει αλυσιδωτές αρνητικές συνέπειες για τη χώρα και τον λιμενικό της τομέα.