Στο Κυπριακό η ΕΕ παραμένει κυρίως παρατηρητής, χωρίς να επιδεικνύει αποφασιστικότητα…

Συνέντευξη του Ευρωβουλευτή του ΑΚΕΛ, Γιώργου Γεωργίου στον
Μιχάλη Μιχαήλ
Πώς αξιολογείτε τη στάση της ΕΕ απέναντι στο Κυπριακό; Πιστεύετε ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει την Τουρκία με την απαιτούμενη αποφασιστικότητα στο Κυπριακό, ή εξακολουθεί να προκρίνει μια «ήπια» διπλωματική γραμμή λόγω γεωπολιτικών και ενεργειακών εξαρτήσεων;
Η στάση της ΕΕ όσον αφορά το Κυπριακό, όπως καταγράφεται και στην πρόσφατη έκθεση προόδου της Τουρκίας, χαρακτηρίζεται από ένα διπλό μοτίβο καθώς εκφράζει, μεν, ρητορική στήριξη, αλλά χωρίς να συζητά χειροπιαστά μέτρα πίεσης. Ενίοτε, τονίζει τις ανεκπλήρωτες κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας, προβαίνοντας και σε υπόμνηση της θέσης της ΕΕ για λύση στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Σ.Α. ΟΗΕ, αλλά την ίδια στιγμή αποφεύγει να αναφερθεί στις συνέπειες που πρέπει να υποστεί η Τουρκία λόγω των άνομων ενεργειών της. Επομένως, δεν επιδεικνύει την αποφασιστικότητα που απαιτείται για να αποτρέψει ή να ανατρέψει τα τουρκικά τετελεσμένα. Αντ’ αυτού, παραβλέποντας την ανάγκη για ουσιαστική διασύνδεση της πορείας των ευρωτουρκικών σχέσεων με την επίλυση του Κυπριακού, συνεχίζει να επιβραβεύει την Τουρκία, ανοίγοντας ένα πελώριο παράθυρο για τη συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας, περιλαμβανομένων του SAFE και του EDIP, μέσω των ευρωτουρκικών κοινοπραξιών.
Προφανώς, η εν λόγω στάση της ΕΕ υπαγορεύεται από τα ισχυρά κέντρα, όπως για παράδειγμα το Βερολίνο, που διατηρεί αγαστές σχέσεις με την Άγκυρα και βασίζει σε μεγάλο βαθμό την ενίσχυση της άμυνάς του στις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες. Δυστυχώς, σ’ αυτό το πολεμοχαρές κλίμα, η άσκηση πίεσης από την ΕΕ στην Τουρκία ώστε να προβεί σε ουσιαστικά βήματα για λύση του Κυπριακού, έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Και, εν τέλει, επικρατούν τα οικονομικά τους συμφέροντα, ένθεν και ένθεν.
Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι πραγματικές αρμοδιότητες και τα περιθώρια δράσης του Ευρωπαίου απεσταλμένου, κ. Γιοχάνες Χαν; Μπορεί να επηρεάσει ουσιαστικά την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων ή λειτουργεί κυρίως ως διαμεσολαβητής χωρίς πρακτικά εργαλεία πίεσης;
Στο Κυπριακό, η ΕΕ παραμένει κυρίως παρατηρητής. Δεν έχει ρόλο ισχυρού διαμεσολαβητή στις συνομιλίες. Περιορίζεται σε ορισμένες δηλώσεις. Κατ’ επέκταση και ο διορισμός του κ. Χαν ως Ευρωπαίου απεσταλμένου στο Κυπριακό έχει περισσότερο πολιτικό και διπλωματικό, παρά εκτελεστικό χαρακτήρα. Λειτουργεί, κυρίως, ως διπλωματικός διαμεσολαβητής. Η εντολή του είναι να διευκολύνει τη διαδικασία, να ενισχύσει τις διασυνδέσεις ΕΕ – ΟΗΕ και να κρατήσει το Κυπριακό σε ευρωπαϊκή ατζέντα.
Χαρακτηριστικά, ο προηγούμενος Τουρκοκύπριος ηγέτης, προφανώς με τις ευλογίες της Άγκυρας, απέφυγε συστηματικά να συναντηθεί με τον κ. Χαν. Ο κ. Ερχιουρμάν, υιοθετώντας μια άλλη τακτική, ανακοίνωσε ότι προτίθεται να τον συναντήσει.
Ο κ. Χαν μπορεί να αξιοποιήσει την πολιτική πίεση σε επίπεδο Συμβουλίου και Επιτροπής. καθώς και την προοπτική ενίσχυσης των ευρωτουρκικών σχέσεων. Ωστόσο, η ΕΕ μέχρι σήμερα απέδειξε πως αποφεύγει να επιβάλει ουσιαστικά μέτρα πίεσης στην Τουρκία. Η «ήπια» διπλωματική γραμμή που ακολουθεί η ΕΕ, στην οποία κινείται και ο κ. Χαν, βολεύει ώστε να ισορροπούν ανάμεσα στις διακηρυγμένες αρχές τους και τα συμφέροντα που θέλουν να εξυπηρετήσουν.
Ποια, κατά την άποψή σας, είναι η πραγματική στρατηγική τόσο της ΕΕ, όσο και της Τουρκίας όσον αφορά το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων; Βλέπετε περιθώρια σύγκλισης που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν θετικά για το Κυπριακό;
Η πραγματική στρατηγική της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία χαρακτηρίζεται από υποκρισία και βολικές ισορροπίες. Όπως επανειλημμένα έχουμε καταγγείλει, η ΕΕ έχει εγκλωβιστεί σε μια πολιτική κατευνασμού, όπου τα οικονομικά συμφέροντα, οι ενεργειακές εξαρτήσεις και η συμφωνία για το Μεταναστευτικό υπερισχύουν των αρχών, του διεθνούς δικαίου και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς την Κύπρο. Η ενταξιακή διαδικασία έχει μετατραπεί σε κενό γράμμα, χρησιμοποιείται όμως ως αφήγημα από τους Θεσμούς για να διατηρείται μια τεχνητή ισορροπία με την Άγκυρα. Και όλα αυτά την ίδια ώρα που η Τουρκία, ανενόχλητη, κατέχει παράνομα ευρωπαϊκό έδαφος, επιδιώκει διχοτομικές λύσεις και επιβολή τετελεσμένων, συνεχίζει τις παραβιάσεις της και τον αναθεωρητισμό της.
Από την πλευρά της Τουρκίας, η στρατηγική είναι ξεκάθαρη: επιδιώκει μια απογυμνωμένη «ειδική σχέση» με την ΕΕ, χωρίς δεσμεύσεις για κράτος δικαίου, χωρίς σεβασμό σε ψηφίσματα του ΟΗΕ, αλλά με όλα τα οικονομικά και πολιτικά οφέλη.
Η ΕΕ έχει καθήκον να πάψει να «χαϊδεύει» την Τουρκία και να θέσει σαφώς ότι οποιαδήποτε εξέλιξη στις ευρωτουρκικές σχέσεις περνά αποκλειστικά μέσα από την αναγνώριση και το σεβασμό της Κύπρου και την επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών στη βάση της ΔΔΟ. Χωρίς αυτή τη σύνδεση, η Άγκυρα δεν έχει κίνητρο να αλλάξει πορεία.
Ποιοι είναι, κατά τη γνώμη σας, οι λόγοι που η ΕΕ επιμένει να εμπλέκει την Τουρκία σε προγράμματα όπως το “SAFE” και άλλα ευρωπαϊκά συνεργατικά πλαίσια;
«Η εποχή των επανεξοπλισμών», όπως διακηρύχτηκε από την ανώτατη ηγεσία των ευρωπαϊκών θεσμών, μάλλον παραπέμπει σε μια «Εποχή Παγετώνων» για την ήπειρο και ιδιαίτερα τους ευρωπαϊκούς λαούς. Οι οποίοι θα καλεστούν, για ακόμη μια φορά, να πληρώσουν (με λεφτά που δεν έχουν) το τίμημα μιας μη ρεαλιστικής αποτίμησης όλων αυτών που συμβαίνουν από την ηγεσία της ΕΕ…
Μιας αποτίμησης που συμπεριλαμβάνει στα σχέδια θωράκισης της Ευρώπης και την Τουρκία… Το είχε πει και ο Αντόνιο Κόστα: «Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος, υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ χώρα και σύμμαχος στο ΝΑΤΟ».
Καθιστώντας την, έτσι, προνομιακό συνομιλητή, αλλά και δυνητικό εισπράκτορα των μελλοντικών ευρωπαϊκών κονδυλίων που θα επενδυθούν. Νομίζοντας ότι έτσι μπορεί να τη «δέσει» και να τη συγκρατήσει στο ευρωπαϊκό άρμα, έστω και χωρίς να τη συμμορφώσει. Με την ανοχή της Κύπρου… αλλά και της Ελλάδας.