Συνέντευξη – Πινάρ Μπαρούτ: «Ζω με τις απειλές, αλλά δεν σωπαίνω»

«Ζω με τις απειλές, αλλά δεν σωπαίνω»
Μια δημοσιογράφος στο στόχαστρο του οργανωμένου εγκλήματος
Τα ΜΜΕ στο βόρειο μέρος της Κύπρου έχουν αλλάξει χέρια εδώ και πολύ καιρό… Απέναντι στη δική τους οικονομική ισχύ, η επιβίωση ενός τοπικού ΜΜΕ γίνεται όλο και πιο δύσκολη
Μόνο τα τελευταία 5 χρόνια στο βόρειο τμήμα του νησιού υπήρξαν 20 ύποπτοι θάνατοι γυναικών… Όλοι παραμένουν ανεξιχνίαστοι. Αυτό με πληγώνει βαθιά
Είμαι ψύχραιμος άνθρωπος. Ξέρω ότι πρέπει να παραμείνω ψύχραιμη για να μπορέσω να διαχειριστώ την κατάσταση
Η δημοσιογράφος Πινάρ Μπαρούτ, δυστυχώς, θα λέγαμε ότι είναι μαθημένη στις πιέσεις. Πριν από έναν χρόνο, για το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της σχετικά με την εμπορία ανθρώπων, δέχθηκε απειλές και προσπάθειες εκφοβισμού. Σήμερα, η ίδια και η οικογένειά της βρίσκονται αντιμέτωποι με στοχευμένες απειλές θανάτου. Ως ενεργή δημοσιογράφος, η οποία πρόσφατα κάλυψε εκτενώς και τη σύλληψη των 5 συμπατριωτών μας, αλλά και γενική διευθύντρια σύνταξης της διαδικτυακής τουρκοκυπριακής εφημερίδας «Özgür Gazete», βρίσκεται καθημερινά στην πρώτη γραμμή των πιο ευαίσθητων πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων στα κατεχόμενα, σε ένα περιβάλλον όπου η παρουσία του οργανωμένου εγκλήματος, οι παρεμβάσεις οικονομικών συμφερόντων από την Τουρκία και η ανεπαρκής θεσμική προστασία καθιστούν τη δημοσιογραφία πράξη θάρρους. Παρά το ψυχολογικό βάρος που κουβαλά, επιμένει να δίνει μάχη για τη διαφάνεια και τη δική της αλήθεια.
Συνέντευξη στην Ελένη Κωνσταντίνου
Ποια θεωρείτε πως είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν/μία δημοσιογράφο στην Κύπρο σήμερα;
Στην πραγματικότητα, υπάρχουν δυσκολίες σε πολλά επίπεδα. Τα ΜΜΕ στο βόρειο μέρος της Κύπρου έχουν αλλάξει χέρια εδώ και πολύ καιρό. Οικονομικές ομάδες από την Τουρκία έχουν σε μεγάλο βαθμό πάρει τον έλεγχο των ΜΜΕ εδώ. Αυτοί οι άνθρωποι είναι πλούσιοι επιχειρηματίες, συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, έχουν λόγο στους τομείς της ενέργειας, των υποδομών και των κατασκευών. Απέναντι στη δική τους οικονομική ισχύ, η επιβίωση ενός τοπικού ΜΜΕ γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
Μια άλλη δυσκολία είναι η ενόχληση που προκαλούν οι ερευνητικές μας δημοσιογραφικές δουλειές. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να δεχτείς πολιτικές πιέσεις ή ακόμα και θανατικές απειλές. Μάλιστα, αυτή την περίοδο βιώνουμε ακριβώς κάτι τέτοιο.
Ποια ιστορία που καλύψατε σας επηρέασε περισσότερο προσωπικά και γιατί;
Δεν είναι μία μόνο ιστορία, αλλά μία από τις πιο δύσκολες φέτος ήταν η σύλληψη των πέντε Ελληνοκυπρίων ως πολιτικών ομήρων σε αντίδραση για την κράτηση του Σιμόν Αϊκούτ. Ήταν μια διαδικασία που με επηρέασε βαθιά.
Παρακολούθησα και συνεχίζω να παρακολουθώ τον πολυήμερο αγώνα αυτών των ηλικιωμένων και ασθενών ανθρώπων. Πέρασαν 55 μέρες στη φυλακή. Δύο από αυτούς εξακολουθούν ακόμη να δικάζονται στο Τρίκωμο.
Ένα άλλο γεγονός είναι οι θάνατοι γυναικών. Μόνο τα τελευταία 5 χρόνια στο βόρειο τμήμα του νησιού υπήρξαν 20 ύποπτοι θάνατοι γυναικών. Όμως οι σύντροφοί τους ή οι σύζυγοί τους δεν συνελήφθησαν ούτε καν ως ύποπτοι. Όλοι παραμένουν ανεξιχνίαστοι. Αυτό με πληγώνει βαθιά.
Πώς αντιμετωπίζετε την πίεση και τις αντιδράσεις όταν αγγίζετε ευαίσθητα πολιτικά ή κοινωνικά ζητήματα;
Δεν ξέρω αν πραγματικά το αντιμετωπίζουμε, αλλά οι πολιτικές πιέσεις δεν με επηρεάζουν ιδιαίτερα. Αν το ρεπορτάζ μου είναι σωστό, αν έχω τις πληροφορίες μου και αυτές αποδεικνύονται, και υπάρχει δημόσιο συμφέρον, η ικανοποίηση του να κάνω τη δουλειά μου με προστατεύει από την αρνητική ενέργεια της πίεσης. Όμως οι θανατικές και βίαιες απειλές είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Ως δημοσιογράφος δεν υπάρχει κάτι που μπορείς να κάνεις απέναντι σε αυτό. Περιμένεις από το κράτος να σε προστατέψει, αλλά ποτέ δεν είναι αρκετό. Τότε είναι που νιώθεις την ανάγκη να αποτραβηχτείς λίγο, να αυτολογοκριθείς. Επειδή έχεις γίνει στόχος και μια μικρή απόσταση μπορεί να σε ανακουφίσει. Δεν υπάρχει άλλη λύση.
Μετά και τα τελευταία γεγονότα, πώς βιώνετε εσείς και η οικογένειά σας την ψυχολογική πίεση από τόσο στοχευμένες απειλές;
Είμαι ψύχραιμος άνθρωπος. Ξέρω ότι πρέπει να παραμείνω ψύχραιμη για να μπορέσω να διαχειριστώ την κατάσταση και κάνω ό,τι είναι δυνατό σε νομικό επίπεδο. Επικοινωνώ με πολιτικούς και με όλους όσους μπορώ να φτάσω.
Ως δημοσιογράφος γνωρίζω ότι η κρίση ασφάλειας είναι ζήτημα κοινωνικό, όχι προσωπικό, και γι’ αυτό μεταφέρω τον αγώνα μου σε κοινωνικό επίπεδο.
Φυσικά, αυτή η ψυχραιμία δεν διαρκεί για πάντα. Ανησυχείς πάρα πολύ για τα παιδιά και την οικογένειά σου. Είναι δύσκολο να τους εξηγήσεις την κατάσταση. Με λίγα λόγια, δεν μπορείς πραγματικά να το αντέξεις ψυχικά, αλλά πρέπει να αντέξεις. Όταν απειλείσαι εσύ προσωπικά, είναι πιο εύκολο. Όταν όμως εμπλέκονται τα παιδιά σου, γίνεται εξαιρετικά δύσκολο.
Έχετε λάβει μέχρι στιγμής κάποια ουσιαστική προστασία από τις «αρχές»;
Από την πρώτη κιόλας μέρα ενημέρωσα τον «πρόεδρο», τον «αρχηγό της αστυνομίας» και όλους τους αρμόδιους που μπορούσα να προσεγγίσω.
Δεν υπάρχει 24ωρη αστυνομική προστασία στην πόρτα μας ή γύρω μας. Δεν μπορούν να το παρέχουν. Οι αστυνομικοί κάνουν ό,τι μπορούν με ειλικρίνεια, αυτό δεν μπορώ να το αρνηθώ. Αλλά γνωρίζουμε ότι αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπίσει μόνο η αστυνομία του ψευδοκράτους.
Δεν θέλω να αποκαλύψω τα υπόλοιπα μέτρα ασφαλείας που έχουμε λάβει, αλλά προσπαθούμε κι εμείς σε ατομικό επίπεδο.
Πόσο εκτεταμένο θεωρείτε ότι είναι το δίκτυο οργανωμένου εγκλήματος που δραστηριοποιείται στην τουρκοκυπριακή κοινότητα;
Είναι αρκετά εκτεταμένο, αλλά δεν ανήκει στην τουρκοκυπριακή κοινωνία. Είναι συμμορίες που έχουν εισχωρήσει μέσα στην κοινωνία. Δεν κατάγονται από Τουρκοκύπριους, όλοι έρχονται από την Τουρκία. Πρόκειται για συμμορίες που έχουν δημιουργηθεί εκεί.
Μάλιστα, σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν εμπλακεί σε περιστατικά με πυροβολισμούς και εμπρησμούς. Όμως βρίσκονται κυρίως εδώ, επειδή μπορούν να έρθουν μόνο με την ταυτότητα και να παρουσιαστούν ως «τουρίστες».
Στους Τούρκους πολίτες απλώς λένε «καλώς ήρθες». Δεν ρωτούν: Γιατί ήρθες; Πού θα μείνεις; Έχεις κράτηση σε ξενοδοχείο; Πόσες μέρες θα μείνεις; Πόσα χρήματα έχεις;
Μετά από αυτά τα γεγονότα, πάντως, θα υπάρξουν αλλαγές στα σημεία διέλευσης.
Την ειρήνη θα την φέρουν οι κοινωνίες όχι οι κυβερνήσεις
Παρά τα πάντα, η Πινάρ Μπαρούτ διατηρεί την ελπίδα ότι στο νησί θα έρθει ειρήνη και ότι θα υπάρξει λύση που θα προστατεύει τα συμφέροντα και των δύο κοινοτήτων.
«Αυτό που θέλουν είναι να χάσουμε την ελπίδα. Αλλά όχι. Πρέπει να κρατήσουμε αυτή την ελπίδα ζωντανή. Υπερβολές υπάρχουν σε κάθε κοινωνία. Πρέπει να κρατάμε στην επικαιρότητα όσα μας ενώνουν, το κίνητρο της συμβίωσης.
Η τρέχουσα πολιτική ατμόσφαιρα φυσικά δεν προσφέρει πολλές ελπίδες. Αλλά πρέπει να ξέρουμε ότι την ειρήνη δεν θα τη φέρουν οι κυβερνήσεις, θα τη φέρουν οι ίδιες οι κοινωνίες. Γι’ αυτό έχω εμπιστοσύνη και στις δύο κοινότητες».
Επίσης, ερωτηθείσα τι συμβουλή δίνει σε νέες γυναίκες-δημοσιογράφους που εργάζονται σε περιβάλλον πολιτικών και κοινωνικών εντάσεων, η ίδια αναφέρει: «Δεν μπορείς να πεις σε καμία δημοσιογράφο “μη γίνεις στόχος”. Γιατί δεν ξέρεις ποιο ρεπορτάζ θα σε κάνει στόχο. Μερικές φορές, ακόμη και οι καθημερινές, ρουτινιάρικες ειδήσεις, μπορούν να ενοχλήσουν ορισμένα κέντρα εξουσίας. Ο/Η κάθε δημοσιογράφος απλώς κάνει τη δουλειά του/της».