Σχέδιο «Ασφαλείς καρδιές» για την πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων

του Ολιβερ Βάρχελι, Επίτροπος Υγείας και Προστασίας των Ζώων
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εξακολουθούν να είναι η κυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη, εξαιτίας της οποίας κάθε χρόνο 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους. Ο αριθμός και μόνο είναι ανησυχητικός. Ωστόσο, αυτό που είναι πραγματικά απαράδεκτο είναι ότι το 80 % αυτών των θανάτων θα μπορούσε να προληφθεί, με άλλα λόγια, θα μπορούσε να αποφευχθεί.
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε κάποιον με μια τέτοια πάθηση: γονείς, συναδέλφους, φίλους. . Σε πολλές περιπτώσεις, υπήρχαν προειδοποιητικά σημάδια — υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλή χοληστερόλη, υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτές οι αφανείς παθήσεις μπορεί να μην εντοπιστούν για χρόνια, και ως εκ τούτου να εξελίσσονται χωρίς συμπτώματα έως την πρώτη καρδιακή προσβολή ή το πρώτο εγκεφαλικό επεισόδιο, οπότε και είναι πλέον αργά. Ωστόσο, πολύ συχνά, οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν ακριβώς τις σχετικές τιμές για τον εαυτό τους.
Γι’ αυτό, πρέπει να αλλάξουμε πορεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με το νέο σχέδιο «Ασφαλείς καρδιές» της ΕΕ, περνάμε αποφασιστικά από την αντίδραση στις καρδιαγγειακές παθήσεις στην πρόληψή τους. Καιρό τώρα, τα συστήματα υγείας μας είναι διαρθρωμένα γύρω από την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και όχι την ανάληψη δράσης σε πρώιμο στάδιο. Το πρόγραμμα «Ασφαλείς καρδιές» θέτει στο επίκεντρο την πρόληψη, τις τακτικές εξετάσεις και την ανίχνευση σε πρώιμο στάδιο. Στόχος είναι να καταστούν οι απλοί και αποτελεσματικοί έλεγχοι υγείας φυσιολογικό μέρος της ενήλικης ζωής σε ολόκληρη την Ευρώπη, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να κατανοούν τους κινδύνους που τους επηρεάζουν πολύ πριν από την εμφάνιση σοβαρής ασθένειας.
Η ανάγκη αυτή είναι επιτακτική. Σήμερα, το 54 % των ενηλίκων στην ΕΕ είναι υπέρβαροι. Ένας στους τρεις νέους είναι υπέρβαρος ή παχύσαρκος και το 20 % απ’ αυτούς πρόκειται να παρουσιάσει ή έχει ήδη διαβήτη τύπου 2. Ο διαβήτης, το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία αποτελούν βασικούς παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων. Η πανδημία COVID-19 ενέτεινε τις τάσεις αυτές. Εάν δεν αναλάβουμε δράση, ολόκληρες μελλοντικές γενιές θα εγκλωβιστούν σε μια κατάσταση επιδεινωμένης υγείας, με χρόνιες παθήσεις, ενώ θα ασκείται αφόρητη πίεση στα συστήματα υγείας μας.
Ακρογωνιαίος λίθος του προγράμματος «Ασφαλείς καρδιές» είναι η τακτική μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, του σακχάρου στο αίμα και της χοληστερόλης. Οι εξετάσεις αυτές είναι γρήγορες, φθηνές και αξιόπιστες. Ωστόσο, για εκατομμύρια Ευρωπαίους περνούν χρόνια χωρίς να τις κάνουν ποτέ. Θα υποστηρίξουμε τη διενέργεια τακτικών ιατρικών ελέγχων και θα δρομολογήσουμε πανευρωπαϊκή εκστρατεία ώστε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους με το σύνθημα «Μάθετε τις τιμές σας». Πρόκειται για μια από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις για τη δημόσια υγεία που έχουμε στη φαρέτρα μας, η οποία δεν έχει χρησιμοποιηθεί αρκετά για υπερβολικά πολύ καιρό.
Θα ενισχύσουμε επίσης την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κληρονομικούς παράγοντες κινδύνου στο πλαίσιο των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, με σκοπό να διασφαλίζεται ότι το οικογενειακό ιστορικό θα γίνεται καλύτερα κατανοητό και ότι θα λαμβάνεται υπόψη, και ότι θα παρέχεται σαφέστερη καθοδήγηση και θα υπάρχει βελτιωμένος συντονισμός μεταξύ των συστημάτων υγείας.
Η αλλαγή αυτή θα υποστηριχθεί με ψηφιακά εργαλεία και τεχνητή νοημοσύνη. Συνδυάζοντας στοιχεία από τακτικούς ελέγχους, απεικονιστικές εξετάσεις και ηλεκτρονικά μητρώα υγείας, οι γιατροί θα είναι σε θέση να εντοπίζουν τους κινδύνους νωρίτερα και να παρεμβαίνουν με μεγαλύτερη ακρίβεια. Χρειάζεται όμως και ευαισθητοποίηση των πολιτών, καθώς και υποστήριξή τους ώστε να λαμβάνουν τις σωστές αποφάσεις. Οι πολίτες θα πρέπει να κατανοούν τις συνέπειες των επιλογών τους. Με τα σωστά εργαλεία, ένας ασθενής μπορεί να δει τον τρόπο με τον οποίο οι αποφάσεις του σήμερα για τον τρόπο ζωής διαμορφώνουν τα αποτελέσματα του αύριο — και πώς, αλλάζοντας πορεία, μπορεί να κερδίσει χρόνια ζωής με καλύτερη υγεία.
Για την υποστήριξη αυτού του έργου, η ΕΕ θα επενδύσει 20 εκατομμύρια ευρώ στην ανάπτυξη εργαλείων ΤΝ και εργαλείων που βασίζονται στα δεδομένα, τα οποία θα καθιστούν δυνατό τον έγκαιρο εντοπισμό και την πιο στοχευμένη πρόληψη των καρδειαγγειακών παθήσεων.
Πρόληψη σημαίνει επίσης αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων. Η σχέση μεταξύ υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2 είναι εδραιωμένη. Ο διαβήτης τύπου 2 εξακολουθεί να αυξάνεται, ενώ τουλάχιστον οι μισοί από τους πάσχοντες είναι παχύσαρκοι. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τους καταναλωτές. Για τον λόγο αυτό, θα εισαγάγουμε σαφέστερες πληροφορίες που να δείχνουν πόσο επεξεργασμένο είναι ένα προϊόν για την κατηγορία του, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να κάνουν συνειδητές επιλογές για το τι τρώνε. Η αντιμετώπιση των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων θα αποτελέσει καθοριστική πρόκληση για τη δημόσια υγεία κατά τα επόμενα έτη.
Ο καπνός και τα προϊόντα νικοτίνης εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου. Ενώ τα ποσοστά καπνίσματος έχουν μειωθεί, η χρήση νέων νικοτινούχων προϊόντων στους νέους έχει σημειώσει απότομη αύξηση. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την παραπλάνηση μιας νέας γενιάς. Το επόμενο έτος θα επικαιροποιήσουμε τους κανόνες της ΕΕ, θα εντείνουμε τους ελέγχους στο διαδικτυακό μάρκετινγκ που στοχεύει τους νέους και θα διαλύσουμε τον μύθο σύμφωνα με τον οποίο τα νέα νικοτινούχα προϊόντα είναι αβλαβή. Οι επιλογές των νέων πρέπει να γίνονται με βάση τα γεγονότα, και όχι τη διαφήμιση.
Τέλος, το πρόγραμμα «Ασφαλείς καρδιές» επικεντρώνεται στη διασφάλιση της πρόσβασης σε καλύτερα διαγνωστικά εργαλεία σε ολόκληρη την Ένωση πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Από συσκευές μέτρησης της αρτηριακής πίεσης και συσκευές ηλεκτροκαρδιογραφίας (ECG) που λειτουργούν με ΤΝ έως τη βασική απεικονιστική, τα εργαλεία αυτά θα πρέπει να είναι διαθέσιμα στους ασθενείς γρηγορότερα και με πιο ομοιόμορφο τρόπο. Η πράξη για τη βιοτεχνολογία θα επιταχύνει την έρευνα και την κλινική ανάπτυξη, καθώς και τις καινοτόμες θεραπείες όπως καρδιακά επιθέματα που έχουν υποστεί βιοτεχνολογική επεξεργασία. Ταυτόχρονα, οι επικαιροποιημένοι κανόνες για τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα θα άρουν τις κανονιστικές καθυστερήσεις, ώστε οι βασικές τεχνολογίες να μπορούν να φτάνουν στους ασθενείς χωρίς περιττή καθυστέρηση.
Οι καρδιαγγειακές παθήσεις δεν είναι αναπόφευκτες. Με το πρόγραμμα «Ασφαλείς καρδιές», η Ευρώπη επιλέγει τη δράση σε πρώιμο στάδιο αντί για την καθυστερημένη παρέμβαση, την πρόληψη και όχι τις εκ των υστέρων τύψεις, και περισσότερα χρόνια ζωής με καλύτερη υγεία, χωρίς απώλειες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Εάν δεν δράσουμε τώρα, ολόκληρη η επόμενη γενιά Ευρωπαίων θα ζει με χρόνιες παθήσεις που θα μπορούσαν να μην είχαν εμφανιστεί ποτέ, με όλες τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες που θα έχει αυτό. Εάν αναλάβουμε δράση τώρα, μπορούμε να δώσουμε σε εκατομμύρια Ευρωπαίους την ευκαιρία να ζήσουν περισσότερο και καλύτερα.